Albert the Great, In De Coelesti Hierarchia

unus alium non reducat. aequipotentes enim sunt, qui aequaliter habent de donis divinis : sed aeque habentium unus nihil potest accipere ab alio, quia in spiritualibus non potest idem bis fieri in aliquo, sicut nec in corporalibus : ergo unus non potest reducere alium.

2. Ad idem, Si unus aequipotentium reduceret alium, cum de similibus idem sit judicium, eadem ratione posset fieri reductio e converso : et sic esset ibi circulatio et confusio ordinis, quod non potest esse : ergo nec primum.

3. Praeterea, Hoc videtur esse contra ordinem naturae, in quo minus potens reducitur a magis potente semper, sicut quod est in potentia, ab eo quod est in actu : ergo non videtur esse verum.

4. Ad idem, Sicut dicit Magister in Sententiis, quae sunt in eodem ordine, accipiunt unum donum in munere : sed habentium idem munus, unus non acci-

pit ab alio : ergo eorum qui sunt aequipotentes secundum unum ordinem, unus non reducit alium.

5. Praeterea, Duo lumina corporalia aequipotentia non illuminant se invicem, sed medium magis : ergo similiter erit in Angelis, qui sunt spiritualia lumina.

6 Praeterea, In Ecclesiastica hierarchia aequalis non recipit ab aequali, ut Episcopus ab Episcopo, sed super a superiori : ergo et ita erit in angelica a qua exemplatur.

Solutio. Dicimus, quod possunt intelligi aequipotentes tripliciter, aut secundum gradum ejusdem hierarchiae, aut secundum participationem ejusdem doni quo collocantur in eodem spirituali ordine, aut iterum participando idem donum aequaliter, id est, in eadem capacitate : et haec sola aequalitas esset aequalitas simpliciter, si aliqui essent tales. Primae vero duae sunt secundum quid, licet etiam secunda magis accedat ad aequalitatem simpliciter quam prima. Hic autem non loquitur de ultima aequalitate, sed de prima, quae est aequalitas in hierarchia una, sicut patet per litteram, et eorum qui sic sunt aequipotentes, unus reducit alium : et similiter in secundo modo, quia in eadem hierarchia quidam sunt primi, qui reducunt medios et ultimos ordines ejusdem : et similiter in eodem ordine, secundum quod unus est majoris capacitatis ad participationem doni quam alter : si autem essent ejusdem capacitatis, hoc non posset esse. Et per hoc patet solutio ad objecta.

Circa secundum sic proceditur.

i. Videtur enim, quod in Angelis nullus sit aequipotens alterius : ubi enim aequalitas, non salvatur ordo hierarchiae, qui ponit superpositionem unius ad alterum : sed omnes Angeli sunt in ordine hierarchiae : ergo nullus est aequipotens alterius.

2. Ad idem, Sicut dicit Magister in Sententiis, secundum quod Angeli differant in naturalibus, sic differunt etiam in donis gratiarum, cum non possit esse differentia secundum conatum, cum meritum in eis non praecedat praemium : sed nullus est ejusdem naturae vel speciei cum altero : ergo nullus est aequipotens secundum dona accepta. Probatio mediae : Id enim cujus potentia tota est in ipso, non communicat in potentia cum aliquo quod est extra ipsum : jam enim aliquid extra ipsum esset in potentia ad ipsum, et sic non tota sua potentia esset intra ipsum : sed Angeli potentia tota est intra ipsum : non enim quod est in alio Angelo vel in aliquo corpore, est in potentia ad actum Angeli : quia sic transmutarentur ad invicem : ergo Angelus non communicat in potentia cum alio Angelo : et sic eorum non erit potentia una, cum idem actus non possit esse diversarum potentiarum.

3. Ad idem, Natura non multiplicatur in pluribus individuis quae sufficienter et perfecte potest salvari in uno, esset enim superfluum : sed natura Angeli perfecte est in uno, cum nihil plus de substantialibus sit in duobus individuis quam in uno, et potest salvari in illo, cum non timeatur defectus naturae in eis per corruptionem, propter quod multiplicatur natura in corruptibilibus per plura individua : ergo in eis una natura invenitur in pluribus : et sic idem quod prius.

4. Ad idem, Quorumcumque est natura una, est idem quo communicatur natura illa, sicut generativa in equis et hominibus : sed sic non est in Angelis : ergo una natura communis non multiplicatur in pluribus : et sic idem quod prius,

5. Ad idem, Incorruptio in incorruptibilibus facit non esse plura ejusdem naturae in specie, sicut omnes stellae differunt, ut dicunt Philosophi, et ut patet ex diversis eorum effectibus : ergo eadem ratione in spiritualibus, cum Angeli sint incorruptibiles, non participabunt plures unam naturam in specie : ergo idem quod prius.

6. Ad idem, Philosophi ponentes intelligentias, non posuerunt plures in or- dine uno et natura una, cum pluralitas non possit esse ex parte superiori, cum lumen desuper irradians sit simplex et unum : nec iterum ex parte mobilis, cum sit unum : cum igitur Angeli sint intellectualis naturae, videtur quod plures non sint ejusdem speciei: et sic nec aequipotentes secundum dona gratiarum. Ad oppositum,

1. Quorum est perfectio una secundum speciem, sunt unius speciei : sed contemplari Deum per speciem secundum unam rationem speciei est perfectio plurium, imo omnium Angelorum : ergo sunt ejusdem speciei.

