ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES S 1.

An ARGUMENTA CONTRA PRIMAM CONCLUSIONEM Ad argumenta. Durandi.

Quantum ad tertium articulum, respondendum est obiectionibus supradictis. Ideo, ad dicta Durandi contra primam conclusionem, dicitur primo, quod, secundum viam sancti Thomae, nec in Cbristo homine, nec in aliis hominibus, sunt plures formae substantiales dantes esse actu; sed una sola, scilicet anima rationalis, quae dat esse ens substantiale, corporeum, vivens, animatum, sensibile, rationale. Et de hoc satis dictum fuit, 2. Sententiarum (dist. 15). Dicitur secundo, quod in morte Christi remansit unio divinitatis cum corpore Christi : quia nec illa unio desiit esse per separationem extremorum, nec perdesinitionem alicujus extremi; divinitas namque mansit, et corpus Christi mansit idem numero quod prius erat, in illo triduo mortis. Sciendum tamen quod de corpore Cbristi possumus loqui quintupliciter, quantum ad propositum pertinet. Potest namque sumi pro trina dimensione de genere quantitatis, sicut corpus Christi pro trina dimensione continua et divisibili in longum, latum et profundum. Secundo, potest sumi corpus Christi pro materia subjecta predictae quantitati, cum praedicta quantitate ; ita quod aggregatum ex illa materia et tali dimensione, dicatur corpus. Tertio, potest sumi corpus pro composito ex materia et forma substantiali dante esse corporeum, et causante trinam dimensionem in materia sibi subjecta. Quarto, potest sumi pro composito ex materia et potentia, vel habitudine, vel aptitudine, vel qualicumque respectu ad formam dantem esse corporeum et organizationem convenientem humano corpori. Quinto, potest sumi pro praedicto composito, vel aggregato, exsistente subesse actualis exsistentiae, cui communicat anima, vel alia forma substantialis, informans praedictam materiam, vel non informans; ila quod praedicta materia et forma substantialis communicent in eodem esse actualis exsistentia;, licet non in eodem esse essentiae, et habeant idem et non diversa supposita; ita quod corpus hoc modo sumptum, in suo intellectu et in sua ratione includit sex, scilicet, materiam, habitudinem ad formam, habitudinem ad esse, habitudinem ad suppositum, habitudinem ad trinam dimensionem, habitudinem ad organizationem et figurationem convenientem formae substantiali, potissime animae rationali. Hoc supposito, dicitur quod, accipiendo corpus primo modo, scilicet pro trina dimensione de genere quantitatis, tale corpus, post mortem Christi, non mansit idem numero quod prius fuerat : quia tale accidens destruitur, destructo ejus subjecto proximo, quod est substantia composita ex materia et forma; tale autem subjectum non mansit in triduo mortis Cbristi, immo destructum est pro tunc, scilicet humanitas; et ideo non remansit eadem quantitas in Christo vivo et mortuo, nec eadem ligura, nec eadem organizatio in numero, sed alia et differens numero, licet eadem specie.

Ulterius, dicitur quod , in triduo mortis Christi, non remansit idem corpus secundo modo dictum. Patet ex praecedenti, ex quo non remansit eadem quantitas, nec eadem organizatio, nec eadem figura (a) in numero, sed solum eadem in specie, et multum consimili, ita ut per sensum non posset deprehendi distinctio posterioris ad priorem quantitatem vel figuram, licet per rationem deprehendi posset.

Ulterius, dicitur quod in illo triduo remansit idem corpus numero, quarto modo dictum, et quinto modo dictum : remansit enim eadem materia quae prius, cum habitudine ad formam dantem esse corporeum, et organizationem, et quantitatem corpori hnmano congruentem, et in eodem supposito, et sub eodem esse actualis exsistentiae, quibus prius erat; et nihilominus nec talis materia habebat aliud suppositum, nec aliud esse exsistentiae, quam haberet anima pro tunc, sed omnino idem ; quia utrumque suppositabatur divino supposito, et communicabat actuali (a) exsistentiaedivini (fi) suppositi, sicut prius, dum erat unita. Loquendo vero de corpore tertio modo dicto, dicendum est quod tale corpus uno modo fuit idem, et alio modo non. Et de hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 50, art. 5, sic dicit: " Hoc quod dico simpliciter, potest dupliciter accipi (y). Uno modo, simpliciter idem est quod absolute; sicut simpliciter dicitur, quod nullo addito dicitur, ut dicit Philosophus (2. Topicorum, cap. ult.). Et hoc modo corpus Christi vivum et mortuum, fuit simpliciter idem numero. Dicitur enim aliquid esse idem numero simpliciter, quia est supposito idem. Corpus autem Christi vivum et mortuum, fuit supposito idem : quia non habuit aliud suppositum, vel aliam hypostasim, vivum et mortuum, praeter hypostasim Verbi Dei. Et hoc modo loquitur Athanasius, in Epistola ad Epictetum : Circumciso corpore, et potato, et manducante, et laborante (3), et in ligno affixo, erat impassibile et incorporeum Dei Verbum; hoc erat in sepulchro positum, etc. Alio modo, simpliciter idem est quod omnino vel totaliter. Et sic corpus Christi vivum et mortuum, non fuit simpliciter idem numero : quia non fuit totaliter idem, cum vita sit aliquid de essentia corporis viventis; est enim praedicatum essentiale, et non accidentale ; unde consequens est quod corpus quod desinit esse vivum, non totaliter idem maneat. Si autem diceretur quod corpus Christi mortuum, totaliter idem remaneret, sequeretur quod non esset corruptum, corruptione dico mortis; quod est haeresis Gaianitarum, ut dicit Isidorus (8. Etymologiarum, cap. 5), et habetur in Decretis, caus. 24, q. 3 (can. Quidam autem). Et Damascenus dicit (de Fid. orth.), in tertio libro (cap. 28), quod corruptionis nomen duo significat : uno modo, separationem animae a corpore, et alia hujusmodi; alio modo, perfectum dissolutionem in elementa. Ergo incorruptibile dicere corpus Domini, secundum Julianum et Gaianum, secundum primum corruptionis modum, ante resurrectionem, est impium; quia corpus Christi non esset consubstantiale nobis, nec in veritate mortuum esset, nec secundum veritatem salvati essemus. Secundo autem modo, corpus Christi fuit incorruptum. " - Haec ille.

