Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Lucii Caecilii Firmiani Lactantii De Opificio Dei, Vel Formatione Hominis, Liber,
Lucii Caecilii Firmiani Lactantii De Opificio Dei, Vel Formatione Hominis, Liber,
Caput Primum. Prooemium et adhortatio ad Demetrianum.
Caput II. De generatione belluarum et hominis.
Caput III. De conditione pecudum et hominis.
Caput IV. De imbecillitate hominis.
Caput V. De figuris animalium et membris.
Caput VI. De Epicuri errore et de membris eorumque usu.
Caput VII. De omnibus corporis partibus.
Caput VIII. De hominis partibus, oculis et auribus.
Caput IX. De sensibus eorumque vi.
Caput X. De exterioribus hominis membris, eorumque usu.
Caput XI. De intestinis in homine, eorumque usu.
Caput XII. De utero, et conceptione, atque sexibus.
Caput XIII. De Membris inferioribus.
Caput XIV. De intestinorum quorumdam ignota ratione.
Caput XVI. De mente, et ejus sede.
Caput XVII. De Anima, deque ea sententia philosophorum.
Caput XVIII. De anima et animo, eorumque affectionibus.
Caput XIX. De anima, eaque a Deo data.
Caput XX. De seipso, et veritate.
Analysis Libri De Ira Dei.
Liber De Ira Dei, Ad Donatum.
Caput Primum. De sapientia divina et humana.
Caput II. De veritate, deque ejus gradibus, atque de Deo.
Caput III. De bonis et malis in rebus humanis, eorumque auctore.
Caput IV. De Deo, deque ejus affectibus, Epicurique reprehensione.
Caput V. De Deo stoicorum sententia de Ira et gratia ejus.
Caput VI. Quod Deus irascatur.
Caput VII. De Homine et Brutis, ac Religione.
Caput IX. De providentia Dei, deque sententiis illi repugnantibus.
Caput X. De Mundi ortu et rerum natura, et Dei providentia.
Caput XI. De Deo, eoque uno, cujusque providentia mundus regatur et constat.
Caput XII. De religione et Dei timore.
Caput XIII De mundi et temporum commodo et usu.
Caput XIV. Cur Deus fecerit hominem.
Caput XV. Unde ad hominem peccata pervenerint.
Caput XVI. De Deo ejusque ira et affectibus.
Caput XVII. De Deo, cura et ira.
Caput XVIII. De peccatis vindicandis, sine ira fieri non posse.
Caput XIX. De anima et corpore, deque Providentia.
Caput XX. De peccatis et Dei misericordia.
Caput XXI. De ira Dei et hominis.
Caput XXII. De peccatis, deque iis recitati versus Sibyllae.
Dissertatio De Lactantii Libro De Ira Dei. Auctore Dom. Le Nourry O. S. B.
Dissertatio De Lactantii Libro De Ira Dei. Auctore Dom. Le Nourry O. S. B.
Caput Primum. Analysis hujus libri.
Prolegomena In Librum De Mortibus Persecutorum.
Prolegomena In Librum De Mortibus Persecutorum.
Henrici Dodwelli Dissertatio De Ripa Striga.
Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Liber Ad Donatum Confessorem, De Mortibus Persecutorum.
Lucii Caecilii Firmiani Lactantii Liber Ad Donatum Confessorem, De Mortibus Persecutorum.
Lactantii Firmiani Fragmenta.
Incerti Auctoris Phoenix Lactantio Tributus.
Incerti Auctoris Phoenix Lactantio Tributus.
Incerti Auctoris Carmen De Passione Domini.
Incerti Auctoris Carmen De Passione Domini.
Venantii Honorii Clementiani Fortunati, Presbyteri Italici, Ad Felicem Episcopum, De Pascha.
Venantii Honorii Clementiani Fortunati, Presbyteri Italici, Ad Felicem Episcopum, De Pascha.
Coelii Symphosii Aenigmata.
