ARTICULUS II.

PONUNTUR OBIECTIONES g 1.

Contra primam conclusionem Argumenta Scoti.

Quantum ad secundum articulum, arguitur contra conclusiones. Et quidem contra primam arguit Scotus (dist. 4, q. 1), probando quod mater agat aliquid in formatione prolis. Primo. Quia formam ejusdem speciei sequitur potentianaturalis ejusdem speciei. Sed maset femina sunt ejusdem speciei, 10. Metaphysica: (t. c. 25). Ergo formas eorum sequitur potentia ejusdem rationis. Ergo, si formam unius consequitur potentia vegetativa activa, similiter et alterius (y). Confirmatur. Quia anima (i) vegetativa illius et istius differrent sicut activa et passiva ; et ita essent alterius rationis potentiae omnino. Secundo. Pater plus (e) diligit filium suum natula) a verbo sicut usque ad Dei, om. Pr. I 8) anima. - alias Pr. (i) plus. - Om. Pr. raliter, sicut unusquisque diligit opus suum, quam e converso, 8. Ethicorum (cap. 12), et 9. (cap. 7); et pro (") hoc assignatur ratio, quod (6) benefaciens plus diligit beneficiatum quam econtra. Sed mater plus diligit filium suum quam pater, 8. Ethicorum (cap. 12). Ergo videtur quod Iilius aliquomodo sit ejus opus. Tertio. Quia filius aliquando plus assimilatur matri quam patri. Igitur in matre est aliqua virtus activa. Tenet consequentia; quia agens intendit sibi assimilare effectum, ita quod effectus nulli assimilatur, nisi (v) propter aliquam actionem.

Si dicatur quod semen patris principaliter intendit assimilare prolem patri : sed propter inobedientiam materia?, deficit ab eo quod intendit, et facit quod potest; et ideo, cum transmutatio non fiat in quodlibet, sed in oppositum, assimilat opposito, et ita matri;

Contra hoc arguitur. Quia tunc calidum impeditum, et propter impedimentum non potens sibi assimilare effectum, assimilabit eum frigido; quod videtur impossibile, quia ipsum impeditum tantummodo non assimilabit sibi, sed si assimiletur frigido, hoc erit ab alio agente, non tamen a calido impedito. Sic in proposito, ex impedimento resistente virtuti activae patris, tantum habetur ista negatio, quod proles non assimilatur patri; sed non assimilatur alteri, nisi ex aliqua causa activa alia. Et si illa detur in proposito ex parte matris, habetur propositum. Quarto. Matrem tantum esse quasi vas in quo sicut in loco conveniente (8) generatur proles, et de aliquo ejus ut de materia, non videtur plus dare matri quam terrae in generatione minerae, si de aliquo ejus generatur minera : et sic ipsa terra continens illud aliquid sicut locus conveniens generationi talis corporis, erit mater ejus (e); immo non videtur plus dare quam animali respectu generationis vermis, ex eo quod generatur ex aliquo humore putrefacto, et hoc in loco conveniente generationi suae : et ita nihil deficeret quin esset mater illius vermis (s); nisi quod vermis non est ejusdem speciei ; sed hoc non tollit, si equus dicatur pater mulso, et asina mater. Quinto specialiter de beata Virgine : quia dicit Damascenus (de Fide orthodoxa, lib. 3, cap. 2) : virtutem tribuens susceptivam simul, et generativam; si autem tantummodo esset principium passivum, non videtur quare Damascenus copularet vir- (6) quod. - quare Pr.

(e) sic ipsa terra continens illud aliquid, sicut locus conveniens generationi talis corporis, erit mater ejus. - ipsa terra conlinens, est aliquid concurrens sicut locus conveniens generationi talis corruptionis IV. tuti susceptiva? virtutem generativam.

Haec Scotus in forma. I 2.

Contra secundam conclusionem I. Argumenta Durandi.

