ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod non est absolute et sine determinatione dicendum, quod Christus sit creatura. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 16, art. 8, dicens : a Sicut dicit Hieronymus (in cap. 5 ad Gal.), ex verbis inordinate prolatis incurritur haeresis. Unde cum haereticis nec nomina debemus habere communia, ne eorum errori favere videamur. Ariani autem haeretici, Christum dixerunt esse creaturam, et minorem Patre, non solum ratione humanae naturae, sed etiam ratione divinae naturae. Et ideo non est absolute dicendum quod Christus sit creatura, vel minor Patre, sed cum determinatione, scilicet secundum naturam humanam. Ea vero de quibus suspicari non potest quod divinae persona; conveniant secundum seipsam, possunt simpliciter dici de Christo ratione naturae humanae; sicut simpliciter dicimus Christum esse passum, mortuum et sepultum : sicut etiam in rebus corporalibus et humanis, ea quae in dubitationem venire possunt an conveniant toti vel parti, si insunt alicui parti, non attribuimus toti simpliciter, id est, sine determinatione; non enim dicimus quod aethiops est albus, sed (i) quod est albus secundum dentem ; dicimus autem sine determinatione, quod est crispus, quia hoc non potest ei convenire nisi secundum capillos. " - Haec ille. Item, 3. Sententiarumi dist. 11, q. 1, art. 2, sic dicit : " Creatio proprie respicit esse rei; unde in libro de Causis (prop. 18) dicitur quod esse est (6) per creationem, alia vero per informationem. Esse autem simpliciter et per se est suppositi subsistentis. Alia vero dicuntur esse, inquantum suppositum in eis subsistit : vel essentialiter, sicut forma et materia, et sic (y) natura ipsa dicitur esse ; vel accidentaliter, sicut accidentia esse dicuntur. Esse ergo simpliciter dictum de supposito, significat (S) esse personale ipsius (e); esse vero, secundum quod convenit parti vel accidenti, non dicitur simpliciter de supposito, sed suppositum dicitur esse in eo. Unde cum dico, Christus est, significatur esse ipsius suppositi, non autem esse ipsius naturae, vel accidentis, aut partis. Cum autem fiat unio naturarum in esse suppositi, juxta secundam opinionem, esse, secundum quod Christus simpliciter esse dicitur (Q, est esse increatum. Unde non potest dici creatura, non tantum ad vitandum errorem Arii, ut quidam dicunt, sed etiam ad vitandum falsitatem. Potest tamen dici quod aliquid creatum, est in Christo, scilicet natura humana : quia esse, quamvis sit unum, tamen habet respectum ad naturam humanam et ad partes ejus, secundum quem (t,) natura humana dicitur esse in Christo, vel partes aut accidentia ejus; unde, sicut esse aliquomodo perlita; sed. - secundum Pr. (I) significat. - signat Pr. netad naturam, et ad partes et accidentia ejus, ita et creatio. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio pro conclusione : Illa propositio non est absolute concedenda, nec asserenda, quae potest esse occasio erroris, et favet modo loquendi haereticorum. Sed ista propositio, Christus est creatura, est hujusmodi. Igitur, etc.

Item, arguitur sic : Illud non est creatura, quod simpliciter subsistit per esse increatum, nec habet aliud esse simpliciter praeter esse increatum. Sed Christus est hujusmodi. Igitur, etc. Secunda conclusio est quod ista propositio non est absolute concedenda : Christus incepit esse. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 16, art. 9, ubi sic dicit : " Non est dicendum quod ille homo, demonstrato Christo, incepit esse, si nihil addatur. Et hoc duplici ratione. Primo quidem, quia locutio est simpliciter falsa, secundum sententiam catholica; fidei, qua ponimus in Christo unum suppositum, et unam hypostasim, sicut et unam personam. Secundum (a) hoc enim, oportet quod in hoc quod dicitur, iste homo, demonstrato Christo, designetur suppositum aeternum, cujus (eternitati repugnat incipere esse. Unde haec est falsa : Hic homo incepit esse. Nec obstat quod incipere esse convenit humanae naturae, quae significatur (6) per hoc nomen homo; quia terminus in subjecto positus non tenetur (y) formaliter pro natura, sed magis materialiter pro supposito. Secundo, quia, etiamsi esset vera, non tamen esset ea utendum absque determinatione, ad vitandum haeresim Arii, qui sicut personae Filii Dei attribuit quod esset creatura, et quod esset minor Patre, ita attribuit ei quod esse inceperit, dicens quod erat quando non erat. "

