ARTICULUS III.

PONUNTUR SOLUTIONES 8 1.

Ad argumenta contra primam conclusionem Ad argumenta Scoti.

Quantum ad tertium articulum, respondendum est obiectionibus supradictis. Et ideo Ad primum contra primam conclusionem, dicitur quod nihil concludit contra conclusionem. Quia, concesso quod vegetativa potentia foeminae sit activa, non tamen sequitur quod sit prolis formativa, sed quod habeat aliquam actionem praeviam formationi (6), vel consequentem formationem. Et sic in argumento est fallacia consequentis. Unde hoc argumentum solvit sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 3, q. 2, art. 1, in solutione quinti, ubi sic dicit : " Potentia generativa activa est. Sed haec potentia perfecte est in viro; unde ejus actio se extendit usque ad formationem generati. In faemina autem est imperfecta; unde non se extendit ejus actio nisi ad praeparationem (y) materiae. "

Haec ille.

Simile ponit, 3 p., q. 32, art. 4, in solutione secundi, ubi sic dicit : " Potentia generativa in fcemina, est imperfecta respectu potentiae generativae quae est in mare. Et ideo sicut in artibus ars inferior disponit materiam, ars autem superior inducit formam, ut dicitur, 2. Physicorum (t. c. 25); ita etiam virtus generativa foemineo praeparat materiam , virtus autem activa maris format materiam praeparatam. "

Haec ille. Ad confirmationem, patet per idem. Quia non dicimus quod potentia generativa faeminae sit omnino passiva, et nullo modo activa; sed quod est quid imperfectum in genere potentiae activae, sicut et faemina est quid imperfectum in specie. Ad secundum dicitur, primo, quod filius aliquo modo est opus matris propter actionem procedentem formationem et propter actionem consequentem. Non tamen conceditur quod sit ejus opus quoad formationem ejus ; sed est fallacia consequentis. Secundo, dicitur quod major dilectio faeminae ad prolem quam maris ad eamdem, non arguit tantam nec majorem activitatem (a) faeminae ad prolem, quia aliunde consurgit illa majoritas dilectionis, sicut ostendit Aristoteles ubi allegatur (8. Ethicorum, cap. 12) : quia scilicet matres magis possunt scire qui sunt earum filii quam patres, et quia prius tempore matres ex convictu concipiunt amoris affectum ad filios quam patres. Ad tertium dicitur, secundum praedicta, quod in matre est aliqua virtus activa generativa prolis ex qua provenit talis assimilatio prolis ad matrem. Quod autem quandoque proles plus assimiletur matri quam patri, non arguit illam activitatem (6) quam intendit arguens; quia si consequentia illa valeret, utique concluderet quod ista persona plus agit ad formationem prolis cui plus assimilatur proles, et sic faemina in tali casu plus ageret quam vir, et sic potius esset pater quam vir; quod falsum est. Unde autem sit quod proles plus assimiletur faeminae minus agenti quam patri plus agenti, habet aeque reddere rationem arguens sicut et nos. Ideo dicitur quod hoc non ideo est, quia mater in tali casu se babeat active in formatione prolis, sicut vult arguens; nec ideo quia se habeat pure passive, ut imponit nobis; sed ideo, quia virtus paterni seminis, cum sit debilis, non potest perducere (y) materiam quam ministrat mater, ad completam assimilationem patris, sed perducit eam ad illud ad quod est in potentia magis proxima, infra eamdem speciem, cum patre, scilicet ad assimilationem matris. Nec dicimus, ut fingit responsio quam arguens recitat, quod forma patris et forma matris, sive naturales potentiae, aut alia accidentia consequentia, sint contraria, sicut calidum et frigidum ; aut illo modo opposita, quo procedit replica contra responsionem ibi datam ; sed dicimus quod materia quam mater ministrat in tali casu, est magis disposita et in potentia magis proxima ad accidentia matris quam patris, et infra eamdem speciem cum patre; et ideo virtus paterni seminis cum innuentia corporis coelestis assimilat eam plus matri quam patri. Ad hoc etiam potest mullum conferre imaginatio faeminae tempore coitus, ex qua potest contingere quod fetus conceptus non assimiletur patri, nec matri, sed alicui imagini pictae in camera. Unde in statu innocentiae faeminae genitae fuissent ex tali vehementi imaginatione, ut ostendit sanctus Thomas, i p., q. 99, art. 3, ad2 ". Ad quartum dicitur, quod ratio illa non procedit contra nos, quia plus damus matri quam vasi vel loco in quo generatur minera (x), et plus quam animali respectu vermis ex eo geniti, quia nec locus, nec alia quae ibi adducuntur, habent illas duas actiones, quas nos attribuimus matri respectu prolis. Unde sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 3, q. 2, art. 1, in solutione quarti, sic dicit : " Praebere materiam simpliciter ad generationem alicujus, non facit matrem ; sed praebere talem materiam sic praeparatam, est id quod facit matrem. In ligno enim non est potentia naturalis ut ex eo fiat scamnum, cum peragens naturale in actum non compleatur; similiter, nec in limo terrae, ut ex eo fiat homo. Unde quod inducitur, non est simile. "