Contra secundam conclusionem, arguit Durandus (dist. 4, q. 2), probando quod haec propositio non sit propria : Beata Virgo est mater Dei; quia, ut dicit, ista praedicatio non est omnino propria, Deus est homo; igitur, ex hoc quod beata Maria est mater hominis, non sequitur quod sit proprie mater Dei. Assumptum vero probat(a) Primo sic. Quia propositio affirmativa est vera et propria ex identitate praedicati cum subjecto; ergo, ubi est major identitas, ibi est major veritas et proprietas. Sed dicendo Petrus est homo, ibi est major identitas praedicati cum subjecto, quam dicendo Deus est Iwmo. Igitur ibi est major veritas et proprietas. Minor probatur. Quia dicendo Petrus est Iwmo, ibi est identitas per se praedicati cum subjecto : est enim in primo modo dicendi per se; nec Petrus, manens Petrus, potest non esse homo. Cum autem dicitur Deus est homo, ibi non est identitas per se praedicati cum subjecto : ista enim non est in primo modo dicendi per se, Deus est homo, quia Deus, manens Deus, potest non esse homo. Igitur major est identitas praedicati cum subjecto in illa Petrus est homo, quam in ista Deus est homo. Et haec fuit minor. Sequitur ergo conclusio. Secundo. Quia, cum dicitur Petrus est homo, suppositum Petri non constituitur per aliam naturam quam per illam quae importatur formaliter nomine hominis. Sed cum dicitur Deus est Iwmo, suppositum divinum (6) constituitur per aliam naturam magis quam (y) per illam naturam quae importatur formaliter (3) nomine hominis. Ergo, de virtute locutionis, major identitas est inter praedicatum et subjectum, cum dicitur Petrus est homo, quam cum dicitur Deus est homo; et per consequens major proprietas. Terlio. Quia homo de quocumque praedicatur omnino proprie, praedicatur in quid; cum non sit denominativum. Sed homo non potest proprie (s) praedicari in quid de Deo. Ergo ista non est omnino propria, Deus est Itomo. Minor probatur. Quia illud non praedicatur proprie de aliquo in quid, quod non proprie respondetur ad interrogationem factam per quid. Sed ad interrogationem factam. Quid est Deus, non proprie respondetur homo : quia quid quaerit de essentia (Q, sicut quale de qualitate, et quantum de (a) igitur. - Ad. Pr. (l) per aliam naturam magis quam.

formaliter

. - QUAESTIO I. quantitate; eadem autem essentia non im portatur per haec nomina (a) Deus et homo, licet sit idem suppositum habens in se utramque essentiam. Ergo, etc. Quarto. Quia proprietas praedicationis denominativae non stat cum omnimoda proprietate praedicationis in quid : nec ergo (6) e converso; unde non proprie dicitur, Socrates est humanatus, quia proprie dicitur, Socrates est homo. Sed, secundum Damascenum (de Fid. Orth.), lib. 3 (cap. 2), ista est propria, Deus est humanatus. Ergo ista non est omnino propria, Deus est Iwmo.

Confirmatur. Quia, si Deus assumpsisset naturam carnis inanimata;, ista esset magis propria, Deus est incarnatus, quam ista, Deus est caro. Ergo similitei in proposito, haec est magis propria, Deus est humanatus, quam ista, Deus est homo.

Quinto. Quia diversae naturae exsistentes in eodem supposito, non praedicantur omnino proprie de se invicem , nisi utraque vel saltem altera sumatur denominative; utraque, ut dicendo : album est musicum (y); vel altera, ut Socrates est albus. Et causa est, quia duae naturae in eodem supposito aliquomodo se habent ut partes totius subsistentis; pars autem non praedicatur omnino proprie de toto, vel de alia parte, nisi denominative. Cum igitur divina natura et humana in Christo (o) sint aliquo modo partes unius suppositi subsistentis in utraque natura, unde Damascenus (de Fid. Orth., lib. 3, cap. 3) dicit personam Verbi post incarnationem esse compositam, videtur quod una non possit omnino proprie praedicari de alia, nisi utraque vel saltem altera sumatur denominative, ut dicendo Deus est humanatus, vel alia hujusmodi. Dicendo autem, Deus est homo, vel homo est Deus, neutra denominative sumitur : quamvis utraque concretive sumatur : non autem est idem concretum et denominativum. Ergo illa propositio, Deus est Iwmo, non est omnino aeque propria sicut ista, Socrates est homo, vel Deus est humanatus, quamvis sit vera. Quod autem concretum et denominativum non sint omnino idem, potissime in substantiis, declarat dicens quod in substantiis invenitur triplex differentia nominum, scilicet abstractum, et concretum, et denominativum, ut humanitas, homo, humanatus; in accidentibus autem, duplex tantum, scilicet abstractum, ut albedo, et concretum seu denominativum Cjuae in unum coincidunt, ut album. Et causa est, quia quaedam est concretio naturae ad suppositum proprium, ut humanitatis ad hominem; alia est concretio accidentis ad subjectum, ut albedinis ad Socratem. Cum igitur natura accidentalis proprium suppositum non constituat, sed in alieno subjective exsistat, ideo in accidentibus non est concretio naturae ad suppositum, nisi quia concernit ipsum, mediate vel immediate, ut subjectum; et quia concretio accidentis ad subjectum est denominativa et non essentialis, eo quod accidens comparatur ad subjectum ut forma accidentalis, ideo in omnibus accidentibus, omne concretum est denominativum. Substantia autem constituit proprium suppositum, nec est pars ejus, immo dicit totum; propter quod invenitur quoddam concretum ex concretione naturae ad suppositum, ut homo, quod tamen non est denominativum, quia omnis denominatio esta parte formali, vel materiali quantitativa, vel potentiali, nisi sit denominatio ab aliquo extrinseco ; et ideo per comparationem ad tale suppositum, cujus totam naturam dicit abstractum, non potest inveniri aliquod concretum, quod denominative praedicetur de eo : unde non bene dicitur Socrates est humanatus, sed homo; dicitur tamen quod Socrates est humanus; sed tunc humanus non sumitur in sensu denominativo ab humana natura, sed accipitur pro mansueto. Si vero talis natura inveniatur in supposito jam per aliam naturam constituto, sicut natura humana est in Christo per miraculum, respectu talis suppositi invenitur in tali natura concretum denominativum ; unde bene dicitur, Deus est humanatus : quia natura (a) respectu talis suppositi habet rationem partis, et non rationem totius; et ideo, ut videtur (6), debet praedicari solum denominative de illo, et non essentialiter et in quid, si volumus omnino servare proprietatem locutionis, ut dicendo, Deus est liumanatus, et non Deus est homo : quamvis et illud sit verum, licet forte non usquequaque ita proprium sicut illa, Socrates est homo, nec Scriptura, nec doctores semper servant omnimodam proprietatem in dictis suis.