Item, ibidem, arguit sic (arg. 2): " Se cundum Philosophum, in 5. Metaphysica (t. c. 12), quascumque sunt diversa specie, sunt diversa etiam numero. Sed corpus Christi vivum et mortium, fuit diversum specie : quia non dicitur oculus aut caro mortui, nisi aequivoce, ut patet per Philosophum, 2. de Anima (t. c. 9), et 7. Metaphysica (t. c. 35). Ergo corpus Christi non fuit simpliciter idem numero vivum et mortuum. "

Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Idem (i), inquit, numero dicitur aliquid secundum suppositum ; idem autem specie, est idem secundum formam. Ubicumque autem suppositum subsistit in una sola natura, oportet quod, sublata unitate speciei, auferatur unitas numeralis. Sed hypostasis Verbi Dei subsistit in duabus naturis. Et ideo, quamvis in aliis non remaneat corpus idem secundum speciem natura; humanae, remanet tamen in Christo idem numero secundum suppositum Verbi Dei. "

Haec ille.

Item, 2. Quodlibeto, art. 1, sic dicit : " De Christo in triduo mortis possumus loqui dupliciter. Uno modo, quantum ad hypostasim vel personam ; et sic est idem numero simpliciter qui fuit. Aut quantum ad naturam humanam; et hoc dupliciter. Uno modo, quantum ad (6) totam naturam humanam, quae humanitas dicitur; et sic Christus non fuit homo in triduo mortis; unde nec idem homo, nec alius homo, sed eadem hypostasis. Aut quantum ad partes humanae naturae; et sic anima quidem fuit omnino eadem numero, eoquod non est transmutata secundum substantiam ; corpus vero fuit idem numero secundum materiam, sed non secundum formam substantialem, quae est anima. Unde non potest dici quod simpliciter fuit idem numero : quia qualibet differentia substantialis excludit idem simpliciter; animatum autem est differentia substantialis; et ideo mori est corrumpi, non tantum alterari. Nec iterum potest dici quod sit simpliciter non idem, vel aliud ; quia non est secundum totam substantiam non idem, aut aliud. Dicendum est ergo quod secundum quid est idem, secundum quid non idem : secundum materiam enim est idem, secundum formam vero non idem. "

Haec ille.

Item, 5. Quodlibeto, art. 8, ponit eamdem sententiam.

Advertendum tamen quod, cum dicit, secundo Quodlibeto, corpus Christi vivum et mortuum, non fuisse idem simpliciter, sed secundum quid, accipit ly simpliciter secundo modo superius posito, scilicet pro omnino vel totaliter; et sic non est contradictio, cum, .3p., dicit quod fuit idem simpliciter. Ex dictis patet quid dicendum ad primum argumentum Durandi. Cum enim dicit quod corpus Christi desiit esse id quod erat essentialiter, etc,

patet quod, accipiendo corpus primo modo et secundo DISTINCTIO XXI. ET modo, verum dicit; accipiendo autem corpus Christi quarto modo, vel quinto modo, dicit simpliciter falsum ; accipiendo vero corpus Christi tertio modo, in quo sensu ipse loquitur, tunc dicit secundum quid verum, et secundum quid falsum. Sicut enim patet ex dictis, corpus Christi desiit esse ejusdem speciei; mansit tamen idem numero, quotupliciter : primo, propter identitatem materiae ; secundo, propter identitatem suppositi; tertio, propter identitatem esse actualis exsistentiae; quarto, propter accidentia exteriora consimilia et ejusdem speciei; quinto, propter ordinem ad formam priorem, quia immediate post exclusionem formae mortis, praetermisso naturae ordine, rediit ad formam prioris vitai. Unde illud corpus vivum et mortuum, majorem identitatem hahuit quam corpora aliorum hominum; corpus enim Petri vivum et mortuum, non fuit idem, nisi primo modo et quarto, ut patet de se. Eo modo igitur quo corpus Christi mansit idem numero, mansit unitum divinitati. Ad secundum dicitur primo, quod corpus Christi, sumptum etiam tertio modo, non dicit idem omnino realiter cum humanitate : quia humanitas in sua ratione includit plures res quam corpus Christi isto modo dictum, puta potentias anima?, et multa alia accidentia; et ulterius, corpus Christi non includit animam prout anima est, sed prout continet aliquam formam imperfectiorem, dantem esse corporeum.

Dicitur secundo, quod erroneum est dicere quod corpus Christi viventis vita corporali, non desierit esse illud quod erat secundum speciem et naturam, et per consequens quin desierit esse idem numero, numerositate speciei. Non tamen est erroneum, sed catholicum, dicere quod non desiit esse idem numero, numerositate materia , suppositi, et actualis exsistentiae, quod prius erat.

Dicitur tertio, quod, sicut desiit unio divinitatis ad humanitatem, desinente humanitate, sic desiit unio divinitatis ad naturam corporis priorem ; sed remansit unio ad individuum corporis; quia, sicut saepe dictum fuit, corpus non mansit ejusdem speciei, mansit tamen idem numero, et idem individuum, modo praedicto. Ail tertium dicitur quod in ista positione non est aliquid propinquum errori, si sane intelligatur : quia auctoritates Sanctorum non majorem identitatem asserunt inter corpus Christi vivum et corpus Christi mortuum, quam sit inter corpus latronis viventis et corpus ipsius in cruce pendentis ; et tamen positio nostra ponit majorem identitatem inter corpus Christi vivum et mortuum, quam unquam fuerit inter quodcumque corpus humanum vivum et mortuum. De hoc sanctus Thomas, 3 p., uhi supra (q. 50, art. 5), arguit sic (arg. 1) : " Christus vere mortuus est, sicut alii homines moriuntur. Sed corpus cujuscumque alterius hominis non est idem simpliciter vivum et mortuum, quia differunt essentiali differentia. Ergo neque corpus Christi est idem numero vivum et mortuum simpliciter. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, est, quod corpus mortuum cujuscumque alterius hominis non remanet unitum alicui hypostasi permanenti, sicut corpus Christi mortuum. Et ideo corpus mortuum cujuscumque alterius hominis non est idem simpliciter, sed secundum quid : quia est idem secundum materiam, non autem secundum formam. Corpus autem Christi remanet idem simpliciter, propter identitatem suppositi. "

Haec ille.

Item, tertio loco, arguit sic : " Mors est corruptio quaedam. Sed illud quod corrumpiturcorruplionesubstantiali, postquam corruptum est, jam non est; quia corruptio est mutatio de esse in non esse. Corpus igitur, postquam mortuum fuit, non remansit idem numero, cum mors sit substantialis corruptio. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum quod mors et corruptio non competit Christo ratione suppositi, secundum quod suppositum attenditur unitas numeralis ; sed ratione humanae naturae, secundum quam invenitur in corpore Christi differentia mortis et Vitae. ))

Haec ille.