Haec ille. Ad quintum respondit in forma beatus Thomas, ibidem (ad l ), sic dicens : " In conceptione Christi fuit duplex miraculum : unum, quod femina concepit Deum; aliud, quod virgo peperit filium. Quantum ergo ad primum, beata Virgo se habebat ad conceptionem secundum potentiam obedientiae tantum, et adhuc multo remotius quam costa viri, ut ex ea mulier formaretur : in talibus enim simul datur actus et potentia ad actum, secundum quam (6) dici possit quod hoc est possibile. Sed quantum ad secundum, habebat Virgo potentiam passivam, naturalem, talem quae per agens naturale in actum reduci posset. Unde, quantum ad primum, dicit (Damascenus, de Fid. Orlh., lib. 3, cap. 2) : Potentiam receptivam Dei Verbi; quantum vero ad secundum (y), dicit : Simul autem et generativam. Utramque enim potentiam reduxit in actum virtus Spiritus Sancti. "

Haec ille.

Item, in solutione secundi, sic dicit : " Potentia passiva potest accipi dupliciter. Vel secundum substantiam potentiae; et sic potentia fuerat ante in beata Virgine. Vel secundum quod potentia passiva suae operationi conjungitur; et tale posse non habet patiens(S), nisi ab agente; sicut dicimus quod visibile movendo visum, dat sibi posse videre in actu. Et per hunc modum Spiritus Sanctus Virgini potentiam generandi dedit, b

Haec ille.

Item, 3 p., q. 32, ^TENTURUM art. 4, in solutione primi, sic dicit : " Illa conce- i ptio habuit tria privilegia, scilicet : quod esset sine peccato originali; quod esset non puri hominis, sed Dei et hominis; item, quod esset conceptio virginis. Et haec tria habuit a Spiritu Sancto. Et ideo Damascenus (ibid.), quantum ad primum, dicit quod Spiritus Sanctus supervenit Virgini, purgans ipsam, id est, praeservans, ne cum peccato originali conciperet; quantum ad secundum, dicit: Et virtutem susceptivam Verbi Dei tribuens, id est, ut conciperet Verbum Dei; quantum ad tertium, dicit: Simul autem (a) ei generativam, ut scilicet manens virgo posset generare, non quidem active, sed passive, sicut aliae matres hoc consequuntur ex semine viri. " - Haec ille. ^ 2. - Ad argumenta contra secundam conclusionem I. Ad argumenta Durandi.

