Caput XLV.

Quam cum maxime . . . . Placet nonnunquam ad minutias descendere. Particulae quam cum maxime et tempus denotant, et simul frigoris intensionem; adeo ut dicat Lactantius, tunc temporis maximum frigus 0563B fuisse. Saepe tamen additur τὸ nunc; et tunc nihil aliud, quam intendit et auget. Cic. pro Cluentio: Mater, quae multos jam annos, et nunc cum maxime filium interemptum cupit; paulo aliter libri de Senect.: Causarum illustrium, quascumque defendi, nunc quam maxime conficio orationes. Nazar, cap. 1, Paneg.: Jaciat quippe se nunc cum maxime; et ante eos Terentius Phorm.: Atqui opus est nunc cum maxime.

Geminatis mansionibus. Id est, ut una die tantum itineris faceret, quantum duae mansiones a se invicem distabant, nec in prima, sed secunda requiesceret. Viae regiae distinctae erant in Mansiones et Mutationes: in Mansionibus pernoctabant, ita ut ab una mansione ad aliam diei iter esset: in Mutationibus vero equos mutabant, et de die reficiendi sese causa subsistebant. Nam Manere Veteribus significabat pernoctare. Sen. III, de Ben. 16: Quam invenies tam miseram, tam sordidam, ut illi satis sit unum adulterorum par? Nisi singulis divisit horis, et non sufficit dies omnibus; nisi apud 0563C alium gestata est, apud alium mansit, id est, pernoctavit. Cic. I de Div.: Conclave illud, ubi erat mansurus, si ire perrexisset, prima nocte corruit; pro quo lib. II, dixit: In eo conclavi illi cubandum fuisset; quomodo et loquitur Suetonius in Aug. 72, 78, et Calig., c. 55. Hinc mansiones sunt loca in quibus aliquis pernoctat. Eo sensu mansiones saliorum occurrere in Inscriptione veteri doceo, lib. IV, 2, Observationum. Hinc non modo mansiones a mutationibus distinguuntur in codice Theodosiano, Itinerario Burdigalensi, et alibi: verum etiam mansio pro itinere totius diei usurpatur Plinio XII, 14: Mansionibus octo stat thurifera a monte excelso. Erant autem hae mansiones aedificia ampla, adeo ut imperatores in ipsis cum comitatu suo nonnunquam pernoctarent, uti constat ex Ambrosio in de Obitu Valentiniani, et Suet. Tito, et Vopisco, cap. 35, Aurel. Verum juncta ipsis fuere etiam horrea, vel horreorum usum praestabant, atque ibi recondebatur annona militaris, militibus dividenda euntibus via militari in expeditionem; quam annonam copias mansionum 0563D vocat Eumenius. Sed longum nimis foret haec verba elucidare; et monebo tantum similem loquendi rationem inveniri apud Justin. XIII, 8. Victus Neoptolemus ad Antipatrum et Craterum profugit, hisque persuadet ut, continuatis mansionibus, laeto ex victoria, et securo fuga sua Eumeni superveniant: deinde exstare inscriptionem elegantem apud Spon., 302, Miscellaneorum, in qua vox manere etiam occurrit:

Mercurius, Hic. Lucrum. Promittit. Apollo. Salutem. Septimanus. Hospitium. Cum. Prandio. Qui. Venerit. Melius. Utetur. Post. Hospes. Ubi. Maneas. Prospice.

Obscura illa, fateor, est; et, si quid humani in ea explicanda patior, alios sequar meliora doctus continuo. Puto igitur huic hospitio insigne fuisse Mercurium et 0564A Apollinem; et hinc Septimanum arripere occasionem homines invitandi in suum hospitium: quo tamen melius ii utentur, qui prandium secum attulerint, vel qui ea hora venerint, cum prandium sumitur; at post prandium hospes prospicere debet ubi maneat, id est, pernoctet.

Accepta in deditione Perintho. Recte notant eruditi Perinthum esse Heracleam, quam paulo ante narravit fuisse obsessam; eamque urbem illud nomen tulisse observat Ammianus Marcell., XXII, 2 et 27, 4, necnon Procop., lib. I Hist. Vandal., quibus addatur omnino Tristanus, t. II, p. 80.

Distantem militibus . . . Aliorum conjecturis insistens lego, millibus totidem, ibidemque collectis. Vir doctissimus notat hoc circa Resiston accidisse, huncque locum primum occurrere in Itinerario Antonini euntibus ab Heraclea Hadrianopolim. Ego in Itiner., p. 37, invenio, inter Trajanopolim et Heracleam recenseri Apros et Resiston, illumque locum a Trajanopoli abesse 23 millia passuum, hunc 22; ita, si prima mansio fuit 0564B Resiston, secunda certe erit Apros, quia utrique paria milliaria tribuit Lactantius. Sed ille non Trajanopolim, verum Adrianopolim memorat; et Auctor Itinerarii alia longe loca inter Adrianopolim et Heracleam nobis describit; ut p. 30: Ostudizum, Bergulas, Driziparam, Izirallon; p. 51, eadem cum Heraclea recenset; ut et p. 73, Hadrianopolim, Ostudizum, Burdidizum, Bergulas, Drusiparum, Tirallum, Perinthum, Heracleam: at contra, p. 75, iterum nobis annumerat Trajanopolim, Cypselam, Apros, Resiston, Heracleam; adeo ut mihi quidem videatur, Campum Serenum, cap. seq. memoratum, alibi quaerendum esse.