Ex quihus patet quomodo corpus Christi desiit esse ejusdem naturae cujus erat prius, et tamen remansit idem simpliciter. Ulterius, dicitur quod difficultas praesens non oritur, ut fingit arguens, ex unitate vel pluralitate formae substantialis in composito ; nam aequalis difficultas incumbit eis qui ponunt plures formas substantiales in eodem composito. Nam tales nullo modo possunt, cum sua pluralitate formarum, salvare identitatem naturo? aut speciei in corpore Christi vivo et mortuo, nisi secundum quid : quia, dato quod in corpore Christi mortuo remanserit aliqua forma substantialis prius exsistens in corpore vivo, qualitercumque nominetur, non tamen remansit forma dans esse animatum et vivum ; sed, subtracta qualicumque forma substantiali, subtrahitur aliqua differentia essentialis; ac, per hoc, illud a quo subtrahitur non remanet ejusdem natura? specilicae, secundum dicta, 8. Metaphysico? (t. c. 10). De hoc sanctus Thomas, 3. Quodlibeto, art. 4, sic dicit : " aequivocum et univocum dicitur secundum diffinitivam rationem eamdem vel non eamdem. Ratio autem diffinitiva cujuslibet speciei sumitur a forma specifica ipsius. Forma autem speci fica hominis est anima rationalis. Unde, remota anima rationali, non potest remanere homo univoce, sed aequivoce tan tum. Oportet autem idem accipere in partibus, quod est in toto : nam, sicut anima se habet ad totum corpus, ita pars animae se habet ad partem corporis, ut visus ad oculum, ut dicitur,2. de Animant, c. 9). Unde, separata anima a corpore, sicut non dicitur homo nisi aequivoce, ita nec dicitur oculus nisi aequi voce. Et hoc indifferenter, sive praesupponatur alia forma substantialis in corpore ante animam rationalem, ut quidam dicunt, sive non, ut magis I videtur consonum veritati. Quodcumque enim essentialium principiorum subtrahatur, jam non remanebit eadem ratio speciei; unde nec (ot) nomen univoce dicetur. Solo autem hoc modo, anima recedente, remaneret corpus humanum et partes ejus secundum eamdem rationem speciei, si anima non uniretur corpori ut forma. Sed tunc sequeretur quod nec per unionem animae esset substantialis generatio, nec per separationem corruptio; quod quidem ponere in corpore Christi, est haereticum; dicit enim Damascenus, lib. 3 (de Fid. orlh., cap. 28), quod corruptionis nomen duo significat, etc. (6). Sicut igitur Christus, in triduo mortis, propter separationem animae a corpore, quae est vera corruptio, non dicitur fuisse homo univoce, sed homo mortuus; ita nec oculus ejus, in triduo mortis, fuit univoce oculus, sed aequivoce, sicut oculus mortuus. Et eadem ratio est de aliis partibus corporis Christi. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod nec ponentes unicam formam substantialem in homine, neque ponentes plures, possunt salvare identitatem specificam in corpore Christi vivo (y) et mortuo, nec in partibus corporis Christi; et per consequens, falsum dicit arguens, quod ista difficultas proveniat ex fundamento praelibato unitatis formae substantialis in composito. Item, patet (5) quomodo ponentes corpus Christi vivum et mortuum, et partes ejus, mansisse unius et ejusdem naturae specificae, incidunt in haeresim damnatam Gaianitariim et Julia-nitarum ponentium corpus Christi non fuisse per mortem substantialiter corruptum. Ulterius, dicitur quod positio tenens quod divinitas nullo modo remanserit unita in triduo corpori Christi, propinqua est errori. S 2.

Ad argumenta contra secundam CONCLUSIONEM Ad argumentum Aureoli. - Ad dicta Aureoli contra secundam conclusionem, dicitur primo, quod, secundum antiquos logicos, et beatum Thomam, in multis locis, omnis propositio cathegorica affirmativa de inesse, nullo modo aequivalens hypotheticae (e) vel modali, non habens implicationem ex parte subjecti, potissime contingentem et accidentalem vel impossibilem, cujus praedicatum clauditur in ratione subjecti, est et dicitur per se nota in veritate. Cujus potissimum exemplum est, cum genus subalternum praedicatur de speeie specialissima, et genus generalissimum de genere subalterno : ut cum dicitur, Homo est animal, et Animal est substantia. Et de hoc satis dictum fuit, in 1. Sentent. (dist. 2, q. 2). Utrum autem ista sit per se nota aut necessaria, Socrates albus est homo, vel ista, Homo grammaticus est animal, dubium est. Dicitur secundo, quod in ista, Christus est homo, subjectum implicat duas naturas, vel unionem duarum naturarum contingentem sine aliqua perseitate unius ad alteram. Non dico quod unio sit per accidens, vel accidentalis; quia una natura trahitur ad esse alterius, ut alias (dist. 5et(3) dictum fuit. Sed tamen est ibi quidam modus accidentalitatis; quia una non est de ratione alterius. Et ideo, si subjectum accipitur, scilicet ly Christus, ut implicans duas naturas disparatas, quarum una non est de ratione alterius, et ulterius, praedicatum, licet sit de ratione unius naturarum in subjecto implicatarum, scilicet naturae humanae, quia tamen non est de ratione alterius, immo omnino disparatum ab ea, scilicet naturae divinae, non oportet quod ista. Christus est liomo, sit per se nota vel necessaria, sicut illa, Homo est animal, vel, Socrates est homo.

Dicitur tertio, quod, posito quod ista propositio, Christus est homo, esset aliquo modo per se nota vel necessaria, non tamen ista, Filius Dei est homo, ubi constat praedicatum nullo modo esse de ratione subjecti. Et quia (a) in hoc sensu vertitur quaestio, scilicet utrum Filius Dei, aut persona secunda in divinis, in triduo mortis Christi, esset homo, ita quod accipitur hoc nomen Christus sine praedicta implicatione duarum naturarum, et quasi convertibiliter cum hoc nomine Filius Dei, ideo non conceditur quod ista, Christus est horno, sit per se nota vel necessaria; licet forte, de virtute sermonis, accipiendo subjectum cum tali implicatione, esset dicta propositio necessaria. Dicitur quarto, quod, posito quod dicta propositio, sumpto subjecto cum tali implicatione, esset necessaria, non tamen ista, Christus est actu et realiter homo, erat vera in triduo. Secundum enim quod dicit sanctus Thomas, de Potentia Dei, q. 7, art. 2, in solutione primi, post Philosophum, 5. Metaphysica? (cap. de Ente), " Esse quandoque significat essentiam rei, sive actum exsistendi. Quandoque vero significat veritatem propositionis, etiam in his quae esse non habent : sicut dicimus quod caecitas est, quia verum est hominem esse caecum. "

Haec ille.

