ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod nulla pura creatura potuit sufficienter satisfacere pro tota natura humana. Hanc ponit sanctus Thomas, 3. Sentent., dist. 20, q. 1, art. 2, ubi sic dicit: " Oportebat quod pro peccato naturae humanae fieret digna satisfactio : tum quia aliter homo non restitueretur primae dignitati; tum quia conveniens est esse unum primum in genere satisfactionis perfectum, supra quod omnes aliae satisfactiones imperfectae fundentur. Ad hoc autem (a) quod satisfactio esset condigna, oportebat quod haberet virtutem infinitam : quia peccatum, pro quo fiebat satisfactio, infinitatem quamdam habebat ex tribus. Primo, ex infinitate divinae majestatis, inquantum offensa fuerat per contemptum inobedientiae : quanto enim major est in quem peccatur, tanto est gravior culpa. Secundo, ex bono quod per peccatum auferebatur, quod est infinitum, scilicet ipse Deus, cujus participatione homines fiunt beati (6). Tertio, ex ipsa natura, quae corrupta erat; quae infinitatem quamdam habebat, inquantum in ea possunt supposita in infinitum multiplicari. Actio autem purae creaturae non potest habere efficaciam infinitam. Et ideo nulla pura creatura poterat sufficienter satisfactionem facere. " Item, 3 p., q. 1, art. 2, insolutione secundi, sic dicit: " Aliqua satisfactio potest dici sufficiens dupliciter. Uno modo, perfecte, quia est condigna per quamdam adaequationem ad recompensationem culpae commissae. Et sic hominis puri satisfactio sufficiens esse non potuit pro peccato. Tum (y) quia tota natura humana erat per peccatum corrupta; nec bonum alicujus personae, vel plurium, poterat per aequiparantiam totius naturae detrimentum recompensare. Tum etiam quia peccatum contra Deum commissum , quamdam infinitatem habet ex infinitate divinae majestatis : tanto enim offensa est gravior, quanto major est ille contra quem delinquitur. Unde pportuit, ad dignam satisfactionem, ut actio satisfacientis haberet efficaciam infinitam, utpote Dei et hominis exsistens. Alio modo potest dici satisfactio sufficiens imperfecte, scilicet secundum acceptionem ejus qui est ea contentus, quamvis non sit condigna. Et hoc modo satisfactio puri hominis est sufficiens. Et quia omne imperfectum praesupponit aliquod perfectum, a quo sustentetur, inde est quod omnis puri hominis satisfactio efficaciam habet a satisfactione Christi. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Perfecta et sufficiens et condigna satisfactio pro reparatione humanae naturae, non potuit fieri nisi per actionem infinitio dignitatis et efficaciae. Sed nulla pura creatura potest habere hujusmodi actionem. Igitur, etc. Secunda conclusio est quod Christus, per suam actionem interiorem, et passionem exteriorem, sufficienter et condigne satisfecit pro tota natura humana collapsa. Hanc ponit sanctus Thomas in multis locis (2). Nam haec conclusio directe inferri potest ex praeallegatis in proecedenti conclusione : scilicct quod, quia actio et passio Christi Dei et hominis erat infinita; dignitatis et efficaciae, ideo satisfactio sua hahebat sufficientem efficaciam ad satisfaciendum pro tota natura humana collapsa, et pro omnibus in quibus erat vel poterat esse hujusmodi natura lapsa; dato quod multiplicarentur in infinitum individua in humana specie, et sine quocumque finali termino. De hoc etiam loquitur (a), 3. Scntent., dist. 20, q. 1, art. 3, ubi sic arguit (6) (ars. 2) : " Nihil corporale est aequivalens rei spirituali. Sed vita Christi, quam per passionem dedit, fuit vita corporalis. Ergo non fuit sufficiens ad recompensandum vitam spiritualem, quae per peccatum amissa erat. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod vita Christi corporalis habebat quemdam infinitum valorem ex divinitate conjuncta, inquantum non erat vita puri hominis, sed Dei et hominis ; et ideo poterat esse sufficiens recompensatio vilae spiritualis, et praecipue ratione charitatis eximiae ex qua offerebatur. "

