DEFENSIONES THEOLOGIAE DIVI THOMAE AQUINATIS IN TERTIO SENTENTIARUM

 Tomus V

 DISTINCTIO I.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III. PONUNTUR RESPONSIONES

 DISTINCTIO II.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO III.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO IV.

 OUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO V.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO VII ET VIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO IX.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 DISTINCTIO X.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XI.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIII.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XIV.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XV.

 QUESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVI ET XVII.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XVIII, XIX ET XX.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXI ET XXII.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXlll.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXIV.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXV.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXVI.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXVII. XXVIII. XXIX. ET XXX.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXI ET XXXII.

 QUAESTIO UNICA

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXIII.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXIV. ET XXXV.

 QUESTIO UNICA

 ARTICULUS 1.

 ARTICULUS 11.

 ARTICULUS III.

 DISTINCTIO XXXVI.

 QUAESTIO UNICA.

 ARTICULUS I.

 ARTICULUS II.

 ARTICULUS III.

ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primuni articulum, sit Prima conclusio : Quod in morte Christi, divinitas remansit unita aniinae, et carni, sive corpori , non autem humanitati compositae ex anima et corpore, quae est tertia entitas. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 50, art. 2 et 3. Nam, art. 2, sic dicit : " Illud quod per gratiam Dei conceditur, nunquam absque culpa revocatur; unde dicitur, Roman. 11 (v. 29), quod sine paenitentia sunt dona Dei, et vocatio. Multo autem major est gratia unionis, per quam divinitas unita est corpori Christi in (a) persona (6), quam gratia adoptionis, qua alii sanctificantur; et etiam magis permanens ex ratione sui : quia haec gratia ordinatur ad unionem personalem, gratia autem adoptionis ad quamdam unionem affectualem; et tamen videmus quod gratia adoptionis nunquam perditur sine culpa. Cum igitur in Christo nullum fuerit peccatum, impossibile fuit quod solveretur unio divinitatis a corpore ipsius (y). Et ideo, sicut (o) ante mortem caro Christi unita fuit secundum personam et hypostasim Verbo Dei, ita et remansit unita post mortem, ut scilicet non esset alia hypostasis Verbi Dei, et carnis Christi post mortem, ut dicit Damascenus [de Fid. orth.), 3 libr. (cap. 27). "

Haec ille. Ex quibus potest argui pro secunda parte conclusionis : Gratia unionis personalis ad Verbum Dei, semel alicui concessa, non subtrahitur illi, ipso manente, nisi per peccatum. Sed carni et corpori Christi fuit concessa talis gratia; nec intervenit peccatum ; et caro Christi et corpus permansit in esse. Igitur, etc. Item, ibidem, art. 3, arguit pro prima parte conclusionis, sic : a Anima unita est Verbo Dei per prius et immediatius quam corpus, cum corpus unitum sit Verbo Dei mediante anima. Cum igitur Verbum Dei non sit separatum in morte a corpore, multo minus separatum est ab anima. Unde, sicut de Filio Dei praedicatur id quod contingit corpori ab anima separato, scilicet esse sepultum; ita de eo in Symbolo dicitur quod descendit ad inferos, quia anima ejus a corpore separata descenditad inferos. "

Haec ille. Ex quibus potest sic argui : Si quod minus vide- DISTINCTIO XXI. ET XXII. - QUAESTIO 1. retur inesse inest, et id quod (a) magis: Sed minus videretur quod divinitas remansisset unita carni et corpori Christi post ejus mortem, quam quod remansisset unita animae rationali; et tamen remansit unita corpori. Igitur et animae, etc. Pro tertia vero parte conclusionis, arguitur ex dictis ejus, ibidem. Nani, art. 3, in secundo loco, arguit sic : " Atlianasius(de Beatitudine Verbi Dei, lib. 6) dicit : Maledictus, qui totum hominem, quem assumpsit Dei Filius, denuo assumptum vel liberatum, tertia die a mortuis resurrexisse non confitetur. Sed non potuit totus homo denuo assumi, nisi aliquando fuerit totus homo a Verbo Dei separatus. Totus autem homo componitur ex corpore et anima. Ergo aliquando fuit facta separatio divinitatis a corpore et anima. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod in illis verbis Alhanasius non intellexit quod totus homo denuo sit assumptus, id est, omnes partes ejus, quasi Verbum Dei partes humanae natura deposuerit (?) per mortem ; sed quod iterato totalitas naturae assumptae sit in resurrectione reintegrata, per iteratam unionem animae et corporis. "