Ad argumenta contra secundam conclusionem, dicitur quod ista propositio, Deus est homo, non solum est vera, sed etiam propria. Et de hoc sanctus Thomas, 3. Sentem., dist. 7, q. 1, art. 1, sic dicit : " Haec propositio Deus est homo, ab omnibus conceditur. Sed diversimode a diversis. Secundum enim tertiam opinionem, est praedicatio per inhaerentiam; sicut cum dicitur homo est albus, quia ponit quod humana natura accidentaliter advenit divinoe. Et secundum hoc est valde impropria ex duabus partibus. Primo, quia partes humanae naturae vocat hominem, scilicet animam et corpus; quod improprie dicitur : non enim proprie dicitur quod partes sunt (6) totum, sed quod totum est (y) ex partibus; unde non potest proprie dici quod anima et corpus sint homo. Secundo, quia, si hoc etiam proprie diceretur, tamen cum haec duo secundum hanc opinionem adveniant Filio Dei quasi habitus, non potest proprie homo praedicari de Deo nisi denominative; sicut nec vestis de homine, sed dicitur homo vestitus. Ita etiam haec opinio dicit quod dicitur homo, quia habet hominem et partes humana; naturae. Unde non proprie dicetur homo, sed humanatus; sicut homo vestitus dicitur, non autem vestis dicitur. Unde est contra veritatem Sacrae Scripturas et (o) Symboli, quae Deum hominem factum dicunt (e). Et propter hoc est haeretica. Secundum vero primam opinionem, est praedicatio per identitatem, non per informationem. Deus enim supponit suppositum aeternum, quod quidem non informatur per formam significatam per hoc nomen homo, sed informatur per ipsum suppositum humanae naturae,. quod est aliud a supposito I divinae naturae; et quia ista supposita sunt (7.) eadem I persona, ratione hujus identitatis potest fieri praedicatio de se (6) invicem, ut sit sensus, Deus est homo, id est, ille, scilicet Christus, qui est homo; et est similis modus praedicandi, sicut cum dicitur, Essentia est Pater, quia essentia divina est idem secundum rem cum supposito quod informatur paternitate, quamvis ipsa non informetur paternitate. Sed hoc non potest stare. Quia hoc quod dicit duo supposita esse eamdem personam, non potest intelligi nisi duobus modis. Primo, quod ex duobus suppositis constituatur una persona; et sic neutrum illorum suppositorum esset vel diceretur esse illa persona : quia quod constituitur ex aliquibus, non praedicatur de illis; unde expositiva istius, Deus est homo, scilicet : ille qui est Deus, est homo, erit falsa, quantum ad utramque partem, quia nec Deus esset illa persona, nec illa persona esset (j) homo. Sed hic non est intellectus ejus; quia non ponit personam compositam, sed simplicem. Alio modo potest intelligi, ut suppositum divinae naturae sit ista persona simplex secundum rem, et illa persona simplex sit illud suppositum humanae naturae quod ei advenit post assumptionem. Sed hoc est omnino impossibile, cum implicet contradictionem, scilicet quod illud quod advenit, sit distinctum in sua singularitate, et sit idem illi exsistenti cui advenit : idem enim est quod est secundum substantiam unum; unum autem est indivisum in se, et ab aliis divisum (0) : unde suppositum humanae naturae quod advenit divinae personae, esset (e) distinctum a divina persona inquantum est singulare per se, et esset non distinctum inquantum est idem ei; unde illa persona invenietur habere identitatem cum uno suppositorum, scilicet cum supposito divinae naturae, non autem cum supposito humanae naturae : et propter hoc expositiva hujus locutionis, Deus est horno : scilicet, ilie qui est Deus, est homo, est falsa, quantum ad alteram partem; quia illa persona non est homo, quamvis Deus sit illa persona : unde non potest eam verificare. Et ideo sola opinio secunda vera est, quia verificat eam. Potest enim ponere quod, cum dicitur, Deus est homo, est praedicatio per informationem essentialem, quia ly Deus supponit suppositum personae Filii, et hoc idem est suppositum humana? naturae per illam naturam informatum secundum modum intelligendi, inquantum subsistit in ea. Unde, sicut haec est vera et propria, Petrus est homo, ita ista, Deus est homo. Est tamen differentia in hoc, quod in ista, Petrus est homo, praedicatum inest subjecto ratione suppositi et ratione formae importatae per subjectum; sed in (o) se.