Nunc autem, cum quaeritur utrum Christus fuerit homo in triduo, mens Doctorum est quaerere utrum pro tunc Filius Dei actualiter esset homo, et non utrum haec (6) compositio esset vera, Christus est homo. Nam, secundi distinquHur. - Ad. Pr. (8) haec. - Oin. Pr. DISTINCTIO XXI. ET dum quod dicit venerabilis Albertus in Logica sua, in Postprxdicamentis, capit. 9, et allegatum fuit alias, tam in primo Sententiarum quam in secundo, " quando praedicatum concluditur (a) in ratione subjecti, talis propositio vera est, sive re exsistente, sive non exsistente. Sive enim homo sit et animal, sive non sint homo et animal, semper haec propositio est vera, Homo est animat, et Animal est animatum, sensibile, et vivum, et substantia. Et ideo sequitur : Homo est animal, et animal est vivum, et vivum est substantia; ergo homo est substantia. Sed si ulterius inferatur, Substantia estens, ergo homo est ens, dicunt quod non sequitur; quia ens, vel esse, est (6) accidentale homini et animali, et non per se clauditur in intellectu eorum. Cum enim dicitur, Homo est animal, sufficit, ad veritatem propositionis substantialis ordinatio praedicati ad subjectum; cum autem additur, Animal est ens(r), ens non est de ratione animalis vel hominis; et sic (3) non erit ibi ordo substantialis unius ad alterum. Et ideo, si animal est ens, vel homo est ens, oportet quod sit ens actu; et hoc est contra hypothesim; posuimus enim quod non sit homo. Ordi-nabilitas autem rerum in praedicatum et subjectum, aequaliter convenit rebus exsistentibus et non exsistentibus, dummodo non sint impossibiles ad exsistendum, etc. "

Haec ille, cum multis aliis profundis veritatibus. Et ista sufficiunt ad dicta Aureoli. ij 3.

Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta Durandi.

Ad primum Durandi contra tertiam conclusionem, dicitur primo, quod anima Christi descendit ad infernum, non quidem mota illo motu locali qui convenit corporibus, sed eo genere motus qui congruit substantiis separatis. Nec fiat vis in modo loquendi, cum dicimus illum descensum fuisse motum : accipio enim hic motum large, pro mutatione subita vel successiva, quae potius dicitur mutatum esse quam motus. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 1, ubi, tertio loco, arguit sic : " Per mortem Christi, separata est anima a corpore ejus, quod quidem positum fuerat in sepulchro. Non videtur autem quod secundum animani solam descendit ad infernum : quia, cum anima sit incorporea, non videtur quod possit moveri localiter; hoc enim est corporum, ut probatur, (j. Pliysicorum , (t. c. 32); descensus autem motum corporalem importat. Ergo non fuit conveniens quod Christus ad infernum descenderet. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod anima Christi non descendit ad inferos eo genere motus quo corpora moventur, sed eo genere motus quo angeli moventur. "

Haec ille. Dicitur secundo, quod, licet anima separata, ex propria naturali virtute, non possit movere corpora localiter; sicut bene probat sanctus Thomas, 1 p., q. 117, art. 4; potest tamen operari circa corpora, virtute divina; potissime anima Christi, quae est et fuit instrumentum divinitatis. De hoc sanctus Thomas, ubi supra (1 p., q. 117, art. 4), sic dicit : " Anima separata, sua naturali virtute, non potest movere aliquod corpus. Manifestum est enim quod, cum est corpori unita, non movet immediate corpus, nisi vivificatum; unde, si aliquod membrum corporis mortificetur, non obedit animae ad motum. Manifestum est autem quod ab anima separata nullum corpus vivificatur. Unde nullum corpus obedit ei quantum ad motum localem, quantum est ex virtute suae naturae, supra quam potest ei aliquid conferri ex virtute divina. "

Haec ille.

Si autem quaeritur: quam operationem habuit, virtute divina, anima Christi, circa locum inferni, in suo descensu?

dicitur quod illuminavit corporali lumine locum ad quem descendit. De hoc sanctus Thomas, 3. Scntent., dist. 22, q. 2, art. 2, q 1, sic dicit : " Cum tenebrae exteriores inferni, tenebris interioribus correspondeant, ex quo Christus a patribus qui erant in limbo, omnes tenebras interiores expulerat per demonstratione^ suae divinitatis, congruum etiam fuit ut per praesentiam suae humanitatis, quantum ad animam, etiam tenebras exteriores excluderet, locum illum illuminando, d

Haec ille. Dicitur tertio, quod anima Christi, et quaelibet alia substantia separata creata, potest esse in loco, sine hoc quod operetur in loco, accipiendo proprie operationem in loco, scilicet corporis veram mutationem de genere qualitatis, aut quantitatis, aut ubi. Sufficit enim, ad hoc quod talis substantia dicatur esse in loco, quod aliquo modo contingat sua virtute ipsum locum, vel contingatur a loco; sicut in secundo (2. Sentent., dist. 2, q. 1) latius dictum fuit. Et quidem, de primo contactu, quo scilicet substantia spiritualis contingit corpus vel locum, dicit sanctus Thomas, 1. Quodlibeto, art. 4. " O li ; inquit, angelus sit in loco, considerari potest ex modo quo corpus est in loco. Est enim (ot) corpus in loco per contactum loci. Contactus autem corporis est per quantitatem dimensivam, quae in angelo non invenitur, cum sit incorporeus; sed loco ejus est in eo quantitas virtualis. Sicut igitur corpus est in loco per contactum dimensivae quantitatis, ita angelus est in loco per contactum virtutis. Si quis autem velit contactum virtutis operationem vocare, propter hoc quod operari est proprius effectus virtutis, dicetur quod angelus est in loco per operationem; ita tamen quod per operationem non intelligatur sola motio, sed quaecumque unitio, qua sua virtute se corpori unit, praesidendo, vel continendo, vel quocumque alio modo. "

Haec ille.

De secundo vero contactu, quo locus vel corpus contingit sua virtute substantiam spiritualem, loquitur sanctus Thomas, 2. Quodlibeto, art. 13, ubi sic dicit : " Sicut dicimus hominem pati, cum detinetur, vel ligatur, ne vadat quo vult; ita, per modum cujusdam ligationis, anima patitur ab igne corporeo, ut dicit Augustinus, 21. de Civitate Dei (cap. 10). Non enim hoc est contra naturam spiritus corpori alligari, cum videamus animam naturaliter alligari corpori ad vivificandum ipsum. Daemones etiam, per nicromantiam potestate superiorum daemonum alligantur aliquibus imaginibus, vel an-nullis, vel aliquibus aliis rebus. Unde multo magis possunt spiritus alligari divina virtute igni corporeo, non ut dent illi vitam, sed ut accipiant poenam, sicut Augustinus (ibid.) dicit. Sed quia quod est minoris virtutis non potest sua virtute ligare illud quod est majoris virtutis, inde est quod nullum corpus potest ligare spiritum, qui est majoris virtutis, nisi aliqua superiori virtute. Et, propter hoc, dicitur quod ignis corporeus agit in animam separatam non virtute propria, sed inquantum est instrumentum divinae justitia; vindicantis. "

Haec ille.