81. Vinum conversum in acetum.
Stephani Baluzii Tutelensis Notae In Librum De Mortibus Persecutorum.
Stephani Baluzii Tutelensis Notae In Librum De Mortibus Persecutorum.
Stephani Baluzii Epistolae Duae, In Quibus Explicantur Et Illustrantur Duo Loca Ex Libro Lactantii De Mortibus Persecutorum. (Praefixa est initio obse
Joannis Columbi Notae In Lactantium.
Joannis Columbi Notae In Lactantium.
De Libro Hoc Testimonia Et Judicia Aliquot.
Notae Joannis Columbi In Librum De Mortibus Persecutorum.
Notae Joannis Columbi In Librum De Mortibus Persecutorum.
Nicolai Toinardi Monitum Lectori.
Nicolai Toinardi Monitum Lectori.
Notae Toinardi Aurelianensis In Librum De Mortibus Persecutorum.
Notae Toinardi Aurelianensis In Librum De Mortibus Persecutorum.
Gisberti Cuperi Notae.
Notae In Lactantium. De Mortibus Persecutorum.
Notae In Lactantium. De Mortibus Persecutorum.
Pauli Baudri Notae In Librum De Mortibus Persecutorum.
Pauli Baudri Notae In Librum De Mortibus Persecutorum.
Pauli Baudri Notae
Dissertatio In Lucii Cecilii Librum De Mortibus Persecutorum Ad Donatum Confessorem, Lucio Caecilio Firmiano Lactantio Hactenus Adscriptum. (Auctore D
Disquisitiones Dogmaticae In Lactantium, Sive De Ejus Circa Religionem Sentiendi Et Argumentandi Ratione
Appendices Ad Scripta Sanctorum Pontificum Romanorum Marcellini, Marcelli, Eusebii Et Melchiadis Qui In Tomo VI Memorantur.
Appendix Prima, Ad Sanctum Marcellinum Papam.
Appendix Prima, Ad Sanctum Marcellinum Papam.
Epistola Prima , Marcellini Papae Ad Salomonem Episcopum.
Epistola II, Marcellini Papae Ad Orientales Episcopos.
Appendix Secunda, Ad Sanctum Marcellum Papam.
Appendix Secunda, Ad Sanctum Marcellum Papam.
Epistola Prima , Marcelli Papae Ad Episcopos Anthiochenae Provinciae.
Epistola II, Marcelli Papae I Ad Maxentium Tyrannum.
Decretum Marcelli Papae I, Desumptum
Appendix III, Ad Sanctum Eusebium Papam.
Appendix III, Ad Sanctum Eusebium Papam.
Epistola Prima , Eusebii Papae Ad Omnes Galliae Episcopos.
Epistola II, Eusebii Papae Ad Aegyptios .
Epistola III, Eusebii Papae Episcopis Tusciae Et Campaniae Directa.
Appendix IV, Ad Sanctum Melchiadem Papam.
Appendix IV, Ad Sanctum Melchiadem Papam.
Epistola , Melchiadis Papae Ad Omnes Hispaniae Episcopos.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Syllabus Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Index Auctorum Librorumque Quae In Operibus Lactantii, Adjectisque Animadversionibus, Citantur, Laudantur Et Emendantur. Numerus Romanus Tomum, Arabic
Index Rerum Verborumque Notabilium Quae In Operibus Lactantii Continentur.
Index Rerum Verborumque Notabilium Quae In Operibus Lactantii Continentur.
Caput XXXV.
0359D
Proponitur Nicomediae. Absente nimirum Galerio Augusto, qui apud Sardicam aegrotabat. Itaque verum esse non potest quod ait vir eruditissimus Henricus Valesius in annotationibus ad Eusebium pag. 171, hoc edictum emissum fuisse post initium anni 311, ante mensem martium. Nam anni Galerii imp. consurgebant ex kalendis martiis.