Om, Pr. (r.) in se, et ab aliis divisum. - Om. Pr. (s) et. - Ad. Vr. QUAESTIO I. hac, Deus est homo, praedicatum non inest subjecto ratione formae importata? per subjectum : non enim convenit ei ratione divinitatis, sed ratione suppositi. Hoc autem sufficit ad hoc quod sit vera, quia propositio non verificatur ratione formae significatae in supposito, sed ratione suppositi. "

Hncc ille. Item, in solutione quinti argumenti, sic dicit : te Cum dicitur Deus est homo, ly Deus supponit personam Filii, et significat (a) divinitatem. Propositio autem non verificatur ratione significati (6), sed ratione suppositi. Et cum hoc suppositum sit subsistens in natura humana, hoc nomen homo per se praedicatur de ipso. Unde, secundum quod est vera, est praedicatio per se, sicut ista Petrus est homo. Unde non sequitur quod possit praedicari de omnibus quibus inest forma significata (y) per hoc nomen Deus; quia non est per se ex parte formae significatae (o), sed ex parte suppositi. Et hoc est singulare in ista materia, quia nunquam alibi invenitur quod sit suppositum unum essentialiter in duabus naturis subsistens. Et ideo non potest dici quod sit per accidens sicut haec, album est homo. Illud enim quod est suppositum hominis per se, non est pars significationis hujus nominis album : album enim solam qualitatem significat (s), cum nomen significet unum, ex albedine autem et subjecto non fit unum simpliciter; unde hoc nomen album copulat suum subjectum quasi extrinsecum. Deus autem importat suppositum divinoe naturae, quod et idem est humanas, non quasi extrinsecum, sed sicut clausum in significatione hujus nominis homo. Et ideo haec non est per accidens, Deus est homo, sed habet aliquid simile cum illis quae sunt per accidens, inquantum praedicatum non inest subjecto ratione formae importatae per subjectum. "

Haec ille.

Item, in solutione sexti, sic dicit : " Haec est praedicatio per essentiam : non quod deitas sit humanitas; sed quia suppositum divinae naturae essentialiter est suppositum naturae humanae : et hoc significat locutio. "

Haec ille. Item, 3 p., q. 16, art. 1, sic dicit : " Supponendo (0, inquit, secundum veritatem fidei catholicae, quod vera (tj) natura divina unita est cum vera natura humana, non solum in persona, sed etiam in supposito vel hypostasi, dicimus esse verani hanc propositionem et propriam, Deus est homo, non solum propter veritatem terminorum, quia scilicet Cbristus est verus Deus et verus homo, sed etiam propter veritatem praedicationis. Nomen enim significans naturam communem in concreto potest siip- (6) significati. - signati Vr.

(r,) vera. - una Pr. ponere pro quolibet contentorum in natura communi; sicut hoc nomen homo, potest supponere pro quolibet homine singulari. Et ita hoc nomen Deus, ex modo suae significationis potest supponere pro persona Filii Dei. De quolibet autem supposito alicujus naturae, potest vere et proprie praedicari nomen significans (a) illam naturam in concreto; sicut de Socrate et Platone vere et proprie praedicatur homo. Quia ergo persona Filii Dei, pro qua supponit hoc nomen Deus, est suppositum naturae humanae, vere et proprie hoc nomen homo praedicatur de hoc nomine Deus, secundum quod supponit pro persona Filii Dei. "

Haec ille.