Item, ibidem, in solutione primi, sic dicit : " Ignis tangit animam : non quidem tactu mathematico, qui attenditur secundum terminos quantitatis; sed magis contactu virtutis, non propriae, sed ipiam habet inquantum est instrumentum divinae justitiae, s

Haec ille.

Simile dicit, 3. Quodlibeto, art. 23. Item, 4. Sentent., dist. 44, q. 3, art. 3, q 3. Item, 4. Contra Gentiles, cap. 90.

Ex quibus patet quomodo anima separata dicitur esse in loco per contactum virtutis, quo scilicet tangit corpus, vel tangitur a corpore; et ulterius, quod, cum anima separata successive possit tangere diversa loca, vel tangi ab eis, quod ipsa anima potest moveri localiter, et ascendere, vel descendere, eo modo quo angelus potest. Dicitur quarto, quod animae damnatorum, vel animae purgandae, vel animae sanctorum patrum, non dicebantur descendere ad infernum, vel purgatorium, vel limbum, tantummodo propter deputationem, eo modo quo dicit arguens; immo quia veraciter et realiter erant praesentes illis locis, per aliquem contactum virtutis. De hoc sanctus Thomas, i. Sentent., dist. 45, q. 1, art. 1, q^ 1, sic dicit : a Quamvis substantiae spirituales secundum esse suum a corpore non dependeant, corporalia tamenaDeo mediantibus spiritualibus gubernantur, ut dicit Augustinus, 3. de Trinitate (cap. 4), et Gregorius, 4. Dialogorum (cap. 6). Et ideo est quaedam convenientia substantiarum spiritualium ad corporales substantias, per quamdam congruentiam, ut scilicet dignioribus substantiis digniora corpora adaptentur. Unde etiam Philosophus (12. Metaphysica;, t. c. 42, etc), secundum ordinem mobilium posuit ordinem substantiarum separatarum. Quamvis autem animabus post mortem non assignentur aliqua corpora, quorum sint formae, vel determinati motores, determinantur tamen (a) eis quaedam corporalia loca, per quamdam congruentiam, secundum gradus dignitatis earum , in quibus sint quasi in loco, eo modo quo incorporalia in loco esse possunt, secundum quod magis vel minus accedunt ad primam substantiam, cui locus superior per congruentiam deputatur, scilicet Deum, cujus sedem caelum Scriptura esse denuntiat. Et ideo animas quae sunt in plena participatione divinitatis, in caelo esse ponimus; animas vero quae a participatione hujus impediuntur, loco contrario dicimus deputari. "

Haec ille.

Item, in solutione primi, sic dicit : " Incorporalia non sunt in loco, aliquo modo nobis noto et consueto, secundum quod dicimus corpora proprie esse in loco; sunt tamen in loco, modo substantiis spiritualibus convenienti, qui nobis plene manifestus esse non potest. " Dicitur quinto, quod anima Christi descendit ad inferos, non solum quantum ad effectum, immo quantum ad realem praesentiam suae essentiae, quoad (6) unam partem inferni, licet non quoad (y) omnes. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 2, sic dicit : " Dupliciter dicitur aliquid esse alicubi. Uno modo, per suum effectum; et hoc modo Christus in quemlibet infernum descendit; aliter tamen et aliter : nam in inferno damnatorum habuit hunc effectum, quod, descendens ad inferos, eos de sua incredulitate et malitia confutavit; illis vero qui detinebantur in purgatorio, spem gloriae consequendae dedit; sanctis autem patribus, qui pro solo peccato originali detinebantur in inferno, lumen aeternae gloriae infudit. Alio modo dicitur aliquid esse alicubi per suam essentiam; et hoc modo anima Christi descendit solum ad locum inferni in quo justi detinebantur, ut illos quos per gratiam interius visitabat secundum divinitatem, eos etiam secundum animam visitaret et (o) loco. Sic autem in una parte inferni exsistens, effectum suum aliqualiter ad omnes partes inferni derivavit, sicut in uno loco terrae passus, totum mundum sua passione liberavit. "

Haec ille. Tunc ad primam probationem in oppositum, respondetur, negando minorem : quia substantiae separatae contingit esse in loco corporali, non solum DISTINCTIO XXI. ET per effectum, immo per Linitionem sui ad locum, ei qualemcumque contactum virtutis, activum vel passivum, ut saepe dictum est (2. Sentent., dist. 2, q.l). Ad secundam dicitur, negando consequentiam ; quia, dato quod non descenderit illuc per motum continuum, non sequitur quod descenderit per solum effectum; est enim dare inedium, scilicct contactum virtutis. Forte tamen posset concedi quod ille descensus, quia fuit in instanti, potius dicendus sit indivisibilis mutatio quam proprie dictus motus; sed in hoc non est vis, ut dictum est. De hoc descensu, quod fuerit localis, et non per solum effectum, asserit (a) sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 1, ubi (6) arguit sic (arjr. 2) : cc Descendere ad inferos non potest Christo convenire secundum divinam naturam, quae est omnino immobilis; sed solum potest ei convenire secundum naturam assumptam. Ea vero quae Christus fecit vel passus est in natura assumpta, ordinantur ad salutem humanam ; ad quam non videtur necessarium fuisse quod Christus descenderit ad inferos; quia per passionem suam, quam in hoc mundo sustinuit, nos liberavit a poena et culpa. Non ergo fuit necessarium quod Christus ad infernum descenderit. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Passio, inquit, Christi fuit quaedam causa universalis salutis humanae, tam vivorum quam mortuorum. Causa autem universalis applicatur ad singulares effectus per aliquid speciale. Unde, sicut virtus passionis Christi applicatur viventibus per sacramenta configurantia (y) nos passioni Christi, ita etiam applicata est mortuis per descensum Christi ad inferos; propter quod signanter dicitur, Zctchar. 9(v. 11), quod eduxit vinctos de lacu in sanguine testamenti sui, id est, per virtutem suae passionis. "

Haec ille.

