DUBIA.

1. Circa hoc duo sunt dubia. Primo, utrum verum sit quod dicit. Secundo quid sit participative bonum.

Circa primum sic proceditur.

1. Vi detur enim, quod aliquid sit privatum universaliter participatione boni : malum enim concrete accipiendo aliquid est, sed in quantum hujusmodi non participat bonum, cum ex hoc sit malum quod recedit a bono : ergo aliquid universaliter est privatum participatione boui.

2 Ad idem, Quaecumque carent perfectione quae est ex fine, carent omnino participatione boni. Unde dicit Philosophus, quia " in mathematicis non est bo-

" num, quia non est ibi finis : " sed materia caret omni perfectione quae est ad finem, alioquin non esset receptiva omnium formarum : ergo omnino caret participatione boni.

3. Ad idem, Quidquid praecedit aliquid, potest intelligi sine illo : sed ens est ante bonum, quia informatur per illud, quia ut dicitur in libro de Causis, "ens est per ((creationem,bonum vero per informatio-" nem : " ergo potest intelligi in quantum hujusmodi sine bono. Quod etiam patet per Boetium in libro de Hebdomadibus, ubi dicit, quod " si per intellectum sepa-" rctur paulisper bonum a prima causa, " erunt quidem entia, sed non erunt bo na : " ergo ad minus secundum intellectum erit aliquid privatum omnino participatione boni.

4. Ad idem, Bonum (ut dicit Avicenna) est eductivum actus a potentia : potentia igitur sine actu nullo modo participabit bonum : et hoc etiam videtur per Aristotelem in IX philosophiae primae, ubi dicit, quod " potentia neque est bona, " neque mala : et secundum eam neque " sumus boni, nec mali. "

5. Si dicatur, quod sicut dicit Augustinus, " malum coalescit in bono, " et ita non universaliter privatur boni participatione. Contra : Aut illud bonum in quo coalescit malum, est sibi oppositum, aut non. Si non, ergo non est bonum simpliciter, cum non sit oppositum omni ma 1 o. Si est sibi oppositum, tunc non potest salvari in illo : quia oppositum non salvat, sed destruit suum oppositum.

6. Praeterea, Sicut beati carent omni malo, ita videtur quod damnati careant omni bono : et ita videtur falsum dicere.

Solutio. Non universaliter privari participatione boni, non solum dicitur quod non caret omnibus particularibus bonis, sed etiam quod non caret omni modo participandi bonum, qui duplex est : quaedam enim participant bonum simpliciter, quae habent perfectionem ex fine, prout quietat motum agentis : quaedam vero participant bonum secundum quid, quae sunt in potentia ad bonum cum ordine ad aliud. In tali enim potentia est aliquo modo bonum, sicut forma aliquo modo est in materia, et educitur ab ea, cum non sit simpliciter ab extrinseco ab illa, scilicet materia, quae non est tantum ut recipiens potentiam ad ipsam formam, sed habet ordinem ad illam, et educitur ad actum uno motore. Et similiter differentia est in genere. Et hujusmodi habent vel participant illud bonum secundum quid, ad quod sunt in potentia simpliciter, Nihil autem est quod altero dictorum modorum non participet bonum.

Ad primum ergo dicimus, quod marum etiam secundum quid participat bonum, illud scilicet quod simpliciter privat relinquendo ordinem in subjecto ad illud, et non solvit subjectum, aliter enim non esset malum sibi : sed privaretur eo quod non est natum habere, sicut per malum culpae privatur bonum gratiae, relinquitur tamen capacitas gratiae, quae est bonum naturae, quae licet per quodlibet peccatum minuatur, quia semper est minus habilis ad gratiam, non tamen potest tota tolli, cum sit infinita ex parte subjecti, sicut et quaelibet alia potentia passiva, sicut etiam in natura, quantumcumque elongetur materia a forma, auferendo dispositiones etiam in infinitum, manet tamen ordo ad formam. In damnatis etiam non tollitur ordo ad gratiam : quod enim dicuntur non capaces gratiae, hoc est propter confirmationem in malitia ex immobilitate divinae sententiae.

Ad secundum dicendum, quod materia prima etiam participat bonum secundum quid ad quod habet ordinem : unde dicit Augustinus, quod " est bona, quia capax boni. "

Ad tertium dicendum, quod finis prout quietat desiderium agentis, dat omnibus dispositionem causandi, et ideo efficiens agit habens necessario bonum . ex respectu finis. Et ideo idicit Augustinus, quod " in quantum Deus bonus est, succ unis : et in quantum sumus, boni succ mus. " Oportet enim in causato relinqui dispositionem causae in quantum ejus causa est : et ideo bonum necessario consequitur res. Si autem separetur per intellectum a causa, cum non sit aliquid inducens bonum, separabitur a rebus per intellectum : hoc autem impossibile est ita esse, licet posset intelligi. Dionysius autem loquitur prout res sunt in sua natura, non in intellectu.

Ad quartum dicendum est de potentia ut de materia praedictum est.

Ad quintum dicendum, quod bonum illud in quo coalescit malum, scilicet ordo ad bonum, non opponitur sibi secundum id quod est, sed solum secundum actum, vel finem, id est, si reducatur ad actum, erit sibi contrarium et ordinatum ad contrarium finem : haec autem oppositio non est secundum rem, sed secundum rationem tantum : unde nihil prohibet in tali opposito aliquid coalescere.

Ad sextum dicendum, quod Deus pronior est ad piis miserendum quam ad malos puniendum : unde semper punit citra condignum, et praemiat ultra condignum : unde non tenet similitudo. Vel dicendum, quod si privarentur omni bono, privarentur etiam sensu et cognitione et ordine ad bonum, et sic non punirentur paenis nisi privatione boni ad quod essent ordinati : et hoc melius eis esset, sicut dicitur in Evangelio : Bonum erat ei si natus, etc, et ideo in hoc misericorditer cum eis agitur et non juste.

Circa secundum sic proceditur.

:I. Philosophus in ,quarto Topicorum

dicit, quod " participare est participati rationem suscipere, suscipiendo illud ut partem substantiae suae : " sic autem non participatur bonum, cum Boetius in libro de Hebdomadibus, dividat bonum per participationem contra bonum per substantiam : ergo bonum non participatur ab his quae non per substantiam sunt bona. Solutio, Dicimus, quod non dicitur hic participatio boni quia recipiatur in substantia ut pars essentiae, sed quia ha- bet secundum participationem rationem boni : bonum enim secundem universalem rationem quietat omne desiderium, sive proveniat ex appetitu naturae, vel sensus, vel rationis, vel intelligentiae : et sic est solum in Deo in quo est omnis desiderabilis perfectio eminenter. Secundum participationem vero rationem quietat alicujus desiderantis, et hoc dicitur participare bonum.

9