Item, ibidem, in solutione primi : " Quando, inquit, diversae formae non possunt convenire in unum su] -positum, tunc oportet quod propositio sit in materia remota, cujus subjectum significat (6) unam illorum formarum, et praedicatum aliam; sed quando duae formae possunt convenire in unum suppositum, non est materia remota, sed naturalis, vel contingens : sicut cum dico, album est musicum. Natura autem divina et humana, quamvis sint maxime distantes, tamen conveniunt per Incarnationis mysterium in uno supposito, cui neutra illarum inest praecidens, sed secundum se. Et ideo haec propositio Deus est homo, non est in materia remota, nec in materia contingenti, sed in materia naturali, et praedicatur homo de Deo non per accidens, sed per se, sicut species (y) de sua hypostasi, non quidem ratione formae significatae (8) per hoc nomen Deus, sed ratione suppositi quod est hypostasis humana; naturae. "

Haec ille.

Ex quibus apparet quomodo ista propositio, Deus est homo, non solum est vera, immo propria. Tunc, Ad primum argumentum Durandi in oppositum, negatur minor. Dicitur enim quod subjectum et praedicatum hujus, Deus est homo, tantam identitatem habent in sensu quo est vera, quantam habent subjectum et praedicatum hujus, Socrates est liomo : quia in prima subjectum et praediealnm habent identitatem suppositi, quia subjectum supponit pio supposito divinae naturae, et praedicatum pro supposito naturae humanae; suppositum autem hujus et illius naturae idem est indivisum tantae indivisibilitatis (e), quantae suppositum importatum per subjectum secundae, et (Q est idem suppo.-ito importato per praedicatum ejus; unde, sicut in secunda subjectum et praedicatum supponunt pro eodem, ita in prima. Verumtamen subjectum et praedicatum secundae magis significant (t)) idem quam in prima. so Et ideo secunda potest dici magis propria extensive, quia pluribus modis est propria; non autem intensive. Nec valet probatio minoris bifurcata. Cum enim dicit quod ista, Deus est homo, non est in primo modo dicendi per se, negatur. Sed notandum quod aliqua propositio potest dici in primo modo dicendi per se dupliciter. Primo modo, quia praedicatum est de ratione subjecti; et isto modo haec propositio, Deus est homo, non est in primo modo dicendi per se. Secundo modo, quia forma significata per praedicatum essentialiter informat suppositum pro quo supponit subjectum, licet non sit de ratione formae significata: per subjectum, nec intrinseca supposito illius formio vel naturae, tanquam ipsius constitutiva, aut dans esse tali supposito, sed potius tracta ad esse suppositi; et hoc modo haec est per se in primo modo, Deus est liomo. Ulterius, cum dicitur quod Deus, manens Deus, potest non esse homo, etc,