Haec ille. Item, 3 p., q. 52, art. 3, arguit sic (arg. 2) : a Nihil cujus partes sunt ab invicem separatu , potest dici totum. Sed corpus et anima, quae sunt partes humanae natura , fuerunt ab invicem separata: post mortem. Descendit autem ad infernum mortuus exsistens. Non ergo potuit esse totus in inferno. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Ad secundum, inquit, dicendum est quod ex anima et corpore unitis constituitur totalitas humanae naturae, non autem totalitas divinae personae. Et ideo, soluta unione animae et corporis per mortem, remansit totus Christus; sed non remansit humana natura in sua totalitate. "

IJaec ille. Ex quibus patet quod humanitas, quae dicit tertiam entitatem, compositam ex anima rationali et ex corpore humano, sicut totum ex partibus, non mansit post mortem Christi. Ex quibus potest sic argui, pro tertia parte conclusionis : Divinitas non mansit unita humanitati Christi, quando illa humanitas non erat in actu. Sed, in morte Christi, et Christo exsistente mortuo, tamdiu non fuit ejus humanitas in actu; cum pro tunc non esset unio animae ad corpus, quae est de ratione humanitatis. Igitur divinitas non mansit unita humanitati Christi mortui, quamdiu fuit mortuus. Similem conclusionem ponit sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 21, q. 1, art. 1, quoad duas primas sui partes. Secunda conclusio est quod Chrislus, In triduo mortis, non fuit homo. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 50, art. 4, ubi sic dicit : " Christum vere fuisse mortuum, est articulus fidei. Unde asserere omne illud per quod tollitur veritas mortis Christi, est error contra fidem. Propter quod, in Epistola synodali Cyrilli, dicitur : Si quis non confitetur Dei Verbum passum carne, et crucifixum carne, et quod mortem gustavit carne, anathema sit. Pertinet autem ad veritatem mortis hominis vel animalis, quod per mortem desinat esse homo vel animal : mors enim hominis vel animalis provenit ex separatione animae, quae complet rationem animalis vel hominis. Et ideo dicere Christum in triduo mortis hominem fuisse, simpliciter et absolute loquendo, erroneum est. Potest tamen dici quod Christus in triduo fuit homo mortuus. Quidam tamen confessi sunt Christum in triduo hominem fuisse, dicentes quaedani verba erronea, sed sensum erroris in fide non habentes : sicut Hiigo de Sancto Victore, qui (de Sacram., lib. 2, part. 1, cap. 11) ea ratione dixit Christum in triduo mortis fuisse hominem, quia dicebat animam esse hominem; quod tamen falsum est. Magister etiam Sententiarum, in vigesimasecunda distinctione tertii libri, posuit quod Christus in triduo morlis fuit homo, alia ratione : quia credidit quod unio animae et corporis non esset de ratione hominis, sed sufficeret (a), ad hoc quod aliquis sit homo, quod babeat animam humanam et corpus, sive conjuncta, sive non conjuncta; quod etiam palet esse falsum. "

Haec ille. Ex quibus potest sic argui : Illud non est asserendum, sed potius negandum, quod tollit veritatem morlis Christi. Sed dicere Christum in triduo fuisse hominem, est hujusmodi (6). Igitur. Eamdem conclusionem ponit, 3. Senteni., dist. 22, q. 1, art. 1. Tertia conclusio est quod Christus veraciter descendit ad inferos. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 1, ubi sic dicit : " Conveniens fuit Christum descendere ad inferos.

Primo quidem, quia ipse venerat poenam noslram portare, ut nos a poena eriperet, secundum illud Isaiae 53 (v. 4) : Vere lariguores nostros ipse tulit, et dolores nostros ipse portavit. Ex peccato autem homo incurrerat non solum mortem corporis, sed etiam descensum ad inferos. Et ideo sicut fuit conveniens eum mori, ut nos liberaret a morte; ita conveniens fuit eum descendere ad inferos, ut nos a descensu ad inferos liberaret. V. - 18 Unde dicitur, Oseae 13 (v. 14) : Ero mors tua, o mors; ero morsus tuus, inferne.

