ARTICULUS 11.

PONUNTUR OBJECTIONES Sj 1.

Contra primam conclusionem I. Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguendum est contra conclusiones. Unde contra primam arguit Scotus (dist. 11, q. 1), probando quod haec sit concedenda, Christus est creatura.

Primo. Quia non plus repugnat illi (6) naturae esse post non esse, quam non esse post esse; quia utrumque repugnat aeternitati. Sed Christus dicitur mortuus; cum tamen mortuum esse (y) dicat non esse post esse, quia non vivere post vivere, et vivere viventibus est esse, secundum Philosophum, 2. de Anima (t. c. 37). Secundo. Quia mortale et immortale ita repugnant formaliter, sicut creatum et increatum ; et tamen ambo prima dicuntur de Christo (o). Tertio. Ita repugnat U) formaliter natura humanae esse creatorem vel aeternam, sicut repugnat aeternae incipere. Ergo aeque negabitur Christus esse creator, propter repugnantiam ad naturam humanam, sicut creatura, propter repugnantiam ad naturam divinam. Quarto. Quia Damascenus (de Fid. orth., lib. 3), cap. 4, dicit quod Christus est creatus et increatus, passibilis et impassibilis; et per eumdem (lib. 4, cap. 5), conceditur dici creatura. Quinto. Quia per Augustinum, Sermone in Natali Domini, voluit esse creatura, qui (Q est Creator. Sexto. Quia Hieronymus, super illud Ephesiorum (2, v. 10), Ipsius factura sumus, dicit (r,) : Nos autem (ti) proclamamus (i) non esse periculum dicere Christum esse creaturam.

Haec Scotus. II. Argumenta Curandi.

Arguit Durandus (dist. 11, q. 1). Primo. Quia generari est fieri; et generari simpliciter, est fieri simpliciter, quia determinatur ad (e) repugnat. - repugnanter.

(0 "7"^ - 1 P esse simpliciter. Et tamen, rationehumanae naturae, convenit supposito divino esse genitum absolute, et sine aliqua determinatione, et ita simpliciter, ut nunc loquimur : haec enim recipitur tanquam vera, Filius Dei, vel Christus, est genitus de Virgine; nec oportet addere inquantum homo. Ergo similiter, potest dici creatus vel creatura absolute; nec oportet addere inquantum homo. Et si dicitur quod ista non verificatur, Christus est natus de Matre, nisi cum hac determinatione, inquantum homo, expressa vel intellecta; pari ratione, potest dici quod illa, Christus est creatura, potest verificari sub eadem determinatione non expressa, sed tantum intellecta. Secundo arguit contra rationem adductam de 3. Sententiarum, dicens quod esse simpliciter, non est solum esse suppositale (a), sed omne esse substantiale; quia omnis substantia completa, est ens simpliciter. Ideo, sicut in Christo est duplex substantia, divina scilicet et humana, sic et duplex esse, secundum quorum quodlibet potest dici simpliciter genitus et natus; et, pari ratione, secundum (6) alterum potest dici creatus, nisi aliud obsistat. Terlio arguit contra illud quod dicit conclusio de 3 p. Quia, sicut creari natum est convenire supposito et naturae, ita et nasci vel generari. Sed, hoc non obstante, Filius Dei, vel Christus, dicitur absolute genitus vel natus de Virgine; nec oporiet addere inquantum homo. Ergo, eadem ratione, poterit dici creatus absolute, sine aliqua determinatione, propter humanam naturam, quae in principiis suis est a Deo secundum creationem, et secundum se habita a Matre per generationem vel nativitatem. Quarto arguit quod humana natura est pars suppositi divini, alio modo quam (y) sint illae partes de quibus exemplificetur. Quia illae partes non praedicantur de toto substantialiter et in quid (non enim bene dicitur, Homo est nasus (S), vel capillus); respiciunt etiam totum diminute; et ideo non est mirum si proprietates earum non denominent simpliciter et absolute suum totum. Sed humana natura, in Christo, praedicatur de supposito aliquomodo in quid et substantialiter (dicimus enim quod (e) Filius Dei est homo); et similiter respicit totum suppositum indifferenter et perfecte ; et ideo proprietates ejus magis possunt perfecte denominare (Q suppositum absolute. Quinto arguit contra quoddam dictum sancti Thomae, dicentis quod, cum (ti) conceditur ista prota) suppositale.

supponibile Pr. positio, Christus, secundum quod homo, est creatura (a), ly secundum quod non est nota perseita-tis, sed determinatio explicans modum imperfectum. Hoc, inquit Durandus, non videtur sufficienter dictum : quia natura humana est causa et ratio quare supposito divino possit inesse creatio; nec imperfecte conveniunt Christo quae conveniunt ei ratione humanae naturae, ut nasci, mori, praedicare, et hujusmodi, sicut imperfecte convenit albedo homini ratione dentis.