dicitur quod ex hoc bene concluditur quod secunda est magis necessaria quam prima; et quod aliquem modum perseitatis habet, quem non habet prima, scilicet quod praedicatum est de ratione subjecti; et quod secunda est pluribus modis propria quam prima : quod superius est concessum. Ad secundum negatur principalis consequentia, quia talis constitutio non arguit intensiorem identitatem praedicati cum subjecto, vel, ut verius loquar, rei pro qua supponit subjectum, cum re pro qua supponit praedicatum, sed solum quod forma significata per praedicatum, magis identificatur formae significatae per subjectum ; quod conceditur : quia, ut Sicpe dictum est, ista propositio, Deus est homo, non est vera nec propria, ratione formarum quas significant subjectum et praedicatum, sed ratione suppositi utriusque naturae vel formae. Ad tertium negatur minor. Dicitur enim quod hoc nomen homo praedicatur de hoc nomine Deus in quid, non ratione formae significatae, sed ratione suppositi. Et ad probationem minoris, dicitur quod, ad praedicationem in quid proprie dictam, non requiritur quod eadem essentia importetur per subjectum et praedicatum, sed sufficit quod sit idem suppositum utriusque naturae, et quod neutra illarum insit ei per accidens, sed per se et essentialiter informet illud. Sic est in proposito. In creaturis tamen, ubi nullum suppositum essentialiter informatur duabus naturis, bene requiritur ad praedicationem in quid, illud quod arguens^ dicit; sed in divinis, secus est. Ad quartum negatur minor, proprie loquendo de denominatione. Ista enim praedicatio, heus ext humanatus, non est proprie denominativa, sicut nec ista, Persona Filii est divina; quia omnis denominatio sumitur ab aliquo accidente, vel habente modum accidentis. Item, si argumentum valeret, et minor esset vera, non solum probaret quod ista, Deus est homo, esset impropria, immo quod esset (a) falsa. Dico ergo quod ista, Detis est humanatus, non est denominativa, cum forma importata per praedicatum, essentialiter informet illud pro quo supponit subjectum. Habet tamen aliquid simile cum praedicatione denominativa, in hoc quod forma significata (6) per praedicatum, non est de ratione formae importatae per subjectum, nec constituit ejus suppositum, sed advenit ei prius constituto. Ulterius, dicitur quod praedicatio isto modo denominativa, potest stare cum propria praedicatione in quid et per se, ubi idem suppositum quiddificatur duabus naturis, una per prius et alia per posterius : potissime cum tale suppositum uni earum est omnino idem secundum rem, alteri vero non, sed unitum illi; et rursus cum tale suppositum noviter quiddificatur tali natura non sibi coaeva. Hem, cum dicitur, Deus est humanatus, importatur respectus unionis unius naturae ad aliam ; cum vero dicitur. Deus est homo, importatur indivisio illarum naturarum in esse substantiali, et informatio suppositi divini per naturam humanam; et ideo quod adducitur de Petro, vel Socrate, qui potest dici homo, et non potest dici humanatus, non est ad propositum, quia Socrates non praeextitit suae humanitati, qua quiddificatur, sicut persona Filii Dei.

Ad confirmationem, patet per simile; quia in casu illo, quaelibet harum esset vera et propria, Deus est caro, propter informationem essentialem, et ista, Deus est incarnatus, propter novitatem illius informationis, et propter multa alia. Ad quintum negatur major, si universaliter intelligatur, sicut oportet. Habet enim instantiam, quando diversae naturae sic in supposito eodem uniuntur, quod quaelibet illarum essentialiter informat illud, et neutrum inest ei per accidens, sed quaelibet per se, nec dant diversa esse illi supposito, sed una illarum trahitur ad esse alterius, sicut est in proposito. Hujus autem simile non reperitur in creaturis. Et ideo simile quod adducitur de musica et albedine non valet. Et ad probationem majoris per rationem, dicitur primo, quod si probatio illa valet, non solum concludit quod haec sit falsa vel impropria, Deus est homo, quia pars non proprie praedicatur de alia parte, immo quod haec sit falsa vel impropria, Persona Christi est Deus, quia pars non praedicatur de toto. Hoc autem est erroneum. Ergo probatio nulla est. Secundo, dicitur quod non omnis praedicatio qua nomen significans (y) partem praedicatur de nomine significante (S) totum vel aliam partem, est falsa, vel impropria, aut denominativa; immo potest esse praedicatio essentialis, sicut patet de ista, homo est animatus, homo est rationalis, homo est corporeus aut materialis, et de istis, animatum est materiale, aut compositum ex elementis; immo communiter differentia essentialis speciei sumitur ab ejus parte, et similiter genus. Tertio, dicitur quod in illa declaratione quam ponit de differentia inter concretum et denominativum, contradicit sibi ipsi : quia ex una parte dicit quod quando diversae naturae concurrunt in eodem supposito, utraque se habet sicut pars suppositi; et in sequentibus dicit quod natura substantialis nullo-modo est pars sui suppositi, dato quod in illo supposito concurrant aliae naturae accidentales. Quarto, dicitur quod falsum est quod natura substantialis sit eadem realiter cum suo supposito; immo est quasi pars ejus, ut alias dicetur. II. Ad argumenta Scoti.