Secundo, quia conveniens erat ut, victo diabolo per passionem, vinctos ejus eriperet, qui detinebantur in inferno, secundum illud Zachariae 9 (v. 11) : Tu quoque in sanguine testamenti tui vinctos tuos emisisti de lacu; et, Colossensium 2 (v. 15), dicitur : Expolians principatus et potestates, traduxit confidenter. - Tertio, ut sicut potestatem suam ostenderat in terra, vivendo et moriendo; ita etiam potestatem suam ostenderet in inferno, ipsum visitando et illuminando. Unde dicitur in Psalmo (23, v. 7) : Attolite portas, Principes, vestras. Glossa : Id est, Principes inferni auferte potestatem vestram, qua usque nunc homines in inferno detinebatis; et sic in nomine Jesu Christi omne genu flectatur, non solum caelestium, sed etiam infernorum, ut dicitur, Philippenshim2(.v. 10). " - Haec ille. Quarta conclusio est quod Christus, in triduo mortis, fuit totus iu inferno. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 52, art. 3, ubi sic dicit : " Sicut patet ex his quae in prima parte dicta sunt (1 p., q. 31, art. 2, ad 4" ), masculinum genus refertur ad hypostasim vel personam; neutrum autem genus ad naturam pertinet. In morte autem Christi, licet anima fuerit separata a corpore, neutrum tamen fuit separatum a persona Filii Dei. Et ideo, in illo triduo mortis Christi, dicendum est quod totus Christus fuit in sepulchro; quia tota persona fuit ibi per corpus unitum. Et similiter, totus fuit in inferno; quia tota persona Christi fuit ibi (a), ratione animae sibi unitae. Totus etiam Christus tunc erat ubique, ratione divinoe naturae. "

Haec ille. Item, ibidem, in solutione primi, sic dicit : " Corpus Christi, quod tunc erat in sepulchro, non est pars personae increata:, sed naturae assumpta;. Et ideo per hoc quod corpus Christi non fuit in inferno, non excluditur quin totus Christus ibi fuerit; sed ostenditur quod non fuit ibi totum quod pertinet ad humanam naturam. "

Haec ille. Ex quibus potest sic argui : Ubicumque est tota persona Christi, est totus Christus. Sed, in triduo mortis Christi, fuit in inferno tota persona Cbristi. Ergo pro tunc fuit ibi totus Christus. Et in hoc primus articulus terminatur. ARTICULUS II. PONUNTUR OBJECTIONES 5 1. - Contra primam conclusionem Argumenta Durandi. - Quantum ad securiter) ibi. - in Pr. dum articulum, arguendum est contra conclusiones. Et quidem, contra primam arguit Durandus (dist. 21, q. 1), probando quod, post mortem Christi, divinitas non remanserit unita corpori Christi, aut ejus carni; cujus oppositum dicit secunda pars conclusionis (a). Primo. De corpore Christi, inquit, oportet aliter dicere, secundum ponentes pluralitatem formarum substantialium; et aliter, secundum ponentes unitatem earum. Si enim in homine sit talis pluralitas formarum, ita quod corpus sit corpus per aliam formam ab anima, quae maneat eadem in vivo et mortuo, tunc dicendum est quod a tali corpore nunquam fuit separata divinitas, nec eorum unio soluta fuit, propter easdem rationes quae dictae sunt de anima. Et, secundum hanc opinionem, corpus Christi vivum et mortuum, fuit idem numero, non solum identitate suppositi, sed etiam naturae ; quia mansit ante mortem et post mortem eadem materia, et eadem forma numero, per quam corpus Christi fuit idem numero, omni modo identitatis numeralis. Et haec opinio multum consonat cum dictis Sacrae Scripturae, et cum communi modo loquendi fidelium (6), qui credunt et dicunt quod idem corpus Christi, quod fuit natum de Virgine, et passum in cruce, fuit positum mortuum in sepulchro.