Haec ille. I 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumentum Scoti.

Contra secundam conclusionem arguit Scotus (dist. 11, q. 3), probando quod haec propositio sit simpliciter concedenda, Cliristus incepit esse. (6) Quia, cum Christus importet unum totum quasi per accidens, scilicet Verbum Ii ominem, secundum Damascenum (de Fid. orth., lib. 3, cap. 3), praedicatum, scilicet inceptio, potest verificari de subjecto, ratione totalitatis suae, vel ratione unius partis, quaecumque sit illa , sicut cum dicitur, Socrates albus incipit esse, subjectum potest accipi dupliciter respectu praedicati, sive (y) pro toto ente per accidens, sive pro albedine; ut dicatur incipere, quia albedo incipit esse, vel quia subjectum incipit esse. Sicut igitur Christus secundum humanitatem est mortuus, et ideo conceditur quod Christus est mortuus; ita, si secundum humanitatem incipiat esse, ita quod hoc praedicatum possit vere enuntiari de subjecto ratione illius partis subjecti, videtur quod possit simpliciter enuntiari (8) de illo. Restat ergo videre utrum incipere esse dicat inceptionem secundum primum esse ejus de quo dicitur, vel secundum quodcumque simpliciter esse illius. Quia, si primo modo, falsa est, sicut est ista, Christus creatur. Si secundo modo, cum quodlibet (i) esse substantiae sit esse simpliciter, et Chrislus inceperit esse secundum esse humanum, quod est substantiae, videtur quod incepit esse simpliciter. Secundum autem videtur magis esse de virtute sermonis : quia, sicut esse secundum adjacens enuntiat esse simpliciter, et non, ex vi sermonis, primum esse ejus de quo dicitur, si subjectum habet plura esse, sicut Christus (C); ita et incipere determinatum per secundum esse, videtur dicere inceptionem in esse simpliciter, non autem in primo esse illius subjecti. Simpliciter ergo, de virtute sermonis, posset concedi quod Christus, secundum (r,) quod importat hoc quod est Verbum

(ti) secundum. - Om. Tr. homo, incepit esse, hoc est, habet aliquod esse simpliciter, quod prius non habuit; licet hoc non sit primum esse Christi. Hoc modo etiam posset ista concedi, Iste homo incepit esse : non tamen nude; quia (a) de subjecto demonstrante suppositum (6) in natura divina, non debet concedi inceptio, sicut quod Filius Dei incepit esse.

Haec Scotus. II. Argumenta Durandi.

Arguit Durandus (disi 12, q. 1). Primo. Quia, si ista simpliciter neganda sit, Cliristus, vel (y) iste homo, incepit esse, hoc potissime, secundum te, denegatur (3), quia per istam videtur (t) quod inceptio conveniat Christo non solum ratione naturae hiimanae, sed ratione ipsius suppositi : quia terminus positus in subjecto, non tenetur formaliter pro natura, sed magis materialiter pro supposito; et ideo, ratione naturae humanae, non potest inceptio Christo competere, quamvis nomine Christi vel hominis importetur natura humana; quia quando haec nomina ponuntur ex parte subjecti, non stant pro natura, sed pro supposito.

Sed istud (0 non valet. Quia pro tanto terminus in subjecto positus dicitur materialiter teneri pro supposito, et non formaliter pro natura, quia aliquid potest verificari de eo, non ratione naturae per ipsum (v,) importata;; ut si dicatur, Album disputat. Per hoc tamen non excluditur quin termino posito in subjecto multa possint convenire, ratione naturae per terminum importatae; ut si dicatur, Album disgregat, vel Homo est rationalis. Et eodem modo, licet iste terminus, Cliristus, vel, Iste homo, a parte subjecti positus, stet pro supposito, et non formaliter pro natura humana, quia aliqua possunt ei convenire non ratione humanae naturae, ut infinitas virtutis, et hujusmodi; tamen per hoc non excluditur quin, ratione humanae naturae, possint ei multa convenire, ut incipere esse, nisi aliud obsistat. Secundo. Quia, si hoc negaretur, hoc esset, secundum aliquos, quia proprietas humanae natura?, quae excludit a Christo proprietatem naturae divinae, non potest ei absolute convenire. Sed incipere esse, est hujusmodi: quia includit (8) non semper fuisse; proprietas autem divinoe naturae est semper fuisse; et sic incipere esse, excludit a Christo proprietatem divinae naturae, etc.