Ad primum Scoti patet responsio per solutionem primi Durandi (a). Conceditur enim quod ista, Deus est homo, non est in primo modo dicendi per se, stricte sumendo, sicut sumit logicus; quia praedicatum non est de ratione subjecti. Habet tamen aliquem modum per-seitatis, qui sufficit ad hoc quod sit propria, et nullo modo impropria. Dicitur ulterius, quod ista, Deus est homo, est magis per se quam illa, rationale est animal : quia forma importata per hoc praedicatum animal, se habet ad formam importatam per subjectum, sicut materia ad formam, et sicut potentia ad actum; modo praedicatio materiae de forma, et potentias de suo actu, impropria est, et parum habet de perseitate, cum praedicatum debeat esse formalius vel aeque formale subjecto, vel saltem se habere ad illud per modum formae. Si tamen concedatur quod neutra sit per se logicaliter stricte, sufficit quod perseitatem metaphysicam habeat, et logicalem non ita stricte dictam. Iterum, istud argumentum, sicut et praecedentia, fundatur in duabus falsis propositionibus vel consequentiis : quarum prima est, quod nulla propositio est propria, nisi sit per se, vel in quid ; secunda est, quod omnis propositio est impropria, quae non habet omnem modum proprietatis. Ad secundum negatur antecedens. Et ad probationem , dicitur quod hoc nomen Chrisltis habet conceptum per se unum sufficienti perseitate; quia scilicet unio naturarum quas importat, non est per accidens, sed per se, quia una trabitur ad esse alterius, ut alias dicetur; et ideo non est simile de conceptu hujus nominis Christus, et de conceptu hujus complexi homo albus. Dicitur ulterius, quod ad praedicationem per se, non requiritur quod subjectum habeat conceptum per se unum, nisi loquamur de perseitate logica stricte sumpta. De hoc sanctus Thomas, 3. Sententiarum, dist. 10, q. 1, (i) Durandi.

Om Pr. art. 2, in responsione ad tertiam quaestiunculam, sic dicit : " In propositionibus per se, aliter est ex parte subjecti, et aliter ex parte praedicati : quia ex parte subjecti, sufficit quod secundum unum tantum eorum quae continentur in subjecto, praedicatum per se subjecto (") conveniat; ex parte autem praedicati, oportet quod quidquid est in praedicato, per se conveniat subjecto. Unde haec non est per se, Homo est animal album; haec autem est per se, Homo albus est animal. "

Haec ille. Ad tertium negatur antecedens, si intelligatur quod praedicatum dictae propositionis nullo modo per se conveniat subjecto, sed mere per accidens. Et ad probationem antecedentis, patet per dicta ad primum Durandi (S); quia haec (y) est quaedam perseit; s singularis, cujus exemplum in creaturis non invenitur. Et licet haec praedicatio conveniat cum praedicatione accidentis logici, in illis tribus quae tangit argumentum : quia scilicet praedicatum non est de ratione subjecti, et quia forma significata per praedicatum advenit rei significatae per subjectum post ejus esse completum, et quia praedicatum potest affirmari et negari successive de subjecto stante constantia subjecti; tamen in hoc differt, quia praedicatum accidentale logicum significat formam, accidentaliter informantem illud pro quo supponit subjectum, et non concurrentem in idem esse exsistentiae cum illo, sed dantem quoddam esse accidentale cum unione accidentali ejus ad tale suppositum ; quae omnia longe sunt a mysterio Incarnationis. Ad quartum dicitur quod argumentum optime concludit quod illa praedicatio non solum est vera propter identitatem suppositi duarum naturarum : immo propter essentialem informationem suppositi ab utraque natura, licet aliter et aliter ab hac et ab illa. Ad quintum patet per idem. S 3. - Ad argumenta contra tertiam CONCLUSIONEM Ad argumenta Durandi.