Et recte, si ratio arguentis inspiciatur, aeque concludit quod corpus Christi descenderit ad inferos, sicut de anima : quia corporalis passio fuit causa illorum effectuum de quibus loquitur arguens; ideo, si anima non aliter quam per effectum ad infernum descenderit, sequitur quod passio Christi, et corpus subjectum passioni, descenderit ad infernum; quod nullus dicit. Ad tertiam dicitur quod responsio ibidem data, est sufficiens : quia illam ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 4, in solutione tertii; et 3. Sentent., dist. 22, q. 2, art. 1, q"" 2.- Et ad improbationem hujus solutionis, dicitur quod non est simile de inferno et paradiso. Licet enim sit duplex infernus, sicut duplex paradisus; non tamen est dicendum quod anima Cbristi descenderit solum ad infernum qui nominat poenam damni vel sensus, et non ad infernum qui nominat locum sub terra. Cujus ratio est : quia anima Christi non descendit ad illud quod non erat;sed ille infernus, de quo loquitur arguens, non erat pro illo instanti quo Christus dicitur descendisse ad infernum (tunc enim in sanctis patribus erat divina visio, ut arguens concedit; sed pro instanti quo erat in eis divina visio, non erat in eo privatio divinae visionis, nec infernus illo modo dictus); igitur, in instanti mortis Christi, non descendit anima Christi ad talem infernum, sed potius ad infernum localem, et non poenalem. Item, quia, secundum illam viam, magis deberet concedi quod Christus descenderit ad paradisum quam ad infernum : quia in illo instanti paradisus fuit effectus ejus, non autem infernus, sed privatio vel destructio inferni; quod tamen nullus dicit. Item, Doctores dicunt quod anima Christi non descendit ad infernum prout nominat poenam, sed prout nominat locum. De hoc sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 22, q. 2, art. 1, q 1, sic dicit : cc Cbristus, ut nos ab omnibus defectibus liberaret, in se nostros defectus qui universaliter omnium erant, et in defectu graliae non vergebant, accipere voluit. Hoc autem erat omnibus bominibus commune, ante Christi passionem, quod pro debito originalis peccati ad infernum descendebant. Sed in nomine inferni duo importantur : scilicet locus; et poena, vel damni, vel sensus, scilicet afflictiva. Poena autem damni, scilicet carentia divinn? visionis, vergebat in defectum gratia?; quia scilicet non poterat in eis esse gratia consummata, scilicet gloria. Similiter etiam poena sensus, post hanc vitam, non est satisfactoria, quia illi non sunt in statu merendi; sed est vel purgativa, vel damnativa. Purgatio autem debetur alicui impuritati, et damnatio peccato mortali. Unde etiam poena sensus, post hanc vitam, in defectum gratia; vergit. Et ideo Christo fuit competens in infernum descendere, secundum quod infernus importat locum, non autem secundum quod importat poenam, j

Haec ille. Et haec sufficiunt ad dicta Durandi contra tertiam conclusionem. ^4.

Ad argumenta contra quartam conclusionem Ad argumenta Durandi.

Ad argumenta ejus contra quartani, respondetur. Et ideo, aei duo prima argumenta, quibus vult probare quod in triduo mortis ista non esset vera, Totus Christus est in inferno, dicitur primo, quod conclusio nostra non dicit quod in triduo mortis ista esset vera, Totus Christus est in inferno, vel in sepulchro. Nec sanctus Thomas, hoc dicit alicubi expresse; sed dicit quod totus Christus in triduo fuerit in inferno, et in sepulchro. Et ideo non est necesse respondere ad illa duo argumenta prima improbantia illam, Totus Christus est in inferno. Valde autem refert dicere, In triduo erat vera, Totus Christus est in inferno, et Totus Christus in triduo fuit in inferno : quia in ista quae est de praesenti, Totus Christus est in inferno, subjectum supponit pro illo quod est actualiter Christus; in illa autem, Tofus Christus fuit in inferno, subjectum ampliatur ad supponendum sub distinctione pro illo quod est actualiter Christus, vel pro illo quod fuit quandoque Christus, licet modo- non sit. Et est simile de istis, Christus ante incarnationem fuit homo, et Ante incarnationem hxc erat vera, Christus est homo, vel Christus est Deus, vel Christus est : prima enim communiter conceditur a doctoribus, sequentes vero communiter negantur a doctis. Dicitur secundo, quod hoc nomen Christus potest multipliciter accipi. Primo modo, pro Filio Dei : ita quod nec pro alio supponat, nec aliud connotet quam hoc nomen Filius Dei. Secundo modo, potest sumi pro Filio Dei, connotando unionem naturae humanae interne ad Filium Dei : ita quod idem sit dicere Christus, et dicere Filius Dei Itabens naturam humanam hypostatice sibi unitam; ita quod supponat pro Filio, et connotet naturam humanam in obliquo in sua significatione. Tertio modo, potest sumi pro Filio Dei, connotando in sua significatione in obliquo, non quidem naturam humanam integram, sed partes naturae humanae sibi hypostatice unitas, licet ab invicem divisas et separatas : ita quod supponat pro hypostasi, sed connotet in obliquo partes naturae humanae sibi unitas, et potissime animam unitam plenitudine Spiritus Sancti, ex qua dicitur unctus et Christus; ita quod idem significet Christus quod Filius Dei unctus secundum animam. Quarto modo, potest sumi pro quodam composito vel aggregato ex Filio Dei et ex natura humana : ita quod hoc nomen supponat pro tali composito. Et quod hoc nomen possit tam varie accipi, patet ex usu doctorum sanctorum et modernorum. Augustinus enim, in Sermone de Symbolo (lib. 3, cap. 7), ut recitat sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 3, in solutione tertii, sic dicit: Nonper diversa tempora vel loca dicimus ubique Christum esse totum, ut modo ibi (-j.) totus sit, et alio tempore alibi totus, sed ut semper et ubique sit totus.

Haec ille.

In quibus locutionibus apparet quod accipit hoc nomen Christus pro Filio Dei. Quod expressius patet : quia, in eodem sermone, ita dicit, exponens praemissa : Tofus Filius apud Patrem, totus in caelo, totus in terra, totus in utero Virginis, totus in cruce, totus in inferno, totus in paradiso, quo latronem introduxit.