Si autem non sit in homine alia forma substantialis praeter animam rationalem, tunc necesse est aliqualiter aliud dicere : videlicet quod divinitas non fuit proprie separata a corpore; cessavit tamen unio (y) ejus cum corpore. Quod patet : Quia unio cessat (o), cessante altero extremorum ; sed non est separatio nisi permanentium. Secundum autem hanc opinionem, corpus Christi desiit esse idem numero per mortem, quantum ad illud quod erat essentialiter : quia, cum corpus non nominet solam materiam, sed compositum ex materia et forma dante esse corporeum, de intrinseca et essentiali ratione corporis est forma per quam habet esse corporeum ; si autem in homine non est alia forma praeter animam, sed per eam solam habet corpus esse corporeum et animatum, et sic de aliis perfectionibus, cum illa separata fuerit in morte, sequitur quod corpus desiit esse essentialiter id quod erat. Et sic soluta est ejus unio cum divinitate, propter desitionem ejus; quamvis non sit facta separatio proprie. Seeundo. Quia, supposita unitate formae, cum corpus non dicat solam materiam, sed compositum ex materia et forma dante esse corporeum, corpus in homine et humanitas sunt idem praecise et realiter, quamvis differant secundum rationem. Sicut ergo erroneum est dicere quod humanitas, quae dicit totum compositum ex partibus unitis, scilicet ex DISTINCTIO XXI. ET XXII. QUAESTIO I. materia et anima rationali, non desierit esse in morte Christi (alioquin Christus in illo triduo fuisset vere homo, et non mortuus); sic erroneum est dicere quod corpus, quod dicit idem penitus cum humanitate, supposita unitate formarum, non desierit esse idem numero secundum naturam in morte Christi. Et, si desierit esse, necessario etiam cessavit unio divinitatis cum ipso, sicut cum humanitate; quamvis dicatur remansisse idem corpus, quantum ad identitatem suppositi et materiae. Sed nos loquimur de identitate naturae, quae potissime est per formam; secundum quem modum, necesse est dicere quod dicium est, facta dicta suppositione. Tertio. Quia, si aliquid est hic quod videatur scrupulosum vel propinquum errori, totum procedit ex suppositione quod in Christo non fuerit aliqua forma substantialis, nisi sola anima rationalis; cui suppositioni (a) non oportet pertinaciter adhaerere, ubi videretur quod ex ea sequeretur aliquid propinquum errori. Haec sunt verba Durandi. Ii 2.

Contra secundam conclusionem Argumentum Aureoli.

Contra secundani conclusionem, arguit Aureolus, probando quod in triduo mortis Christi haec fuerit vera, Christus est homo, quantum est ex natura terminorum et propositionis, loquendo logicaliter. Quia hoc verbum est aliquando praedicatur secundo adjacens; et tunc dicuntur proposit ones simplices. Aliquando autem praedicatur tertio adjacens; et tunc dicuntur propositiones compositu . Modo quando praedicatur in propositionibus compositis, tunc verificat praedicatum de subjecto, et significat veritatem copulationis praedicati cum subjecto. Cui veritati accidit quod praedicatum et subjectum sint actu, vel in conceptu, vel in effectu : omnia enim talia accidunt praedicato et subjecto, inquantum inter se copulantur; unde ad veritatem propositionis tunc sufficit quod habitudo copulationis sit vera ubique, et quomodocumque sumit extrema; et tunc illa est vera, Socrates est homo, dato quod Socrates sit mortuus. Sed quando est praedicatur secundo adjacens, tunc verificat subjectum, excludendo ab ipso omne esse diminutum, sicut est esse in conceptu, vel esse in causis, vel esse in potentia. Unde illa esset falsa, Socrate corrupto, Socrates est. Tunc, ad propositum : cum dicitur, Christus est homo pro triduo mortis sitas, si intelligatur quod ly est praedicetur tertio adjacens, tunc est vera; si secundo adjacens, tunc est falsa. Simpliciter autem loquendo, dicendum est quod, quantum est ex natura terminorum et propositionis, est vera ; quia ibi, ex natura propositionis, praedicatur est terlio adjacens.

Haec Aureolus, in forma. jj 3.

Contra tertiam conclusionem Argumenta Durandi.