Haec ille. Eamdem sententiam ponit, 3 p., q. 48, art. 2, ubi arguit sic (arg. 3): " Satisfactio importat quamdam aequalitatem ad culpam, cum sit actus justitias. Sed passio Christi non videtur esseaequalis omnibus peccatis generis humani: quia Christus non est passus secundum divinitatem, sed secundum carnem (j), secundum illud 1. Petri, 4 (v. 1), Christo igitur in carne jiasso; anima autem, in qua (o) est peccatum, potior est quam caro. Non ergo Christus sua passione satisfecit pro peccatis nostris. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Dicendum, inquit, quod dignitas corporis Christi non est aestimanda solum secundum corporis naturam, sed secundum personam assumentem, inquantum scilicet erat caro Dei, ex quo habebat infinitam dignitatem. "

Haec ille.

Item, in corpore articuli, sic dicit : " Ille proprie satisfecit pro offensa, qui (e) exhibet offenso illud quod aeque vel magis diligit quam oderit offensam. Christus autem, ex charitate et obedientia patiendo, majus aliquid Deo exhibuit quam exigeret recompensatio oflensae totius humani generis. Primo quidem, propter magnitudinem charitatis, ex qua patiebatur. Secundo, propter dignitatem vitae suae, quam pro satisfactione ponebat, quae erat vita Dei et hominis. Tertio, propter generalitatem passionis, et magnitudinem doloris assumpti. Et ideo passio Christi non solum fuit sufficiens, sed etiam (Q superabundans satisfactio pro peccato totius generis humani, secundum illud 1 Joannis, 2 (v. 2) : Ipse est propitiatio pro peccatis nostris,

(Z) non.

Acii Pr. Ie) qui.

quae Pr. non pro nostris autem tantum, sed etiam pro totius mundi. "

Haec ille. Ex quibus patet ratio in forma : Quia scilicet ille sufficienter satisfacit pro offensa, qui exhihet, etc. Christus fuit hujusmodi (a). Igitur, etc. Tertia conclusio est quod meritum Christi eo modo est sufficiens pro infinitis hominibus, sicut et ejus satisfactio; et eamdem infinitatem habet, quam et ejus satisfactio. Hanc ponit sententialiter, de Veritate, q. 29, art. 7, ubi sic dicit : " Opus humanum gratia informatum, ad vitam aeternam consequendam dupliciter valet, secundum quod duo sunt quibus homo deficit a gloriae consecutione. Quorum primum est indignitas persona;; sicut patet in eo qui non habet charitatem, qui non est idoneus, neque dignus, ad quod est idoneus ille qui habet charitatem. Et, secundum hoc, opus humanum valet ad vitam aeternam consequendam, inquantum per ipsum quaedam idoneitas et dignitas in homine consequitur jus consecutionis gloriae : sicutenim actus peccati tendit in quamdam animae deformitatem, ita et actus meritorius in quemdam animi decorem et dignitatem; et ex hoc dicitur meritum condigni. Aliud vero per quod deficit homo a consecutione gloriae, est aliquod impedimentum superveniens : ut homo, qui alias est dignus, gloriam non consequatur; et hoc est reatus alicujus paenae, sicut patet in justificato (6), qui est debitor alicujus pcenae temporalis. Et sic opus humanum ordinatur ad gloriam, quasi per modum cujusdam pretii, quo a reatu paenae absolvitur; et sic, ex hoc, habet opus humanum rationem satisfactionis. Quantum ad utrumque, opus Christi efficacius fuit operibus aliorum hominum. Nam per opus alterius hominis non redditur idoneus ad glo-riae perceptionem, nisi ille qui operatur, eo quod unus homo in alium influere non potest spiritualiter; et ideo unus alii non potest nec poluit ex condigno mereri gratiam vel vitam aeternam. Sed Christus, secundum suam humanitatem, influere potuit in alios homines. Unde et ejus opus in aliis causare potuit idoneitatem ad consecutionem gloriae; et ideo potuit aliis ex condigno mereri, secundum quod influere poterat in alios, inquantum ejus humanitas erat instrumentum divinitatis, secundum Damascenum (de Fid. orth., lib. 3, cop. 15et 19). Similiter etiam, quantum ad secundum, major efficacia consideratur in Christo quam in aliis hominibus. Nam, licet alius homo possit pro alio satisfacere, dummodo ille sit in gratia constitutus, non tamen potest satisfacere pro tota natura, quia opus unius puri hominis non aequivalet bono totius naturae. Sed opus (a.) hujusmodi. - hujus Pr. [5) justificato.

