DUBIA.

Hic incidit quaestio de custodia Angelorum, et quaerantur quinque.

Primo, Utrum sit necessaria custodia Angelorum?

Secundo, Utrum habeant coactivam custodiam.

Tertio, Utrum sint negligentes in custodiendo ?

Quarto, Utrum semper custodiant ?

Quinto, Utrum aliquid accrescat eis ex custodia?

Circa primum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod non sit necessa-

ria custodia Angelorum: habere enim custodes super subditos sibi est domini deficientis, vel propter suam infirmitatem, vel propter suam absentiam : Deus autem summae virtutis est, et ubique praesens : ergo non est necessarium, quod sibi subditis custodes praeficiat.

2. Ad idem, Posita una custodia non est necessarium ponere alteram nisi propter insufficientiam primae : cum ergo Deus custodiat homines, in quem insufficientia cadere non potest, ut dicitur in Psalmo cxx, 4 : Ecce non dormitabit, neque dormiet, etc. : ''videtur, quod non sit necessaria custodia Angelorum.

3. Ad idem, Quod habet plura elevantia quam deprimentia, non indiget custodia : homo est hujusmodi, habet enim tantum duo deprimentia, scilicet fomitem et daemonem impugnantem, sed elevatur habitu gratiae conservante,et redemptione Christi contra diabolum, et ulterius divino opere : ergo non indiget custodia.

4. Ad idem, Scienti et potenti vitare impedimenta non est necessarius custos. Homo autem est sciens vitare pericula per legem naturalem, et potest, cum non necessario peccet.

5. Ad idem,Cultos major est custodito : sed Angelus et homo sunt aequales, quia eadem est mensura hominis et Angeli : ergo Angeli non custodiunt homines.

Ad oppositum.

1. Est illud Psalm. xc, 11 : Angelis suis mandavit de te, etc. .

2. Ad idem, Unicuique homini insidiatur unus malus Angelus : ergo injuste ageretur cum eo si non custodiretur ab uno bono, et habeat. Utramque dicit Glossa Hieronymi, super illud Matth. xviii, 10 : Angeli eorum in caelis semper vident, etc.

3. Praeterea, Multa pericula insensibi- lia imminent homini a quibus non facile sibi cavere potest, cum ejus cognitio a sensu oriatur ; ergo indiget aliquo custode spirituali.

Solutio. Dicimus, quod Angelorum custodia necessaria est homini ad salutem, non sine qua non posset consequi salutem, sed necessitate convenientiae: quia difficile esset ipsum salutem consequi sine custode, propter infirmitatem naturae et periculorum multitudinem : divinae autem bonitatis est providere homini, quod facile possit salvari. Et concedimus rationes ad hoc.

Ad primum ergo dicendum, quod custodia non est necessaria propter defectum domini, sed propter commodum custoditi, sicut etiam perficit mentem mediante habitu gratiae, cum immediate perficere posset propter perfecti dispositionem, quod s habitu perfectum esse non posset. Similiter dicendum ad secundum.

Ad tertium dicendum, quod quia homo per se potest cadere in malum, non autem per se potest facere bonum, pronior est ad malum quam ad. bonum : et ideo indiget multo pluribus elevantibus quam deprimentibus.

Ad quartum dicendum, quod per legem naturalem eruditur homo de periculis in generali, et non secundum speciales casus, et potentia ejus infirma est ad resistendum : et ideo non sufficienter est sciens et potens.

Ad quintum dicendum, quod Angelus est aequalis homini, quantum ad finem beatitudinis, est tamen simpliciter major, et quantum ad statum, quia videt per speciem : et quantum ad. naturam, quia non habet aliquid reprimens.

Circa secundum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod custodia eorum

debeat esse coactiva : inferiora enim corpora necessitatem habent recipiendi impressiones superiorum : cum igitur ordinem habeant spiritualia sicut corporalia, videtur quod inferiores spiritus, scilicet humani necessario recipiunt impressiones quibus custodiuntur a superioribus, scilicet Angelis.