Ipso octies et Maximino iter. cons. In Fastis Maximianus dicitur consul VIII, solus. Quod etiam tradunt auctor ignotus de consulibus, et auctor quoque de pontificibus Romanis, a Cuspiniano citati. At heic additur Maximinus iterum. Quod valde mirum est, praesertim cum de primo illius consulatu nulla uspiam mentio habeatur. Verum dubitare non licet quin is iterum consul fuerit, cum luculentissimum de eo extet Lactantii testimonium.
Apertis carceribus. Ruffinus, lib. IX, cap. 1: Judices 0360A vero per singulas civitates edicta mittentes, legemque praeferentes relaxari cunctos qui tenebantur in carcere, quique in metallis, aut quibuslibet vinculis asservabantur, omnes abscedere liberos jubent.
Conjuge sua. Valeria Diocletiani filia. Haec tamen non mansit in aula Licinii, ob ferociam ejus: sed ad Maximinum confugit, ubi pessime habita est, ut videbimus infra, cap. 39.
Filio. Candidiano, de quo dictum est supra, cap. 20.
Horrenda tabe consumptus. Ruffinus, lib. VIII, cap. 15, ait Galerium tam multis variisque morbis, et corporis tabe atque insania mentis affectum esse, ut post longos atque inextricabiles languores, scelerum suorum furiis agitatus, sponte vitam nefariam proderet, id est, ut Orosius explicat in capite 28 libri septimi, vim vitae suae attulit. Sed haec vera non sunt. Mortuus autem est anno Christi 311, quo inierat nonum et decimum imperii sui annum. Ita enim colligitur in primis ex Lactantio teste luculentissimo. Nam cum ex 0360B capite 33 constet Galerium aegrotare coepisse anno decimo et octavo imperii sui, et morbum ejus duravisse per annum perpetem, ac postea illum deficientem anno sequenti edictum misisse ut Christianis liceret Deum publice colere, mortuumque esse cum jam futura essent vicennalia, kalendis martiis impendentibus, clarum est eum non pervenisse ad annum vigesimum imperii sui, sed mortuum esse anno decimo nono. Consentit Lactantio Aurelius Victor in libro de Caesaribus, ubi ait Galerium potentiam Caesaris gessisse annos tredecim, quinquennio imperium tenuisse. Huic quinquennii imperium, inquit, Constantio annuum fuit, cum sane uterque potentiam Caesarum annos tredecim gessissent. Quod confirmatur auctoritate Eutropii in initio libri noni, et ex Chronico Alexandrino, pag. 651, ubi scriptum est Constantium, qui Caesar cum Galerio factus est, et eodem die Augustus nuncupatus est, quo Galerius, obiisse Eboraci in Britannia anno decimo tertio principatus 0360C sui, exacto videlicet, cum ab aliquot mensibus iniisset decimum quartum. Atqui supra, cap. 17, probavimus Diocletianum et Maximianum deposuisse imperium anno Christi 305, kalendis maiis. Itaque qui tum Caesar erat ab annis tredecim, adoptatus fuerat anno Christi 293, kalendis martiis. Quod si addas quinquennium, seu potius sexennium imperii, facile reperies consurgere numerum annorum novemdecim, quibus eum imperasse colligitur ex Lactantio. Nam et auctor quoque fragmenti de Constantio Chloro, pag. 492, eumdem Galerium tradit imperasse annos novemdecim. Quod cum videret vir clarissimus Henricus Valesius, persuasumque haberet illum regnasse per annos viginti et unum, sic locum fragmenti interpretatus est, ut diceret annos quidem 19 integros ac plenos imperasse Galerium, sed praeterea duos semiplenos seu cavos. In constitutione sane, quam Lactantius supra descripsit, quae data est paulo ante mortem ejus, ipse se vocat imperatorem 19 apud Eusebium et Ruffinum. Scio eumdem virum cruditissimum, quem 0360D paulo ante nominavi, ista ita interpretari, ut hoc loco vox Imperator non significet dignitatem Augustam; aliud enim illam in