2. A.d idem, Quorum simile est unum in specie, et ipsa sunt unum in specie : sed homo est similis Angelo in perceptione beatitudinis, quia eadem est mensura hominis et Angeli (Apoc. XXI, 17) : cum igitur omnes homines sint unius speciei, ita etiam erit in Angelo.

3. Ad idem, Sicut supra dictum est, " Bonitatis proprium est rerum pro du"tio : " cum igitur in Deo sit summa abundantia bonitatis, videtur quod multiplicando eamdem naturam in pluribus producat nobilissimas substantias, scilicet Angelos.

4. Ad idem, Sicut dicit Boetius : "0m-" ne donum in commune deductum ju-" cundius possidetur : " sed quanto communicantium est major inconformitas in natura, major est jucunditas : sed nihil jucunditatis est subtrahendum communioni qua Angeli communicant Deum : ergo sunt plures in eadem natura secundum speciem.

Solutio. Dicimus, quod ex superiori quaestione est expeditum, quod Dionysius intendit hic aequipotentes dicere non simpliciter secundum quod sunt in una hierarchia : aliter enim esset contrarius sibi, cum inferius dicat nullum aequipotentem alterius. Sed de hoc, utrum possint esse ejusdem speciei, multiplex est opinio. Quidam enim dixerunt, quod omnes Angeli et etiam rationales animae sunt ejusdem speciei : sed hoc ridiculum est, cum de esse animae sit, quod sit actus corporis, licet communicat in genere spiritualis naturae. Quidam vero dicunt Angelos qui sunt in eadem hierarchia, esse unius speciei. Alii vero adhuc probabilius eos qui sunt ejusdem ordinis, esse ejusdem speciei : eos vero qui sunt in eadem hierarchia, esse in eodem genere propinquo : omnes autem esse in uno genere remoto, scilicet spiritualis naturae. Quidam vero dicunt, quod omnes differunt ad invicem secundum speciem : et hoc est necessarium, si sequimur rationes Philosophorum, cum tamen nullum inconveniens secundum fidem contineat, unde sustinendo hanc, cui etiam Dionysius consentire videtur, et concessis primis, solvendum est ad quatuor ultima.

Ad primum dicendum, quod visio Dei non est perfectio quae sit de essentia naturae angelice, sed est consequens speciem : et a tali perfectione non est identitas in specie.

Ad secundum dicendum, quod homo non est similis Angelo in essentialibus naturae, sed in his quae consequuntur speciem, ut est gratia et gloria : et propter hoc non sequitur.

Ad tertium dicendum, quod bonitatis divinae non est producere aliquid praeter ordinem sapientiae, quod esset si produceret unam naturam communem spiritualem multiplicatam in pluribus indi-

JL JL viduis : esset enim hoc superfluum, cum natura sufficienter et perfecte salvetur in uno.

A.d quartum dicendum, quod conformitas naturae facit communiorem jucunditatem in donis, quando est periculum salutis speciei, propter corruptionem si esset tantum in uno : unde iucundatur ex hoc quod salvetur in pluribus, sicut etiam in actu propagationis est admixta delectatio propter salutem speciei : in Angelis autem propter incorruptionem sufficienter salvatur in uno : et ideo non diminuitur ex hoc ad jucunditates, maxi-

me cum habeat conformes in genere participes ejusdem gaudii.

Si tamen velimus sustinere, quod omnes ejusdem ordinis sunt ejusdem speciei, tunc dicendum

Ad primum, quod non requirit ordo hierarchicus inaequalitatem in his quae sunt ejusdem ordinis, sed in diversis ordinibus vel hierarchiis. Sed hoc videtur esse contra Dionysium qui dicit infra, nullum alteri aequalem esse. Ad hoc dicunt, quod non est inaequalitas speciei capacitatis : in eadem enim specie potest esse major et minor capacitas essentiae, perspicacitatis et intelligentiae, sicut etiam est in animabus : sed quod et ista diversitas non causetur ad corpus diversimode dispositum vel ex diversitate naturae proveniente ex diversitate essentialis principii, quae facit diversitatem in specie, difficile vel impossibile est fingere.

Ad secundum dicendum, quod verum est in corporalibus quod quae non com- municant in potentia, non sunt ejusdem speciei, in quibus diversificantur ex diversa dispositione materiae : sed in spiritualibus est eadem species in pluribus, non propter dispositionem materiae, sed propter multiplicationem officii : decet enim curiam caelestem, ut multi Deo serviant in eodem officio,

Ad tertium dicendum, quod non multiplicatur species in Angelis propter conservationem, sed propter multiplicationem officii. Et similiter dicendum ad quartum.

Ad quintum dicendum, quod stellae non multiplicantur in una specie : quia esset superfluum, cum per diversos situs in propinquitate vel remotione ab alia stella faciat diversam figuram in caelo : et ex hoc procedant diversi effectus in generabilibus et corruptibilibus, sed decens est ut plures in uno officio obsequantur Deo.

Ad sextum dicendum, quod falso ponebant intelligentias conjunctas motui : et ideo cum per motum unius mobilis unus motor sufficiat ad plures effectus propter diversos situs, non oportet esse plures motores in uno ordine : sed nos ponimus

Angelos non conjunctos motui, sed servire Deo in spiritualibus officiis : et ideo ratione praedicta debent esse plures.