In Caput XXI.

Se addicant. Div. Instit., l. II, c. 1: Totos se libidinibus addicunt. Lib. VI, c. 20 et 23: Quia se corpori addixerant in quo habet mors potestatem. De instituto, seu consuetudine hac Persarum legatur Brissonius.

Sic agebat. Clam sic agebat, aut artibus sibi consuetis, aut aliquid simile nisi adjeceris, nihil erit, quod praecedenti aperte respondeat.

Egregii ac perfectissimi viri. Non Decuriones modo, qui quidem egregii ac perfectissimi viri non erant dicti, sed et his potiores, quales fuere Duumviri, et defensores civitatum, item sacerdotes, curiales, et si quis ex his, aut praeter hos, codicillis ab imperatoribus datis, honores et ornamenta egregiorum et perfectissimorum erant consecuti, eorumdem dignitatum nulla ratione habita, atque sic iis amissis, subjiciebantur 0412B ab eo tormentis. Plura de his caeterisque titulis Pancirollus ad Notit. imperii.

Defixi in stabulo. Stabulum hic non equorum, sed equuleorum, ejusque generis catastarum, accipe, et ubi homines ad palos fixi et prope suspensi stabant. Sic stabulum ferriterium habes apud Plautum, Pers., Act. III, sc. 3, v. 13 ex emendatione Gronovii.

Quid lusorium. Lusorium, id est, amphitheatrum, si Salmasium ad Spartianum sequimur. Ex hoc loco tamen colligere possis, destinatum peculiariter oblectationi imperatoris in spectanda confectione ferarum, aut lanienis quae per eas fiebant, aedificium intelligi hoc vocabulo. Scholiastes Juvenalis ad sat. IV, v. 100: In lusorio Caesaris juvenis iste ursos saepe ut venator occidit. Salvianus quoque Lusorium, ut ab amphitheatro diversum, recenset verbis a Dufresnio adductis, apud quem vide plura. Imo et Seneca, Epist. 80: Cogito mecum quam multi corpora exerceant, quam ingenia pauci, quantus ad spectaculum non fidele et lusorium fiat concursus; 0412C quanta sit circa artes bonas solitudo.

Habebat ursos. Non dissimilia de Valentiniano Marcellinus, lib. XXIX: Cum duas haberet ursas, saevas, hominum ambestrices, Micam auream, et Innocentiam, cura agebat enixa, ut earum caveas prope cubiculum suum locaret, custodesque adderet fidos, visuros sollicite, ne quo casu ferarum rumperetur luctificus calor. Innocentiam denique, post multas quas ejus viderat laniatu cadaverum sepulturas, ut bene meritam in sylvas abire dimisit innoxiam.

Et exilii. Locus est difficilis, et quem ab aliis restitutum videre malim, ac lubens: tentabo tamen et ipse. Puto compendium scriptionis cros, quod caeteros debuit notare, mutatum fuisse in Christianos; exilii vero ἀντὶ τοῦ exilium, fuisse scriptum, ut proximo capite beneficii, pro beneficium, et imperii, pro imperium, apud Aur. Victorem de Caesaribus, c. 35, ut bene conjectavit Schottus, subsidente videlicet nonnunquam librarii manu. His observatis, scribo: Dignitatem non habentibus poena ignis fuit; aut, si omnino videtur 0412D necessaria mentio Christianorum, quia de his maxime agitur: Christianis dignitatem non habentibus poena ignis fuit; exilium primoribus (Romanis puta; nam de municipiorum decurionibus prius est actum) permiserat adversus caeteros datis legibus, ut post tormenta lentis ignibus urerentur. Cyprianus, Epist. 82, non plane dissimilem suppliciorum recenset seriem, quam illic rectius leges.

Cum per multum diem. Ita jam typis Aboae fuerat descriptum, doctissimi viri, ut opinor, conjectura, qui illic non gravatus est praeesse huic labori, ut opusculum istud recte ederetur. Firmarunt postea litterae amplissimi Cuperi. In Parisiensi fuit, Quod postremo accedebat. Tunc per . . . Pro in flumine ac mare, item recte forsan est repositum, in flumina ac mare; sic enim scripsisse Lactantium facile credam. Nec tamen plane novum est jactabantur in flumine. Nam in passione Savini episcopi et martyris habes, cap. X, omnia jussit comminui et projici in flumine: quomodo et 0413A Lactantius non raro, ut ostendam infra. Mare pro mari Naso quoque locis aliquot, et ante cum Varro uterque dixerunt, ut ab aliis est observatum. Non repugnabo igitur, si quis retinendam contendat editionis primae lectionem.