titulis imperatorum significare, cum primo loco ponitur, aliud cum subjungitur caeteris titulis. Nam vox imperator, quae secundo loco ponitur, designat victoriam imperatorum; et quoties post partam victoriam imperatores ab exercitu appellati sint, ostendit, ut docet Dio. Neque ego sane disputare heic velim adversus hanc interpretationem viri clarissimi. Illud tantum volui monere Galerium imperatorem 19 nominari in titulo illius edicti. Obiit autem Galerius, ut colligi potest ex Lactantio, mense maio apud Sardicam. At Onuphrius Panvinius, in commentario ad librum secundum Fastorum, tradit eum obiisse circa mensem septembrem. Melius Sigonius in libro secundo de occidentali imperio, ubi scribit Galerium vita excessisse non multo post 11 kalendas maias. In hoc tamen errat, quod tum Licinium imperii 0361A consortem et Augustum nuncupatum apud Carnuntum putat a Galerio, cum se imperio gerendo ineptum conspiceret. Quippe neque ea causa fuit assumendi Licinii in consortium imperii, sed quo pluribus munimentis insisteret, et ut eo uteretur in bello adversus Maxentium. Deinde illud factum non est extremis Galerii temporibus: sed quadriennio ante, ut supra ostensum est. Committendi vero hujus erroris haec occasio fuit, quod plerique veteres Galerii mortem consecutam scribunt post collatam Licinio dignitatem imperialem. Eutropius lib. X: Per hoc tempus a Galerio Licinius imperator est factus; Dacia oriundus, notus ei antiqua consuetudine, et in bello, quod adversus Narseum gesserat strenuus laboribus et officiis acceptus. Mors Galerii confestim secuta. Zozimus, lib. II: Maximianus Galerius ex societate superiorum temporum familiarem sibi Licinium imperatorem creat, quod hujus opera bello Maxentium persequi cogitaret. Posteaquam Galerius haec agitans consilia ex incurabili vulnere vitam cum morte commutasset, imperium Licinius 0361B quoque sibi vindicabat. Orosius quoque lib. VII, cap. 28, et auctor Fragmenti de Constantio Chloro, pag. 472, sic describunt hanc historiam, ut statim post levatum Licinium subsequatur mors Galerii. Et Aurelius Victor, qui Licinium imperatorem factum ait antequam Galerius iret in Italiam, scribit, eum paulo postquam Italia decesserat, vulnere pestilenti consumptum esse. Et in Epitome Victoris: Hic Licinius annum dominationis fere post quintum decimum occiditur; numerando videlicet ab excessu Galerii. Et Socrates, lib. I, cap 2, ait Maximianum abiisse e vita, cum Licinium prius imperatorem creavisset. His igitur ducibus erravit Sigonius, quem secutus est Morinus.
Mensis ejusdem. Id est maii.
Kal. martiis. Eo enim die Galerius Maximianus factus fuerat Caesar cum Constantio, adeoque kalendis semper martiis inchoabantur anni ejus imperii, et vicennalia celebrari debebant kalendis martiis impendentis anni, qui futurus erat vigesimus imperii 0361C ejus. Fasti Idatiani Tiberiano et Dione consulibus: Eo anno levati sunt Constantius et Maximianus Caesares die kal. mart. Eumenii panegyricus Constantio dictus: O kalendae martiae, sicuti olim annorum voventium, ita nunc aeternorum auspices imperatorum! Sed heic rursum occurrit difficultas de annis imperii. Nam si verum est, Galerium factum fuisse Caesarem sub consulatu Tiberiani et Dionis, et illorum consulatum congruere cum anno Christi 311, ut vulgo putant, constabit eum mortuum fuisse anno imperii 21 ineunte. Cum autem contradici non possit argumentis ex Lactantio petitis, quaerenda aliqua via est, qua nos expediamus ex his difficultatibus. Et sane optimos illos Fastos Idatianos certum est non carere naevis et erroribus, ut facile probari posset.