Haec ille. - Tal is enim locutio, Christus est semper ubique totus, non potest veriticari, si subjectum supponat quarto modo, scilicet pro composito ex duabus naturis; nec si supponat secundo modo, scilicet pro Filio Dei habente naturam integram; sed solum potest verificari, si subjectum supponat primo modo, scilicet pro Filio Dei, sine quacumque connotatione naturae humanae vel suarum partium; et etiam, si supponat (a) tertio modo, scilicet pro Filio Dei habente partes naturae humanae, potissime illam secundum quam sibi competit unctio Spiritus Sancii, scilicet animam rationalem. Hoc enim nomen Chrisi iis semper supponit apud sanctos pro supposito Filii Dei, et non pro tali composito, quale fingit arguens, scilicet quarto modo superius dicto. Et de hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 17, art. 1, sic dicit : " In Christo, inquit, cum sint duce naturae, divina scilicet et humana, altera earum potest de eo praedicari et in abstracto et in concreto : dicimus enim quod Filius Dei, qui supponitur in hoc nomine Christus, est divina natura, et est Deus. Sed humana natura non potest praedicari de Christo secundum se in abstracto (6), sed in concreto solum, prout scilicet significatur (y) in supposito. Non enim vere potest dici quod Christus sit natura humana, quia natura humana non est nata praedicari de suo supposito; dicitur autem quod Christus est homo, sicut et quod Christus est Deus (5). Deus autem (s) significat habentem divinitatem, et homo significat (0 habentem humanitatem. Aliter tamen habens humanitatem significatur per hoc nomen homo, et aliter per hoc nomen Jesus, vel Petrus. Nam hoc nomen homo importat habentem humanitatem indistincte, sicut et hoc nomen Deus indistincte importat habentem divinitatem; hoc autem nomen Jesus, ^e^ Petrus, importat habentem humanitatem distincte; scilicet sub determinatis individuantibus proprietatibus, sicut et hoc nomen Filius Dei importat habentem divinitatem sub determinata proprietate personali. J

Haec ille.

Ex quibus patet quomodo hoc nomen Christus supponit pro Filio Dei, licet connotet humanitatem; et quomodo ista est vera, Christus est divinitas; quod non esset verum, si ly Christus supponeret quarto modo, sicut vult arguens.

Item, q. 52, art. 3, arguit sic, primo loco : (c Corpus Christi est aliqua pars ejus. Sed corpus Christi non fuit in inferno. Ergo totus Christus non fuit in inferno. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod corpus Christi, quod tunc erat in sepulchro, non est pars persona increatae, sed naturae assumptae. Et ideo per hoc quod corpus Christi non fuit in inferno, non excluditur quin totus Christus fuerit; sed ostenta) supponat.

supponit Pr. DISTINCTIO XXI. ET ditur quod non fuerit ibi totum quod pertinet (oc) ad humanam naturam. "

Haec ille.

Ex quo apparet quod ly Christus non supponit pro tali composito, sed pro persona increata; et quod corpus non est pars personae ipsius Christi, sed humana; natura. Et consimiliter, humanitas non est pare Christi. Quod evidentius ostendit, ibidem : arguit enim sic, secundo loco : " Nihil cujus partes sunt ab invicem separate, potest dici tutum. Sed corpus et anima, quae sunt partes naturae humanae, fuerunt ab invicem separata post mortem. Descendit autem ad infernum mortuus exsistens. Ergo non potuit esse totus in inferno. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Ex anima, inquit, et corpore unitis constituitur totalitas humana? natura), non autem totalitas divinoe persona;. Et ideo, soluta unione animae et corporis per mortem, remansit totus Christus; sed non remansit humana natura in sua totalitate. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quod quartus modus accipiendi hoc nomen Christus, quo Durandus utitur, inconsuetus est, et contra mentem sanctorum et doctorum; sed primi tres sunt consueti. Dicitur tertio, quod in triduo h;ec poterat concedi, Christus est totus in inferno. Patet, accipiendo ly Christus primo modo et lertio : quia scilicet quaelibet tunc istarum erat vera, Filius Dei est tollis in inferno; et similiter ista Filius Dei habens corpus et animam, secundum quam competit sibi unctio Spiritus Sancti, per quam dicitur Christus, est totus in inferno. Et similiter haec tunc erat vera, Filius Dei est Cliristus, sicut et haec, Filius Dei est sacerdos, et haec, Filius Dei est Filius hominis. De prima istarum, dicit sic sanctus Thomas, 3 p., q. 50, art. 4, in solutione tertii ; " Esse sacerdotem convenit (6) homini ratione animae, in qua est ordinis character. Unde per mortem homo non perdit ordinem sacerdotalem; et multo minus Christus, qui est totius sacerdotii origo. "

Haec ille.

De secunda vero propositione, sic dicit, 2. Quodlibeto, art. 1, ubi arguit sic (ars?. 1) "-" Dicitur, Matlh. 12 ( v. 40) : Sicut fuit Jonas in ventre celi tribus diebus et tribus noctibus, ita et Filius hominis in corde terne. Non autem alius Filius, nisi Filius hominis qui loquebatur super terram; alioquin Christus fuisset duo filii. Ergo fuit homo in triduo mortis. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : a Dicendum, inquit, quod hoc nomen homo est nomen naturae, sed Filius est nomen hypostasis; et ideo magis in triduo mortis Christus potest dici Filius hominis quam homo. J

Haec ille.

Ex quo patet quod cum Christus sit nomen suppositi et personae, connotans tamen humanitatem, integram vel fractam, sicut et hoc nomen (") pertinet.

pertineat Pr. (6) convenit.

contingit IV. Filius hominis, ista (a) potest concedi in triduo, Persona Filii Dei est Christus, sicut et hice, Persona Filii Dei est Filius hominis.

Ex his patet responsio ad duo argumenta prima Durandi. Ad primum siquidem, negatur minor. Et ad ejus probationem, dicitur quod hoc nomen Christus supponit pro supposito aeterno subsistente in duabus naturis, sed non e converso : quia nominat illud ut subsistit in divina natura integra, in humana autem integra vel confracta, dum tamen partes illius naturae, et potissime anima, sint sibi linita^ hypostatice; sic autem erat in triduo. Ad secundum, negatur minor. Quia non sic hoc nomen Christus est impositum ad significandum Deum hominem , sicut nomen illud quod significat hominem album; sed hoc nomen Christus est impositum ad significandum Deum unctum. Illa autem unctio mansit in Filio Dei, quamdiu partes humanae naturae manserunt sibi unitae personaliter, sive essent ad invicem conjuncta?, sive separatae.

Potest etiam dici ad istud argumentum, et ad praecedens, quod procedunt juxta secundam vel quartam significationem et suppositionem hujus nominis Christus; secundum quam non conceditur quod ista fuerit vera in triduo, Christus est in inferno. Sed non procedunt argumenta utendo hoc nomine Christus juxta primam et tertiam acceptionem; quia, in talibus acceptionibus, negatur minor utriusque argumenti; quia, sic accipiendo, hoc nomen Christus non significat (C) suppositum subsistens in duplici natura, sicut dicit minor primi argumenti; necsignilicat Deum hominem, ut dicit minor secundi argumenti.

Conceditur tamen quod non univoce luce fuerit vera in triduo, Christus est, vel Filius Dei est Christus, sicut modo. Et hoc bene concludit Durandus. Non autem concludit quod haec nullo modo esset vera in triduo, Christus est.

