ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod (ides est virius. Hanc ponit sancius Thomas, 2 2- , q. 4, art. 5, ubi sic dicit : " Virtus humana est per quam actus humanus redditur bonus. Unde quicumque habitus est per se principium boni actus, potest dici virtus humana. Sed talis babilus est fides formata. Cum enim credere sit aclus intellectus assentientis vero ex imperio voluntatis, ad hoc quod iste aclus sit perfectus, duo requiruntur: quorum unum est ut infallibiliter intellectus intendat in suum bonum, quod est verum; aliud autem est ut voluntas (a) infallibiliter ordinetur in ultimum finem, propter quem (6) assentit vero. Et utrumque invenitur in actu fidei formatae. Nam ex ratione ipsius fidei est quod intellectus semper fertur in verum, quia fidei non potest subesse falsum. Ex charitate autem, secundum quod format fidem, habet anima quod infallibiliter ordinetur voluntas in bonum. Et ideo fides formata est virtus.

Fides autem informis non est virtus : quia, etsi babeat perfectionem debitam aclus fidei informis ex parte intellectus, non habet perfectionem debitam ex parte voluntatis; sicut etiam, si temperantia esset in concupiscibili, et prudentia non esset in rationali, temperantia non esset virius; quia ad actum temperantiae requiritur et actus rationis, et actus concupiscibilis, sicut ad acium fidei requiritur et actus intellectus, et actus voluntatis. "

Haec ille. Ex quihus potest sic argui : Omnis habitus qui semper est principium boni actus humani, est virtus : Sed fides formata, est hujusmodi. Igitur, etc. Secunda conclusio est quod lides formata, et diam informis, infunditur homini a Den. Hanc probat sanctus Thomas, 2 2 , q. G, art. 1, ubi sic dicit : a Ad fidem, inquit, duo requiruntur. Quorum unum est ut homini credibilia proponantur; hoc enim requiritur ad hoc quod aliquid explicite credat. Aliud autem quod requiritur ad fidem, est assensus credentis ad ea quae proponuntur. Quantum igitur ad primum horum, necesse est quod fides sit a Deo. Ea enim qua? sunt fidei, excedunt rationem humanam; unde non radunt in contemplatione hominis, nisi Deo revelante. Sed quibusdam quidem (7) revelantur immediate a Deo, sicut sunt revelata Apostolis et Prophetis; quibusdam autem proponuntur a Deo mittente fidei praedicatores, secundum illud Rom., cap. 10 (v. 15) : Quomodo praedicabunt, nisi mittantur^? Quantum vero ad secundum, scilicet assensum hominis in ea qiiie sunt fidei, potest considerari duplex causa. Una quidem exterius inducens : sicut miraculum visum, vel persuasio hominis inducentis ad fidem. Quorum neutrum est sufficiens causa : videntium enim unum et idem miraculum, et audientium eamdem predicationem, quidam credunt, et quidam non credunt. Et ideo oportet ponere aliam causam interiorem (a), quae movet hominem interius ad assentiendum his quae sunt fidei. Hanc autem causam Pelagiani ponebant solum liberum arbitrium hominis; et, propter hoc, dicebant quod initium fidei est ex nobis, inquantum scilicet ex nobis est quod parati sumus ad assentiendum his quae sunt fidei, sed confirmatio fidei est a Deo, per quem (6) nobis proponuntur ea quae credere debemus. Sed hoc est falsum : quia, cum homo assentiendo his quae sunt fidei, elevetur supra naturam suam, oportet quod hoc insit ei ex supernaturali principio interius movente, quod est Deus. Et ideo fides, quantum ad assensum, qui est principalis actus fidei, est a Deo interius movente per gratiam. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Ille habitus infunditur homini a Deo, per cujus actus homo elevatur supra naturam suam. Sed fides est hujusmodi (y). Igitur, etc. Tertia conclusio, est quod nullus homo, pertinaciter aliquem articulum tldel discredens, habet habitum tldel infiisae. Hanc ponit sanctus Thomas, 2 2 , q. 5, art. 3, ubi sic dicit : " Haereticus qui discredit unum articulum fidei, non habet habitum fidei, neque formatae, neque informis. Cujus ratio est : quia species cujuslibet habitus dependet ex formali ratione objecti, qua sublata, species habitus remanere non potest. Formale autem fidei objectum est veritas prima, secundum quod manifestatur in Scripturis sacris, et doctrina Ecclesiae, quae procedit ex veritate prima (5). Unde quicumque non inhaeret, sicut infallibili et divinae regulae, doctrinae Ecclesiae, quae procedit ex veritate prima in Scripturis sacris manifestata, ille non habet habitum fidei; sed ea quae sunt fidei, alio modo tenet quam per fidem : sicut si aliquis teneat mente aliquam conclusionem, non cognoscens medium demonstrationis illius, manifestum estquod non habet scientiam illius, sed opinionem solum. Manifestum est autem quod ille qui inhaeret doctrinae Ecclesiae, tanquam infallibili regulae, omnibus assentit quae Ecclesia docet; alioquin, si de his quae Ecclesia docet, quae vult tenet, et quae vult non tenet, non inhaeret doctrinae Ecclesiae, sicut infallibili regulae, sed propriae voluntati. Et sic manifestum est quod haereticus qui pertinaciter discredit unum articulum, non est paratus sequi in omnibus doctrinam Ecclesiae; si enim non pertinaciter, jam non est haereticus, sed errans. Unde manifestum est quod talis haereticus circa unum articulum, non habet fidem de aliis articulis, sed opinionem quamdam, secundum propriam voluntatem. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Nullus non inhaerens doctrinae Ecclesiae sicut infallibili regulae, habet habitum fidei. Sed quilibet haereticus, est hujusmodi. Igitur, etc. Quarta conclusio est quod fides est una virtus, ei non multae, et unus habitus, et non multi specie distincti. Hanc probat sanctus Thomas, 2" 2 , q. 4, art. 6, ubi sic dicit : " Si fides sumatur pro habitu , dupliciter potest considerari. Uno modo, ex parte objecti; et sic est una fides : objectum enim formale fidei est veritas prima, cui inhaerendo credimus quaecumque sub fide continentur. Alio modo, ex parte subjecti; et sic fides diversificatur, secundum quod est diversorum. Manifestum est autem quod fides, sicut quilibet alius habitus, ex formali ratione objecti habet speciem, sed ex subjecto individuatiir. Et ideo, si fides sumatur pro babitu quo credimus, sic fides est una specie, et diHerens numero in diversis. Si vero sumatur pro eo quod creditur, sic est una fides : quia idem estquod ab omnibus creditur; et, si sint diversa credibilia, quae communiter omnes credunt, tamen omnia reducuntur ad unum. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Ille habitus virtutis est unus, et non plures, qui habet unum objectum formale, et non plura. Fides est hujusmodi. Igitur. Et in hoc primus articulus terminatur.