2. Ad idem, Quidquid recipit actionem alicujus agentis, necessario recipit actum vel effectum consequentem illam actionem : sed homines recipiunt illuminationes Angelorum quibus agunt in ipsos : ergo relinquitur in eis immunitas a periculo, qui est effectus illuminationum.

3. Ad idem,Sicutcustodia est per ministerium Angelorum, ita etiam est inspiratio prophetiae: sed prophetia confertur homini necessario, sicut enim dicitur II Pet. I, 21 : Non voluntate humana allata est aliquando prophetia, Sed quod affertur non voluntate, necessitatis est.Ergo similiter custodia est coactiva et necessaria.

4. Ad idem, Apud homines diceretur infidelis custos qui sibi deputatum videret se praecipitantem et eum non eriperet: cum igitur in Angelis non sit infidelitas, videtur quod coactive eripiant.

5. Ad idem, Luc. XIV, 23, Dominus praecipit servo suo, Compelle intrare. Ergo videtur quod similiter Angeli custodire debent compellendo.

Ad oppositum.

i. Sapientis non est ex modo agendi destruere finem propter quem agit : Angeli autem custodiendo agunt ad bonum meritorium hominis : cum igitur violentia excludat rationem meriti et virtutis, eorum custodia non debet esse violenta.

2. Ad idem, Causa prima non tollit causalitatem a causa secunda, sed ordinat eam quantum potest: cum ergo propria causalitas voluntatis sit libere agere, Angeli non agunt in ipsam coactivam.

. . Quod concedimus, et rationes ad hoc. Ad primum vero dicendum, quod corpora inferiora non recipiunt impressiones superiorum, ut habentia aliquod principium in seipsis quod libere agens sit causa suorum actuum, sicut recipit spiritus hominis : et ideo non est simile.

Ad secundum dicendum, quod licet homo recipiat illuminationes angelicas, non tamen solum hoc quod recipit, est principium agendi in ipso : sed voluntas libere potest sequi, vel non sequi.

Ad tertium dicendum, quod prophetia est perfectio intellectus qui cogi potest ab homine etiam per rationem : custodia autem est secundum perfectionem affectus, in quem coactio cadere non potest.

Ad quartum dicendum quod ratio corporalis boni ad quos instuitur homo custos alterius, non diminuitur per coactionem : et ideo non est simile.

Ad quintum dicendum, quod praelati in Ecclesia non compellunt coactione sufficienti, sed interdum efficienti terrendo per minas : et similiter etiam Angeli quandoque coactive custodiunt.

Circa tertium sic proceditur.

1. Videtur, quod Angeli sint negligentes In custodia hominum: negligentis enim custodis est omittere modum maxime necessarium sibi possibilem : sed cum Angelus possit erudire de periculis occulte et manifeste, raro manifeste apparet quamvis hoc esset efficacissimum ad conservandum a periculis : ergo, etc.

2. Ad idem, Angeli non custodiunt nos nisi excitando ad cognitionem periculorum : sed cum omnis nostra cognitio a sensu oriatur secundum Philosophum, non potest homo excitari nisi per sensibilia : cum igitur non semper appareant in sensibilibus figuris, videtur quod sint negligentes.

3. Ad idem, Diligentis custodis est producere custoditum per facillimam viam : sed facillima via esset revocandi a malis et promovendi in bonum per miracula : cum ergo haec circa plures omittant, videtur quod sint negligentes.

4. Ad idem, Rebelles suis interioribus persuasionibus maxime corrigerent per-

cussione : cum Igitur talibus non utantur, videntur osse negligentes.

5. Praeterea, Eodem modo se habent omnes Angeli custodes ad suos custoditos : cum igitur quidam Angeli reducant quosdam sensibiliter eis apparendo, ut Abraham, et Moysi, videtur quod omnibus sic deberent apparere.

Ad oppositum.

1. Diligentis custodis non est ex modo custodiendi destruere aliquod bonum in custodito : ratio autem est bonum custoditi hominis, quae privaretur actu suo, qui est conferendo accipere, et confunderetur per insolitas visiones et signa convincentia ipsa : ergo non est Angeli taliter custodire.