instituto Pr. DISTINCTIO XVIII. XIX. ET XX. - QUAESTIO I. Christi, inquantum erat opus Dei et hominis, habuit quamdam dignitatem, ut aequivaleret bono (a) totius naturae. Ideo pro tota natura satisfacere potuit. "

Haec ille. Item, 3. Sentent., dist. 18, q. 1, ait. 6 (qi" 1), sic dicit : " Sicut, inquit, Damascenus dicit in tertio libro (de Fici, orth., cap. 15), caro Christi et anima erat quasi instrumentum divinitatis. Unde, quamvis esset alia operatio Dei et hominis, tamen operatio humana habebat in se vim divinitatis, sicut instrumentum agit in vi principalis agentis; et, propter hoc, dicit Damascenus (ibid.) quod ea quae hominis sunt, supra hominem agebat. Unde et actio Christi meritoria, quamvis esset actio bumana, tamen agebat in virtute divina; et ideo potens erat supra totam naturam humanam. Quod non poterat esse de operatione alicujus puri hominis : quia homo singularis, est minus dignus quam natura communis; quia divinius est bonum gentis, quam bonum unius hominis. Et quia omnes homines sunt unus homo in natura communi, ut dicit Porphyriiis (in Isagoge, cap. de Specie), inde est quod Christi meritum, quod ad naturam se extendebat, etiam ad singulos se extendere poterat; et ita aliis (6) mereri potuit, n

Haec ille. Ex quibus potest argui pro conclusione, sicut argutum est pro duabus praecedentibus.

Primo, a priori, sic : Illud meritum quod est actio Dei et hominis, et in quo humanitas est instrumentum, et divina persona principale agens, est infinitum in valore et dignitate. Sed sic est de merito Christi. Ergo, etc.

Secundo, sic, et a posteriori : Illud meritum quod potest se extendere ad infinita supposita naturae humanae, si essent futura, est infinitum in valore et dignitate, aliquali infinitate, puta extensive et materialiter. Sed sic est de merito Christi. Igitur, etc.

De hoc dicetur amplius in sequenti conclusione. Quarta conclusio est quod meritum et satisfactio Christi non habet ultimatam efficient iam nisi in illis qui eidem uniuntur per fidem formatam et sacramenta. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 49, art. 1, ubi sic arguit (arg. 4) : " Posita causa sufficienti, nihil aliud requiritur ad effectum inducendum. Requiruntur autem, praeter passionem Christi, alia ad remissionem peccatorum, scilicet baptismus et poenitentia. Ergo videtur quod passio Christi non sit sufficiens causa remissionis peccatorum. " Ecce argumentum. Sequitur responsio : " Quia, inquit, passio Christi praecessit ut causa quaedam universalis remissionis peccatorum, necesse est quod singulis adhibeatur ad deletionem propriorum peccatorum. Hoc (a) autem fit per baptismum, et poenitentiam, et alia^sacramenta, quae habent virtutem ex passio ne Christi. "

Item, ibidem, in solutione quinti, sic dicit : " Per fidem etiam applicatur nobis passio-Christi, ad percipiendum fructum (6) illius, secundum illud Roman. 3 (v. 25) : Quem proposuit Deus propitiatorem, per fidem in sanguine ejus. Fides autem per quam a peccato mundamur, non est fides informis, quae potest esse cum peccato, sed est fides formata per charitatem ; ut sic passio Christi applicetur non solum quantum ad intellectum , sed etiam quantum ad affectum. Et per hunc etiam modum peccata dimittuntur ex passione Christi. "

Haec ille. Item, art. 3, in solutione primi, sic dicit : " Passio Christi sortitur suum effectum in illis in quibus applicatur per fidem et charitatem, et per (y) fidei sacramenta. "