Sed hoc non videtur valere. Quia, quamvis ponendo in Christo solum unum esse, incipere esse excludat semper fuisse secundum quodcumque esse, ex quo non ponitur nisi unum ; tamen, ponendo in Christo plura esse, sicut oportet aliquomodo ponere, incipere esse secundum unum esse, non excludit semper fuisse, nisi secundum illud tantum. Et hoc est verum in Christo : quia, dato quod inceperit esse secundum naturam humanam, et non semper fuerit secundum illud esse, per hoc tamen non excluditur quin semper fuerit secundum aliud, scilicet secundum esse divinum, et sic proprietates humanae naturae non excludunt proprietatem divinae naturae. Non enim sic est de incipere esse (a), sicut de creari : quia creari est produci, nullo penitus supposito ex parte ejus quod dicitur creari; incipere autem esse, est de novo accipere esse quod prius non habebat, quamvis forsitan haberet aliud esse. Tertio. Quia nullum inconveniens videtur concedere illam cum distinctione. Cujus ratio est, quia, quamvis esse dicatur multipliciter, tamen illa multiplicitas terminatur per adjuncta : non solum ex parte praedicati, ut dicendo, Homo incipit esse albus, ubi non accipitur esse pro esse simpliciter, sed pro esse tali; immo etiam per illud quod ponitur ex parte subjecti, ut dicendo, Albedo incipit esse; hoc enim verificatur non pro esse simpliciter, quia tale esse non competit albedini, sed pro esse secundum quid, quod competit accidentibus. Et illud : aut est de virtute sermonis, ut sic accipiatur esse in praedicato, sicut congruit subjecto; vel saltem ex usu loquendi. Quando ergo (6) ex parte subjecti ponitur terminus concretus importans suppositum et naturam, et per illam naturam constituitur suppositum, tunc, si ei attribuatur esse, oportet quod intelligatur de esse suppositi et naturae : quia per aliam naturam non est (y) suppositum illud; nec habet aliud esse suppositi, quam illud quod congruit ei ratione naturae. Si vero non constituatur per naturam importatam per terminum in subjecto positum, ut cum dicitur, Album est, vel cum in subjecto ponitur duplex terminus, unus importans naturam perquam suppositum constituitur, alius vero non, sed quamdam aliam (o), sicut dicendo, Homo albus est, vel, incepit esse, tunc non est loquendum simpliciter, sed cum quadam distinctione, scilieet an incipere esse referatur ad suppositum secundum se et naturam constituentem ipsum, vel ad ipsum ratione alterius naturae : verbi gratia, si quaeritur, An homo albus incepit esse, supposito quod homo qui fuit prius, postea factus est albus, non erit respondendum absolute; sed dicendum quod, si incipere esse referatur ad hominem, falsum est; si vero ad hominem inquantum albus, vera est. Et causa hujus distinctionis est : quia esse, positum in praedicato (a), accipitur, secundum usum loquendi, prout congruit subjecto; propter quod, ubi diversa implicantur in subjecto, quibus diversimode convenit esse, opus est praedicta distinctione. Modo, in proposito nostro, cum dicitur, Christus incepit esse, per terminum in subjecto positum, importatur suppositum divinum, et natura humana, per quam non constituitur; et similiter, cum dicitur, Iste homo. Non autem sic est, cum dicitur, Filius Dei; quia per hoc nomen (6) non importatur nisi suppositum divinum, cum constituentibus ipsum. Et ideo, si dicatur Filius Dei incepit esse, falsa est; quia intelligitur de esse quod convenit supposito ratione sui et constituentium (y) ipsum, quod nunquam esse incipit. Sed cum dicitur, Christus, vel, Iste homo incepit (S) esse, distinguendum est : quia aut refertur ad suppositum ratione suppositi, et tunc est falsa; aut ratione humanae naturae, et tunc est vera.

Haec Durandus. Et in hoc secundus articulus terminatur.