Contra tertiam conclusionem arguit Durandus (dist. 22, q. 3). Cum, inquit, articulus fidei sit Christum ad inferos descendisse, et non possit intelligi ratione divinitatis, secundum quam est (2) ubique, nec ratione corporis, secundum quod fuit in sepulchro, restat quod intelligatur ratione animae. Quo supposito, videndum est qualiter anima Christi descenderit ad infernum. Et est sciendum quod, cum anima separata non sit corpus, nec virtus in corpore, non potest dici quod ipsa anima descenderit ad inferos, eo genere motus vel descensus quo corpora moventur. Et rursum, quod anima moveatur eo genere motus quo angeli moventur, non (S) clare patet. Angeli enim dicuntur moveri de loco ad locum, inquantum successive operantur in diversis locis. Anima autem separata non debet habere aliquam operationem circa locum, vel circa corpus exsistens in loco : quia, cum, ex natura sua, sit determinata ad certum corpus, non potest movere nec agere in aliud, nisi mediante corpore proprio; sed illo caret, dum est separata; ergo non potest dici moveri de loco ad locum, ratione operationis quam habeat circa locum vel circa corpus exsistens in loco. Nihilominus, hoc non obstante, potest dici quod anima separata potest descendere ad infernum dupliciter. Uno modo, secundum deputationem. Et sic dicuntur descendere ad infernum animae damnatorum simpliciter : quia sunt simpliciter deputata , ut, resumpto corpore, sint in inferno ; propterquod dicuntur esse ubi sunt simpliciter deputatae. Animae autem sanctorum Patrum dicuntur esse in limbo, vel ad limbum descendisse, propter deputationem non simplicem, sed conditionatam; quia, resumpto corpore, deputatae erant ibi fore, nisi liberarentur a Redemptore. Hoc autem modo non dicitur anima Christi descendisse ad infernum, scilicet propter deputationem : quia omnis talis deputatio est propter culpam commissam, vel contractam ; quae in Christo nullo modo fuit. Alio modo potest dici anima separata descendere ad infernum, secundum effectum. Et hoc modo potest dici anima Christi descendisse ad infernum, propter duplicem effectum quem habuit, (y) in illis qui erant in inferno. Unus effectus fuit exhibitio visionis divinae, qua carebant. Ad quam se habuit passio Christi per modum meriti; et quia totum meritum dependet principaliter ab actu animae, ideo hic effectus attribuitur sibi sicut principali principio merendi. Item, per appropriationem : ut, sicut Christus, secundum animam, fuit beatus, sic, secundum eam, attribuitur sibi fuisse causam beatitudinis in aliis; congruum enim est ut ens in potentia, reducatur ad actum per id quod in actu est. Alius effectus sumitur, secundum quosdam, ad quem se habuit anima directe per modum agentis, scilicet illuminare animas Patrum, quae erant in limbo, de mysteriis quae cadunt sub revelatione : secundum enim Dionysium (de Coel. Hier., cap. 7), Christus, secundum animam, habet docere angelos, et, fortiori ratione, animas. Et, ratione hujus duplicis effectus, potest dici anima Christi descendisse ad inferos. Et hoc confirmatur triplici ratione. Prima est : Quia moveri, vel descendere, contingit animae separata , non per modum motus corporum, sed per modum quo moveri competit substantie separatio spirituali. Sed reliquis substantiis spiritualibus, puta Deo et angelo, non competit moveri de loco ad locum per motum qui fit subiective in ipsis, sed per effectum quem liabent in aliis rebus. Ergo simili modo competit animae separatu;, et (a) competebat animae Christi. Secunda ratio talis est : Christus dicitur descendisse ad infernum, ut animas Sanctorum Patrum illuminaret (S) ad videndum Deum. In eodem autem instanti quo Chrislus mortuus est, Sancti Patres viderunt Deum. In eodem autem instanti non potuit anima Christi esse in inferno per motum. Ergo non descendit illuc per motum qui esset in ipsa, sed per effectum quem hahuit in aliis. Tertio. Quia, sicut in illo triduo dicitur anima Christi fuisse in inferno cum animabus Sanctorum Patrum, sic in illo triduo, vel parte tridui, dicitur fuisse in paradiso cum anima latronis, cui dictum est (Lucae 23, v. 43) : Hodie mecum, erit in paradiso. Sed illud non potest intelligi quoad locum acquisitum per motum ; cum , secundum ponentes spiritus in loco diffinitive et moveri de loco ad locum, idem spiritus non possit simul esse in pluribus locis, nec moveri simul pluribus motibus ad diversa loca tendentibus. Quare oporiet quod intelligatur secundum effectum.

Forte dicetur quod paradisus dicitur dupliciter. Uno modo, locus corporeus, scilicet coelum empyreum; et sic non fuit anima Christi in paradiso, nisi post ascensionem. Alio modo, dicitur paradisus visio divinae essentia?; et sic anima Christi fuit in paradiso ab instanti conceptionis, et anima latronis in ipso die passionis, quia tunc vidit Deum. Perquem modum non repugnat animae Christi, quod simul fuerit in paradiso sic dicto, quasi quod viderit Deum, et quod fuerit localiter in inferno.

