ARTICULUS I.

PONUNTUR CONCLUSIONES Quantum ad primum articulum, sit Prima conclusio : Quod In Christo non est nisi unica inlatio realis. Hanc ponit sanctus Thomas, 3 p., q. 35, art. 5, ubi sic dicit : te Circa hoc, inquit, sunt diversae opiniones. Quidam enim attendentes ad causam filiationis, quae est nativitas, ponunt in Christo duas filiationes, sicut et duas nativitates. Alii vero attendentes ad subjectum filiationis, quod est persona vel hypostasis, ponunt in Christo tantum unam filiationem, sicut et unam hypostasim vel personam. Unitas enim relationis vel ejus pluralitas non attenditur secundum terminos, sed secundum causam vel subjectum. Si enim secundum terminos attenderetur, DISTINCTIO VII. ET oporteret quod quilibet homo haberet in se duas filiationes : unam, qua (V) referretur ad patrem ; et aliam, qua (6) referretur ad matrem. Sed recte consideranti apparet, eadem relatione unumquemque referri ad suum patrem et matrem, propter unitatem causae : eadem enim nativitate homo nascitur ex patre et matre; unde eadem relatione ad utrumque refertur. Et eadem ratio est de magistro qui docet multos discipulos eadem doctrina, et de domino qui gubernat diversos subjectos eadem potestate. Si vero sint diversae causae specie differentes, ex consequenti videntur relationes specie differre. Unde nihil prohibet plures tales relationes eidem inesse : sicut si aliquis est aliquorum magister in grammatica, et aliorum in logica, alia est ratio utriusque magisterii; et ideo diversis relationibus unus et (y) idem homo potest esse magister, vel diversorum, vel eorumdem, secundum diversas doctrinas. Contingit (o) autem quandoque quod aliquis habeat relationem ad plures secundum diversas causas, ejusdem tamen speciei : sicut cum aliquis est pater diversorum filiorum secundum diversos actus generationis; unde paternitas non potest differre specie, cum actus generationum sint idem specie. Et quia plures formae ejusdem speciei non possunt simul inesse eidem subjecto, non est possibile quod sint plures paternitates, in eo qui est pater plurium filiorum generatione naturali. Si autem aliquis sit pater plurium, unius generatione naturali, et alterius per adoptionem, tunc sic habet in se plures paternitates. Manifestum autem (s) estquod non una et eadem nativitate Christus est natus ex Patre ab aeterno, et ex Matre ex tempore; nec nativitas est unius speciei. Unde, quantum ad hoc, oporteret dicere in Christo esse diversas filiationes, unam temporalem, et aliam aeternam. Sed quia subjectum filiationis non est natura aut pars naturae, sed solum persona vel hypostasis; in Christo autem non est persona vel (S) hypostasis, nisi aeterna; non potest in Christo esse aliqua filiatio, nisi quae sit in hypostasi aeterna. Omnis autem relatio quae ex tempore de Deo dicitur, non ponit in ipso Deo aeterno aliquid secundum rem, sed secundum rationem tantum. Et ideo relatio qua Christus refertur ad Matrem, non potest esse realis, sed secundum rationem tantum. Et sic, quantum ad aliquid, utraque opinio dicit verum. Nam, si attendamus ad causas, vel ad perfectas rationes filiationis, oportet dicere duas filiationes, secundum dualitatem nativitatum; si autem attendamus ad subjectum filiationis, quod non potest esse nisi suppositum aeternum, non potest esse in Cbristo realiter nisi una filiatio. Dicitur tamen relative Filius ad Matrem, relatione qua? cointelligitur relationi qua Mater refertur ad Filium : sicut Deus dicitur Dominus relative ad creaturam, relatione quae cointelligitur relationi reali (i), qua creatura subjicitur Deo. Et quamvis relatio dominii non sit realis inDeo, tamen realiter diciliir(C) Dominus, ex reali subjectione creaturae ad ipsum. Et similiter, Christus dicitur realiter (y) Filius Virginis Matris, ex reali relatione maternitatis ad Christum. "

Haec ille. Ex Quibus potest formari talis ratio : In illo est tantum unica filiatio, quod habet unam, et non est capax alterius. Sed Christus est hujusmodi (3). Igitur. Major et minor patent ex dictis. Unde hanc innuit sancius Thomas, ibidem, in solutione primi, dicens : " Nativitas temporalis causaret quidem in Christo temporalem filiationem realem , si esset ibi subjectum hujus filiationis capax. Quodquidem esse non potest. Ipsum enim suppositum aeternuni non potest esse susceptivum relationis temporalis. Nec etiam potest dici quod sit susceptivum filiationis temporalis ratione humanae naturae, sicut et (e) temporalis nativitatis : quia oporteret naturam humanam aliqualiter esse subjectam filiationi, sicut est aliqualiter subjecta nativitati;cum enim aethiops dicitur albus ratione dentis, oportet quod dens aethiopis sit subjectum albedinis ; natura autem bumana nullo modo potest esse subjectum filiationis, quia haec relatio directe respicit personam, n

Haec ille.