Item, in solutione secundi, sic dicit : " Ad hoc quod consequamur effectum passionis Christi, oportet nos ei configurari. Configuramur autem ei in baptismo (o) sacramentaliter, etc. "

Item, in solutione tertii, sic dicit : " Satisfactio Christi habet effectum in nobis, inquantum incorporamur ei, ut membra capiti. Membra autem oportet esse capiti conformia. Et ideo, sicut Christus primo quidem habuit gratiam in anima cum passibilitate corporis, et per passionem ad immortalitatis gloriam pervenit, ita et nos, qui sumus membra ejus, per passionem ipsius liberamur quidem a . reatu poenae : ita tamen quod primo recipimus in anima spiritum adoptionis filiorum , quo adscribimur ad haereditatem gloriae immortalitatis, adhuc corpus passibile et mortale habentes; postmodum vero, configurati passionibus et morti Christi, in gloriam immortalem perducimur, secundum illud Apostoli, Rom. 8 (v. 17) : Si filii, et hxrcdes; haercdcs quidem Dei, cohxredcs autem Christi; si tamen compatimur, ut simul glorificemur. "

Haec ille. Item, q. 19, art. 4, sic dicit : a In Christo non solum fuit gratia sicut in quodam homine singulari, sed sicut in capite totius Ecclesioe, cui omnes uniuntur, sicut capiti membra; ex quibus constituitur mystice una persona. Et exinde est quod meritum Christi se extendit ad alios, inquantum sunt membra ejus; sicut etiam in uno homine, actio capitis aliqualiter pertinet ad omnia membra ejus, quia non solum sibi sentit, sed omnibus membris. "

Haec ille.

Item, ibidem, in solutione tertii, sic dicit : " Sicut peccatum Adae non derivatur ad alios, nisi per carnalem generationem; sic nec meritum Christi se extendit ad alios, nisi per spiritualem regenefe) fautum. - finem Pr. (f) per. - Om. IV. rationem, quae fit in baptismo, per quem Christo incorporamur, secundum illud Galat. 3 (v. 27) : Omnes quotquot baptizati estis, Christum induistis. Et hoc ipsum est gratiae, quod homini conceditur regenerari in Christo. Et sic salus hominis est ex gratia. "

Haec ille. Item, 3. Senteni., dist. 19, q. 1, art. 1, in solutione secundae quaestiunculae, sic dicit : a Ad hoc quod aliquid in alterum effectum inducere possit, duo requiruntur : unum scilicet ex parte ipsius, ut scilicet habeat virtutem sufficientem ad inducendum illum effectum ; alterum ex parte recipientis, ut scilicet sit dispositum ad suscipiendum (a) actionem agentis. Ex parte autem ipsius Christi, qui nobis meruit deletionem peccatorum, invenitur sufficientia ad delendum omnia peccata nostra, ex duobus : scilicet ex actione, in qua meritum consistit, quae agit in vi divina, eo quod est actio Dei et hominis; et ex hoc habet infinitam efficaciam in merendo : et iterum, ex eo quod passio abstulit, scilicet animam Deo unitam, quae etiam habebat infinitum valorem, ex hoc quod est Deo unita; et ex hoc est infinita efficacia in satisfaciendo. Ex parte autem nostra, requiritur ut nos praeparemus ad effectum meriti Christi in nobis suscipiendum (6), per fidem intellectus, et charitatem affectus, et per imitationem operis; quod quidem non contingit in omnibus. Et ideo, quoad sufficientiam satisfactionis et meriti, omnia peccata per Christi passionem deleta sunt; non autem quantum ad efficientiam. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Omne suscipiens effectum agentis ultimatum, oportet esse dispositum ad suscipiendum illum ; aliter non posset suscipere. Sed effectus ultimatus meriti et satisfactionis Christi, est adeptio gloriae, purgatio (y) a peccato (8), gratiae consummatio, et ad gratiam introductio. Igitur suscipientes hunc effectum, oportet ad haec disponi. Haec autem dispositio fit modis praedictis. Igitur, etc. Et in hoc primus articulus terminatur.