Haec Durandus in forma. II. Argumenta Scoti.

Contra eamdem (y) arguit Scotus (dist. 7, q. 1 ) Primo, quod illa praedicatio non sit per se primo modo. Quia, licet praedicatum cum in se sit substantia non accidat subjecto, nec econtra, nec ambo alicui tertio, et ideo dicta praedicatio non sit praedicatio per accidens, eo modo quo loquitur metaphysicus, tamen non sequitur quod sit per se, loquendo lodice; sicut nec ista, rationale est animal, ubi praedicatum et subjectum eodem modo se habent : immo est per accidens, logice loquendo, quia praedicatum est extra intellectum subjecti, licet neutrum extremum per accidens insit alteri, nec eorum unio sit accidentalis. Sic in proposito. Secundo. Quia ista non est proprie per se, Chri-

(f) Contra eamdem. - Om. Pr. stus est homo; quia, licet praedicatum sit de ratione subjecti, tamen subjectum nullum conceptum habet per se unum; sicut nec subjectum istius, homo albus est coloratus (a). Igitur multo minus haec est per se, Deus est homo.

Tertio. Quia praedicatum dictio propositionis se habet, respectu subjecti, ut praedicabile accidentis, et non ut species : cpiia praedicatum non est de ratione subjecti, et advenit subjecto exsistenti in actu completo, ita (6) ut possit ab eo abesse; et rpioad hoc videtur babere similem habitudinem respectu subjecti, qualem (y) habet illud praedicatum quod dicitur accidens. Quarto arguit quod illa praedicatio non sit solum secundum identitatem suppositi. Quia tunc erit processus in infinitum. Nam, dicendo Deus est homo, ibi certe implicatur quod Deus est suppositum quod est homo; et ista implicatio praedicat hominem de illo quod implicatur. Et tunc, si praedicatum accipiatur formaliter, habetur (o) propositum; si autem tantum pro supposito implicato, est processus in inlinitum. Quinto. Quia natura non praedicatur de supposito tantummodo per identitatem (c), sed formaliter. Igitur, etc. g 3.

Contra tertiam conclusionem Argumenta Durandi.

Contra tertiam conclusionem, arguit Durandus (dist. 4, q. 1); et vult probare quod Spiritus Sanctus possit dici pater Christi, cum duplici determinatione, quarum una sit a parte subjecti, et alia a parte praedicati, ut dicendo quod Christus, in quantum homo, est filius Spiritus Sancti per creationem vel adoptionem. Et Primo quod per creationem, patet sic. Creatio est productio alicujus, nullo praesupposito. Sed Christus, secundum quod homo est, est productus a Spiritu Sancto, nullo praesupposito in eo inquantum homo, quamvis praesupposita sit in eo persona subsistens in natura divina. Ergo Christus, secundum quod homo, potest dici filius Spiritus Sancti per creationem ; non autem nisi ex parte subjecti ponatur ista determinatio secundum quod homo, quia Christus non est secundum se totum productus de nihilo, sed solum quoad humanam naturam. Secundo. De filio autem per adoptionem, patet. Quia adoptio facit de eo qui non est filius per naturam vel naturalem generationem, filium per gratiam. Christus autem, secundum quod homo, non est filius Spiritus Sancti per naturam, et habet secundum humanam naturam gratiam a Spiritu Sancto, secundum quam fit adoptio filiorum Dei. Ergo Christus, secundum quod homo, potest dici Iilius Spiritus Sancti per adoptionem. Terlio. Quia auctoritates sanctorum, potissime Augustini, negantes Christum esse filium Spiritus Sancti per creationem vel adoptionem, intelligendae sunt, quod tales propositiones non debent concedi, nisi cum praedictis determinationibus. Multa enim verificantur de aliquo termino cum determinatione adjuncta, quae negantur de illo absolute : aequivocationes enim et analogiae terminantur per adjuncta. Sed quia praedicta verba praestabant simplicibus occasionem erroris Arii et Nestorii : quorum primus, scilicet Arius, dicit Christum esse puram creaturam, (a) ideo noluit Augustinus dicere Christum esse filium Spiritus Sancti per creationem; alius autem, scilicet Nestorius, posuit in Christo duas personas, et unionem ipsarum esse solum per gratiam adoptionis, propter quod Augustinus noluit dicere Christum esse filium Spiritus Sancti per adoptionem. Et in hoc secundus articulus terminatur.