Ad primum contra tertiam conclusionem, dicitur negando principalem consequentiam ibi factam, quae est talis in virtute : Chrislus, secundum quod homo, habet esse per creationem a Spiritu Sancto; igitur, secundum quod homo, est filius per creationem Spiritus Sancti. De hoc sanctus Thomas, 3. Sententiarum, distinctione praesenti, q. 1, art. 2 (q 1), in solutione primi, sic dicit : " Non est dicendum Christum secundum hominem esse filium Patris per creationem, neque ratione formationis corporis Christi, nisi quatenus illa formatio terminatur ad unionem personalem, per quam islf homo est naturalis Iilius Dei (") Patris.)) - Hae ille. - Ex quibus habetur, quod creatio non dat creatura quod possit dici filius vel filia Dei per creationem, quando talis creatio terminatur ad personalem unionem filiationis naturalis Dei et natura per creationem producta nullum novum suppositum constituit, nec novo supposito advenit, cui possit competere filiatio talis secundum quid, sicut est in proposito. Ad secundum patet per idem : quia, licet Filius Dei secundum humanam naturam habeat gratiam gratum facientem et pratis datam a Spiritu Sancto, tamen quia terminus illius gratificationis est naturalis Dei filiatio, ideo nullo modo debet dici filins Spiritus Sancti, vel totius Trinitatis, per adoptionem. De hoc sanctus Thomas, 3p-, q. 32, art. 3, in solutione secundi, sic dicit : " Homines qui spiritualiter formantur a Spiritu Sancto, non possunt dici filii Dei secundum perfectam rationem filiationis; et ideo dicuntur filii Dei secundum imperfectam filiationem, qiiae est secundum similitudinem gratia. , quae est a tota Trinitate. Sed de Christo est alia ratio. "

Haec ille.

Item, 3. Sententiarum, disi. 10, q. 2, art. 2, q 3, sic dicit : " Christus nullo modo est dicendus filius adoptionis : quia ei competit ex natura sua, secundum quam aeternaliter (6) a Patre nascitur, habere jus in haereditate paterna ; quia omnia qua habet Pater, sua sunt, ut dicitur, Joan. 16 (v. 15); unde hoc jus non acquiritur ei per gratiam advenientem, ut possit dici filius adoptivus. "

Hac ille.

Ex quibus patet quod (y) consequentia principalis, in qua fundatur argumentum, non valet. Non enim sequitur : iste per gratiam est filius Dei secundum quod homo; ergo est filius Dei adoptivus secundum quod homo. Oportet enim plus addere in antecedente, scilicet quod gratia sibi dala non faciat eum Filium Dei naturalem ; gratia autem data Christo, fecit eum Filium Dei naturalem inquantum est homo, quia unio Immanitatis terminata est ad unitatem personalem filiationis divimc. Et quod plus est, Christus non habet aliam filiationem realem prater illam, ut alias (dist. 7 et 8) dicetur. De hoc sanctus Thomas, 3 p., q. 23, art. 4, sic dicit : " Filiatio proprie competit persona: vel hypostasi, non autem natura . In Christo autem non est alia persona vel hypostasis quam increata, cui competit esse filium per naturam. Filiatio autem adoptionis est quaedam participata similitudo filiationis naturalis. Non autem dicitur aliquid tale participatione, quod per se dicitur. Et ideo Christus, qui est Filius Dei naturalis, nullo modo potest dici Iilius adoptivus. Secundum autem illos qui ponunt in Christo duas personas vel duas hypostases, seu duo supposita, nihil prohibet rationabiliter Christum hominem dici filium adoptivum. "

H;ve ille. Ad tertium dicitur quod illa glossa ot contra mentem et dicta sanctorum; unde Ambrosius, super illud Roman. 1 (v. 4), Qui priedestinatiis est Filius Dei in virtute, sic dicit : Volvi et revolvi Scripturas, Christum nunquam filium adoptivum inveni. Et hoc argumentum facit sanctus Thomas, 3. Sententiarum , dist. 10, q. 2, art. 2, ql"3. Ad argumentum principale, patet responsio per praelicta. Et haec de quaestione prasenti sufficiant. Benedictus Deus. Amen.