Haec ille. Item, 3. Sententiarum, dist. 12, q. 1, art. 1, sic dicit : " Quidam distinguunt istam, Iste homo incepit esse, ex hoc quod hoc pronomen iste potest denotare personam Verbi, vel singulare hominis; et primo modo est falsa, secundo modo est vera. Sed hoc non valet : quia, cum dicitur, Iste homo, pronomen iste non potest demonstrare nisi id quod supponitur per hoc nomen homo; suppositum autem per hoc nomen homo, non est aliud quam persona Verbi, secundum secundam opinionem ; unde, secundum eam, non potest stare : quia, quamvis ponat in Christo esse aliquod singulare praeter personam Verbi, scilicet humanam naturam, tamen illud singulare non supponitur per hoc nomen homo, nec praedicatur de Christo. -Et ideo patet quod distinctio, secundum primam opinionem est bona, sed non secundum secundam. Et ideo, hac omissa, quidam dicunt quod hoc verbum incepit potest notare inceptionem respectu suppositi simpliciter, et sic est falsa, quia suppositum est aeternum; vel respectu suppositi, ratione formae significatae, et sic est vera. Et ponunt exemplum de hac, Scutum album incipit esse hodie, supposito quod scutum heri factum, hodie dealbetur. Sed (a) hoc dictum non videtur habere efficaciam, propter duo. Primo, quia, etsi natura humana habeat aliquid simile accidenti in Christo, tamen hoc nomen homo non est adjectivum, sed substantivum, etiamsi natura humana esset pure accidentaliter adveniens; et in talibus plus facit modus significandi, quam proprietas rei significatae. Secundo, quia, dato quod esset adjectivum, oporteret quod praedicatum conveniret ei quod copulatur vel supponitur per nomen positum in subjecto, vel ratione sui,^el ratione alicujus quod est in eo. Illa autem praedicata quae nata sunt convenire ipsi supposito, non praedicantur de eo ratione alicujus quod est in eo simpliciter, neque secundum partem, neque secundum accidens aut naturam, nisi ei secundum se conveniant; quia tunc sequeretur quod affirmatio et negatio verificarentur de eodem, si ratione alicujus exsistentis in ipso, de eo verificaretur aliquid quod ratione sui vere de eo negatur. Et hoc patet in proposito. Ei enim quod supponitur, cum dicitur, 7ste horno, convenit esse semper; unde de eo non potest verificari negatio, ut dicatur, Non filii semper, simpliciter loquendo; et per consequens, nec aliquid quod dictam negationem importet, sicut verbum incipiendi. Unde dicendum est quod haec simpliciter est falsa, Iste homo incepit esse; et est secundum quid vera, scilicet cum determinatione humanae naturae : sicut et haec, 7ste Jiomo est creatura, est falsa, nisi determinatio addatur; et tunc etiam est tropica, ut supra (dist. 11) dixit Magister. Unde hic non intendit eam distinguere tanquam multiplicem, sed dicere quomodo potest esse vera vel falsa, j

Haec ille. Ex quihus potest formari ratio pro conclusione : Nullum suppositum aeternum incepit esse. Sed iste homo, demonstrato Christo, seu Christus, est suppositum aeternum. Igitur non incepit esse; et per consequens, cum haec propositio, Christus incepit esse, significet quod suppositum divinum incepit esse, falsa est, et neganda. Tertia conclusio est quod quaelibet istarum est concedenda et asserenda : Cltristus, secundum quod homo, est creatura (6); Christus, secwn-dum quod homo, incepit esse. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 16, art. 10, ubi sic dicit : Cum dicitur, Christus, secundum

quod homo , hoc nomen homo potest sumi in reduplicatione, vel ratione suppositi, vel ratione naturae. Si quidem resumatur ratione suppositi, cum suppositum humanae naturae in Christo sit aeternum et increatum, haec erit falsa, Christus, secundum quod homo, est creatura. Si vero resumatur ratione humanae naturae, sic est vera ; quia, ratione humanae naturae, sive secundum humanam naturam, convenit sibi esse creaturam. Sciendum tamen quod nomen sic resumptum in reduplicatione, magis proprie tenetur pro natura quam pro supposito : resumitur enim in vi praedicati, quod tenetur formaliter; idem enim est dictu, Christus, secundum quod homo, ac si diceretur, Christus, secundum quod est homo. Et ideo haec est magis concedenda quam neganda, Christus, secundum quod (a) homo, est creatura. Si tamen adderetur aliquid per quod traheretur ad suppositum, esset propositio magis neganda quam concedenda; puta si diceretur, Christus, secundum quod hic homo, est creatura. "

Haec ille. Item, 3. Sententiarum, dist. 11, q. 1, art. 3, sic dicit : " Natura humana se habet ad personam compositam Christi sicut pars; quamvis pare proprie dici non possit, sicut nec proprie persona composita. Pars autem aliquando habet aliquam dispositionem quae nata est convenire toti, aliquando autem habet aliquam quae non est nata convenire toti : sicut albedo, quae inest capillis, potest etiam toti convenire; crispitudo autem ita convenit capillis, quod nullo modo toti, vel alicui alleri parti. Ergo (6), secundum dispositiones illas quae insunt tantum parti, denominatur totum simpliciter et proprie per dispositionem partis, nullo addito; sicut dicitur homo crispus. Sed quantum ad illas dispositiones quae natae sunt et toli et parti convenire, non denominatur totum a parte simpliciter, sed addita parte, ut cum dicitur, homo albus secundum capillos; nec hoc proprie, sed figurative per sinecdochen. Unde patet quod, cum creatio et natum et personae nata sit convenire, sicut et esse utrique aliquo modo convenit, non potest dici de Christo, quod sit creatura, quia humana natura creata est, nisi fiat additio, ut dicatur, secundum hominei)), vel, secundum quod homo; et tunc est tropica vel figurativa, ut Magister dicit, sicut et haec, aethiops est albus secundum dentem. "

Haec ille. Ex quibus potest sic argui pro conclusione : Omne totum potest denominari ex dispositione suae pariis, addita illa parte. Sed Christus nominat quoddam suppositum se habens ad naturam sibi unitam quasi totum ad partem. Ergo potest denominari ex dispositione partis. Pars autem vere et realiter dicitur creata et nova, seu habens inceptionem. Ergo et (a) veraciter potest dici Christus creatus vel creatura, et incepisse, secundum humanitatem. Et in hoc primus articulus terminatur.