2. Ad idem, Sicut dicit Gregorius : " Fides non habet meritum, cui humana " ratio praebet experimentum.)) Et intelligitur humana ratio convicta. Talibus autem visionibus et signis convinceretur ad credendum : non est ergo Angeli intendentis promovere hominis meritum taliter custodire.

Quod concedimus, et rationes ad hoc. Dicimus enim rationibus praedictis, quod non debent alicui apparere visibiliter pro his quae ad ipsum singulariter pertinens gratia sui, ne destruatur bonum rationis sicut non cogunt, ne destruatur bonum virtutis : apparent tamen uni ad instructionem multorum,maxime ad aedificandum fidem de aliquo arduissimo, sicut de Incarnatione, et similibus.

Ad primum vero dicendum, quod non est eorum erudire aperte, nisi ratione speciali, ut in uno aedificetur fides multorum : sed instruit occulte disponendo phantasmata in ordine ad intellectum, et ejus effectus sentiretur In vigilia sicut et in somnio si se subtraheret a tumultu vanitatum.

Ad secundum dicendum quod per sensibilia excitat, dum species a sensibilibus acceptas componit et ordinat ad. accipiendum Intentionem quam revelare intendit.

Ad tertium dicendum, quod miracula auferunt actum rationis observendo ipsam sua arduitate, et convincendo . sine ratiocinatione aliqua: et ideo talis via non competit.

Ad quartum dicendum, quod correptio per sensibiles correptiones esset efficacior quoad coactivam custodiam, quae ab eis non intenditur.

Ad quintum dicendum, quod non omnes aequaliter se habent ad recipiendas hujusmodi visiones : quidem non sustinent, et alii fortiores dati sunt in forma multorum qui per eos instruantur.

Circa quartum sic proceditur.

1. Videtur enim quod aliquando non custodiunt: sicut enim dicit Damascenus " Angeli ibi sunt ubi operantur. " Cum igitur quandoque sint in caelo, videtur quod non custodiant illos qui sunt in terra, cum hoc non fiat nisi actione aliqua.

2. Ad Idem, Daemones non semper impugnant, cum quandoque sint in inferno: cum ergo sic ordinetur custodia Angelorum videtur quod non semper custodiant.

3. Ad idem, Homo quandoque fortis est ex seipso, quandoque est in fervore charitatis : ergo non semper Indiget custodia.

4. Ad idem, Homo custos non semper custodit: ergo a simili nec Angelus.

5. Ad idem, Si medicina custodiens sanitatem continuaretur, corrumperet: ergo similiter videtur, si custodia Angelorum sit semper circa hominem, quod magis obsit quam prosit.

Ad oppositum.

1. Custodia Angelorum ordinatur ad pericula nobis imminentia : cum igitur semper immineant pericula, ergo videtur quod semper custodiant.

2. Ad idem, Fidelis custos semper custodit : Angelus est hujus modi: ergo, etc.

3. Ad idem, Sicut dicitur I Pet. v, 8 : Adversarius vester diabolus, etc. Videtur igitur, quod semper diabolus insidietur nobis : ergo et Angeli semper debent custodire.

solutio. Dicendum, quod Angeli non semper agunt in homines : recedunt enim interdum localiter ab hominibus proper hominum utilitatem, et non propter suam : quia " cum Deus ubique sit, ut " dicit Beda, quocumque mittantur, sem-" per intra ipsum currunt, et in quocum-" que Ioco aequaliter ipsum. contemplan- " tur : sed tamen homines custodiuntur " ab eis semper, quia quando non actu " Angeli agunt in ipsos, remanent impres-" siones ex praecedentibus passionibus in " ipsos quibus custodiuntur. " Et sic concedimus Angelos semper custodire, Et per hoc patet solutio ad primum.

Ad secundum dicendum, quod licet Angeli mali non semper agant in homines, sed quandoque sint absentes ab eis, tamen post actionem remanet impressio ex priori actione.