Simile ponit, 3. Senteiit., dist. 8, q. 1, ait. 5. Item, 9. Quodlibeto, art. 4. Secunda conclusio est quod, licet Christus non referatur ad Matrem aliqua reali filiatione, refertur tamen ad ipsam aliqua alia reali relatione. Hanc ponit sanctus Thomas, in praedicto Quodlibeto, art. 4, sic dicens : " In hoc differt ad aliquid ab aliis generibus, quod alia genera ex propria ratione sui habent quod aliquid sint (sicut quantitas, ex hoc ipso quod est quantitas, aliquid ponit; et similiter de aliis); sed ad aliquid ex propria sui generis ratione non habet quod ponat aliquid, sed ad aliquid. Unde inveniuntur quaedam ad aliquid, quae nihil sunt in rerum natura, sed in ratione; quod in aliis generibus non convenit. Et quamvis ad aliquid ex ratione sui generis non habeat quod aliquid ponat, non tamen etiam habet ex ipsa generis ratione quod nihil ponat : quia sic nulla relatio esset aliquid in rerum natura; unde ad aliquid non esset (26 LtBftl III. SE unum de decem generibus. Habet autem relalio quod sit aliquid reale, ex eo quod relationem causat. Cum enim in aliquo invenitur aliquid reale (at), per quod ad alterum dependeat et comparetur, tunc dicitur realiter comparari, vel dependere, vel referri; sicut aequalitas ponitur relatio realis ex virtute quantitatis, quae aequalitatem causat. Quia vero ex eodem res habet esse et unitatem, ideo unitas realis relationis pensanda est ex ipso relationis fundamento vel causa : ut quia una quantitas est, perquam pluribus sum aequalis, in me non est nisi una relatio realis aequalitatis, babens respectus ad plures. Similiter, quia una nativitate ex matre et patre sum genitus, una filiatione reali dicor filius utriusque, quamvis multiplicentur respectus. Sed in Christo non possumus dicere unam causam esse filiationis, secundum quod refertur ad Patrem et ad Matrem ; cum sint duae nativitates penitus disparata;. Unde, si esset aliquid quod ficationem temporalem posset recipere quasi subjectum, oporteret ponere in Christo plures filiationes. Nunc autem filiatio est talis relatio, quae non potest habere pro subjecto niti ipsum suppositum. In Cbristo autem non est nisi suppositum oeternum ; quod quidem non potest esse subjectum alicujus relationis temporalis : quaecumque enim relationes temporales de Deo dicuntur, sunt relationes rationis, et non rei. Unde filiatio qua Christus refertur ad Matrem, non est realis relalio, sed rationis tantum ; sicut et caeterae quae de Deo dicuntur ad creaturas. Non enim potest dici quod subjectum filiationis sit suppositum aeternum, ratione humanae naturae vel alicujus partis suae, sicut dicitur subjectum mortis vel alicujus passionis : quia sic humana natura ipsa, vel pars ejus, esset primum subjectum filiationis, et denominaretur per ipsam ; sicut contingit de aliis accidentibus quae attribuuntur Cbristo ratione humanae naturae. Filiatio vero nunquam denominat nisi ipsum suppositum, nec potest aliud pro subjecto habere. Nihil tamen prohibet aliquas relationes reales inesse Christo ad Virginem, sicut cum dicimus corpus Christi esse originatum a Virgine; sed ista relatio non habet rationem filiationis, nisi poneremus, secundum primam opinionem, suppositum creatum aliud esse in Christo ab increato. "

Haec ille. Ex quibus potest formari talis ratio : Posito sufficienti susceptivo, et sufficienti fundamento, et termino, et omni causa alicujus realis relationis, ponitur talis realis relatio. Sed in Christo est sufficiens causa multarum relationum realium, tam fundativa quam susceptiva. Igitur, etc. Minor patet : quia in Christo est vel fuit realiter generatio passiva, et nativitas passiva, quae fundat relationem producti ad producens, et originali ad originans; in ipso est etiam sufficiens susceptivum, scilicet corpus humata) reale. - Om. Pr. num, et ejus partes. Et haec omnia in comparatione ad Matrem. Igitur Cbristus habet realem relationem ad Matrem. Et in hoc primus articulus terminatur.