Ulterius, ad argumenta quibus probat quod modo haec sit falsa, Chrislus fuit homo in triduo, dicitur. Ad primuni siquidem, dicitur quod, licet ly totus ponat suum significatum circa hoc substantivum Cliristus, tamen hoc non est ratione significati totius illius substantivi, sed ratione suppositi. Hoc enim nomen Christus, dato quod significet aliqualiter duas naturas, vel subsistens in duabus naturis, non tamen supponit pro duabus naturis, sed pro supposito illarum. Et quia totum illud suppositum fuit in inferno quantum.ad esse, quod pertinet ad suam personalitatem, ideo illa conceditur, Totus Christus fuit in inferno, et ista. Totus Christus est ubique, et ista. Totus Christus fuit semper et ab aetcrno.

Ad secundum dicitur quod stat in hac falsa propositione, scilicet quod hoc nomen Christus sup- I (6) significat. - signat Pr. ponat pro persona composita, et sit nomen suppositi habentis partes secundum se et intrinsece. Hoc enim falsum est, cum illud nomen supponat pro Filio Dei, cui secundum se partes non conveniunt; licet illud nomen connotet naturam humanam, vel partes ejus, pro ([ilibus tamen non supponit. Unde hoc argumentum procedit secundum quartam acceptionem hujus nominis Christus, quae abusiva est. De hoc sanctus Thomas, 3. Senteni., dist. 22, q. 1, art. 2, ubi arguit sic (arg. 6) : " Totalitas rei dicitur respectu illorum ex quibus res componitur. Sed totus Christus dicitur esse ubique, ut in littera dicitur, et ut (a) Damascenus (de Fid. Orth., lib. 3) dicit. Cum igitur totus ad personam pertineat, et persona sit composita ex humanitate et divinitate, videtur quod humanitas Christi sit ubique; et sic ubique est homo. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Ad sextum, inquit, dicendum est quod persona non dicitur proprie composita ex naturis; unde totus non fertur ad personam secundum quod totum dicitur quod habet partes, sed secundum quod totum dicitur cui nihil deest. Et, secundum hoc, Chrislus dicitur totus ubique, quia nihil deest sibi de sua personalitate, secundum quod ubique est: totus enim, cum sit masculini generis, ad personam pertinet. Deest autem ei aliquid de his quae ad naturam Christi pertinent, secundum quod est ubique; quia secundum humanam naturam non est ubique. Et ideo dicitur quod est totus ubique; sed non est totum ubique; quia totum, cum sit neutri generis, ad naturam pertinet. "

Haec ille. Ad tertium dicitur quod similiter fundatur in praecedenti termino, scilicet quod persona Christi sit composita ex naturis vel partibus. De hoc sanctus Thomas, 3. Senteni., dist. 0, q. 2, art. 3, sic dicit: t( Ad rationem totius duo pertinent. Unum scilicet quod esse totius pertineat ad omnes partes : quia partes non habent proprium esse, sed sunt per (6) esse totius. Aliud est quod partes componentes causant esse totius. Et (v) quia secunda opinio, quae sola est catholica, ponit unum esse in Christo, esse divinoe persoluo pertinet ad utramque naturam, non tamen illud esse causatur ex conjunctione naturarum, sicut esse compositi causatur ex conjunctione componentium; unde, secundum hanc opinionem, persona Christi potest aliquo modo dici composita, inquantum salvatur ibi aliqua conditio compositi. Non tamen est ibi vera ratio compositionis, quia deficit altera conditio. Unde non est in usu modernorum tenentium hanc opinionem, quod dicant personam compositam. "

Haec ille. - Item, ibidem, in solutione quarti et quinti (3): " Quamvis, inquit, compositio quantum ad aliquid salvetur in incar-fa) tif. - Om. Pr. I?) iter. - pro pr. (v) Et.

Olii. Pr. 15) et quinti.

Om. Pr. natione Verbi, nullo modo tamen est ibi ratio partis. Divinitas enim pars esse non potest, propter imperfectionem quae est de ratione partis. Humana autem natura similiter non potest esse pars : quia compartem, quae sibi correspondeat, non habet; vel etiam quia non causat esse personae, quae dicitur composita. Et ideo Magister dicit, dist. 7, quod inexplicabilis est illius compositionis (a), quae non est partium, ratio. Dicitur autem a Magistris unio exigitiva, quia tot comprehenduntur in persona, quot exiguntur ad opus redemptionis: ut scilicet sitDeus qui posset, et homo qui deberet satisfacere. Damascenus autem (de Fid. Orth., lib. 3, cap. 3) dicit personam esse compositam, quia est ibi aliquid de ratione compositionis, non quod sit simpliciter composita, quantum ad perfectam rationem compositionis. "

Haec ille.

Ex quibus patet quod ista est vera et propria, et non figurativa, Christus est ubique totus, Christus fuit in sepulchro, etc. Et simile est de istis, sicut de aliis de quibus alias (dist. 11, q. 1) dicium est, scilicet : Iste homo incaepit esse. De quibus sanctus Thomas, 3 p., q. 16, art. 9, sic dicit : (( In hoc quod dicitur, Iste homo, demonstrato Christo, designatur suppositum aeternum, cujus aeternitati repugnat incipere esse. Unde haec est falsa, Hic homo incaepit esse. Nec obstat quod incipere esse convenit humanae naturae, quae significatur (6) per hoc nomen homo; quia terminus in subjecto positus non tenetur formaliter pro natura, sed magis materialiter pro supposito, etc. " Et ita in proposito, ista est vera, Christus est ubique : quia, licet esse ubique non conveniat naturae humanae, convenit tamen supposito; modo subjectum non stat pro natura, sed pro supposito. Et haec sufficiant ad dicta Durandi. Concedimus enim primo, quod in triduo mortis, haec fuit vera, Totus Chrislus est in inferno, accipiendo ly Cliristus primo modo, vel tertio modo. Verumtamen aliqua aequivocatio tunc fuit in hoc nomine Christus, ul dictum est. Secundo, dicitur quod modo haec debet concedi, Totus Christus fuit in inferno, accipiendo ly Christus primo modo, et secundo, et tertio, non autem quarto modo. Ad argumentum pro parte affirmativa quaestionis, respondit sanctus Thomas, 3 p., q. 50, art. 4, in solutione tertii, ubi sic dicit : " Esse sacerdotem convenit (v) homini ratione animae, etc; " sicut allegatum fuit prius (in solutione argumentorum contra quartam conclusionem). Et haec de questione sufficiant. De qua bene dictus Deus. Amen. (a) illius compositionis. - illa compositio Pr. (6) significatur.

signatur Pr. (y) convenit.

confingit Pr.