Sed hoc non valet. Quia, (0 et. - ut Pr. (") et. - Ad. I"r. sicut paradisus dicitur dupliciter, sic et infernus : uno modo enim dicitur locus corporeus infra terram; alio modo, carentia visionis divinae. Sicut ergo anima latronis non dicitur fuisse cum anima Christi in paradiso, nisi quia, merito passionis Christi, anima latronis vidit Deum ; sic anima Christi non dicitur fuisse cum animabus Sanctorum Patrum in inferno, nisi quia animae eorum, quae carebant visione divina, et sic dicebantur esse in inferno, merito hujus passionis ab hac carentia sunt purgatae. Utrumque ergo de pari debet intelligi quoad effectum, et non quoad locum, vel motum localem, qui fuerit subiective in ipsa anima.

Ilaec Durandus, in forma. sj 4. - Contra quartam conclusionem Argumenta Durandi. - Contra quartam conclusionem arguit Durandus (dist. 22, q. 2), probando quod in triduo mortis Christi non fuerit verum dicere, lotus Christus est in sepulchro, nec quod totus Cliristus est in inferno; nec nunc verum est dicere lotum Christum ibi faisse.

Ratio primi est, primo : Quia de eo quod non est, non potest vere dici esse ibi, vel alibi. Sed Christus, in triduo mortis, non fuit. Ergo non fuit verum dicere quod esset in sepulchro, vel in inferno; et, si non fuit ibi, non fuit ibi totus. Major patet : quia non enti non convenit (".) esse alicubi. Minor declaratur : Quia Christus nominat suppositum subsistens in duabus naturis, divina scilicet et humana; nullum autem tale, fuit, in triduo mortis; propter quod Christus non fuit. Secundo : Quia, si aliquod nomen esset impositum ad significandum hominem album, homine desinente esse albo, sicut haec esset falsa, Homo albus est, sic et illa. A simili : sicut in triduo mortis haec esset falsa, Deus et homo est; sic, cum in nomine Christi importetur (S) utrumque, haec fuisset falsa, Christus est, propter falsam implicationem circa subjectum. Et sic patet primum. Secundum etiam patet, quod scilicet nec nunc est verum dicere quod totus Christus fuerit ibi : non propter falsam implicationem, quia nulla talis est pro moderno tempore, sicut fuit pro triduo; sed propter aliud. Primo : Quia, cum totus sit adjectivum, ponit significatum suum circa substantivum cui additur. Cum igitur Christus dicat suppositum subsistens in duabus naturis, non videtur quod totus Christus sit alicubi, nisi ubi est utraque natura completa; quod non fuit in inferno, nec in sepulchro. Secundo. Quia ratio in oppositum, pro conclusione adducta, non cogit. Quia, de vi vocis, non plus masculinum stat pro supposito, quam neu- (x) convenit.

contingit Vc. (8) importetur. - importet IV. DISTINCTIO XXI. ET XXII. - QUAESTIO I. trum ; vel, dato quod ex usu loquendi staret pro supposito, nihilominus lamen circa suppositum ponit suum significatum. Quod si nomen suppositi sit nomen habentis partes, sicut est hoc nomen Christus, quod importat suppositum in duplici natura, tunc hoc quod est totus, convenit supposito, non inquantum suppositum solum, sed inquantum est habens partes : totum enim dicitur respectu partium, in illo quod natum est habere partes. Cum igitur natura divina et humana sint partes personae (a) compositae post incarnationem, quae significatur nomine Christi, ideo, cum dicitur, totus Christus est ibi, vel alibi, non potest verificari, nisi sit ibi persona vel suppositum cum utraque natura perfecta. Tertio. Quia, licet si non adderetur totus, et diceretur, Christus fuit in sepulchro, verum esset; non tamen proprie, sed figurative, per synecrio-chen, accipiendo partem pro toto. Cum enim Christus sit suppositum subsistens in natura divina et humana, cujus partes sunt corpus et anima, nomen Cbristi dicit personam compositam ex omnibus praedictis, secundum Damascenum (de Fid. orth., lib. 3, cap. 4); et ideo quidquid convenit alicui ex praedictis, quod non praedicetur de Cbristo (ut corpus, vel anima), si propter hoc attribuatur Christo, hoc erit per synecdochen. Unde, cum dicitur fuisse in inferno, vel in sepulchro, cum hoc fuerit ratione solius aniniae, vel solius corporis, non verificatur proprie, sed figurative, modo praedicto.

Haec Durandus, in forma. Et in hoc secundus articulus terminatur.