Ad tertium dicendum, quod homo ab illo fervore de facili avertitur : et ideo tunc etiam indiget custodia.

Ad quartum dicendum, quod ex defectu hominis est, quod non potest semper custodire : quia propter multa quibus indiget, oportet cum multoties abesse a custodito : et ideo non est simile de Angelo.

Ad quintum dicendum, quod custodia sanitatis est per qualitates activas, quae per continuationem intensae corrumpunt harmoniam in qua est sanitas : Angeli autem custodiunt per illuminationes quas unicuique infundunt secundum suam proportionem prout sibi competit : et ideo numquam corrumpunt.

Circa quintum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod Angelis per custodiam nihil accrescat : post maximum enim praemium non exspectatur aliquod incrementum : sed omnes Angeli sunt in beatitudine, quod est maximum prae-

mium : ergo videtur quod per custodiam non accrescit eis aliquid.

2. Ad idem, Post patriam non exspectatur aliquid melius. Cum igitur Angeli custodes sint in statu patriae, et non in statu viae, videtur quod per custodiam nihil exspectent.

3. Ad idem, Quod est in statu merendi, est etiam in distantia ad summum praemium : sed Angelus non distat a Deo, in quo est tota ratio praemii, cum contempletur ipsum per speciem : ergo non meretur per custodiam.

4. Ad idem, Habenti perfectionem qua major esse non potest, nihil potest accrescere : sed Angeli habent perfectionem intellectus talem quamajor esse non potest, quia habent intellectus deiformes : et ad hunc sequitur tota perfectio praemii, cum visio sit tota merces : ergo non potest eis aliquid ex custodia accrescere.

Ad oppositum.

5. Quorum est operatio ad unum., est et fructus operationis unus : sed operatio Angeli custodientis et hominis custoditi estad unum,quia adsalutem hominis : cum igitur accrescat aliquid per hoc, videtur quod et Angelo.

6. Ad idem, Daemonum paena potest augeri : unde dicunt M arc. I, 24 : Veni-

sti ante tempus torquere nos. Ergo et

Angelorum gloria : et per hoc maxime.

7. Ad idem, Status viae est status merendi : sed Angeli modo se habent ad statum viae, cum praeponantur operibus viae : ergo videtur quod secundum aliquid mereri possint, et maxime per hoc.

Solutio. Dicimus, quod super hoc triplex est opinio. Quidam enim dicunt, quod nihil eis per hoc accrescit. Alii vero dicunt, quod accrescit eis, etiam secundum praemium essentiale, et quod sic augetur eorum gloria usque ad diem judicii. Alii vero dicunt, quod nihil accre- scit eis quantum ad praemium essentiale, quo scilicet ponuntur in alto divinae contemplationis, tamen accrescit eis aliquid quoad praemium accidentale, dum gaudent de reductione aliorum per ipsos. Et huic sententiae consentimus sine praejudicio aliarum. Non enim videtur probabile, quod propter nullum bonum eorum sit eis indictum custodiae ministerium. Nec iterum videtur probabile, quod in gradu beatitudinis crescant, cum non crescat in eis radix merendi beatitudinem, quamvis et hoc concedant.

Ad primum ergo dicendum, quod non habent maximum praemium simpliciter, sed maximum sibi respectu priorum operum, vel dispositionis naturalis, secundum quam distribuit Deus gratiam et gloriam Angelis : et ideo potest eis aliquid accrescere maxime de accidentali praemio, cum secundum quid se habeant ad statum viae. Et per hoc patet solutio ad tria sequentia secundum ultimas opiniones.

Secundum primam vero dicendum ad quintum, quod non est hominis et Angeli operatio una eo dem modo : et ideo non est una ratio merendi.

Ad sextum dicendum, quod paena daemonum non augetur nisi per hoc quod includunturin inferno, cum tamen ubicumque sint, aequaliter paenis crucientur.

Ad septimum dicendum, quod meritum est eorum qui sunt in statu viae simpliciter.