DUBIA.

Hic sunt duo dubia. Primo, Utrum sit secunda quam ponit secundam ? Secundo de hoc quod ordinat Virtutes in secunda, et Principatus in tertia.

Circa primum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod illi ordines quos ponit in secunda, sint de. prima : altiores enim gradus dicunt Dominationes et Potestates (cum dicant superpositionem) quam Seraphin et Cherubin, quae dicunt habitus communes, scilicet scientiae et charitatis. Cum igiturhierarchia sit gradus quidam, ut supra dictum est, videntur de superiori hierarchia esse Dominationes et Potestates quam Seraphin et Cherubin.

2. Praeterea, Cum hierarchia sit quoddam totum potentiale, superius ordinari debet in eo quod altiorem gradum potentiae nominat : Dominationes autem et Potestates nominant summum gradum potentiae : ergo in prima hierarchia debent ordinari.

3. Praeterea, In Ecclesiastica hierarchia quae exemplatur a caelesti, superiores sunt habentes potestatem et dominium quam habentes scientiam et charitatem : ergo et in caelesti ita debet esse.

4. Praeterea, Potestates, Dominationes, et Virtutes sumuntur penes attributum Patris, quod est potentia : Seraphin, Cherubin, et Throni penes attributum Spiritus sancti, cujus est dare charitatem, et scientiam quae est secundum pietatem, ut dicit Dominus in Evangelio, Ille (spiritus veritatis) docebit vos omnem veritatem , et facere etiam Deum esse in nobis, et nos in ipso. Cum igitur Pater sit principium non de principio, Spiritus sanctus autem secundum ordinem naturae principium ab utroque principio, videtur quod ordines qui sumuntur penes attributa ejus, sint infra illos qui sumuntur penes attributa Patris.

Solutio. Dicendum, quod Seraphin et Cherubin et Throni sunt superiores ordines.

Ad primum dicendum est per inter emptionem.

Ad secundum dicendum, quod nulla

potentia exercet actum suum nisi perfecta aliquo habitu, vel innato, vel acquisito, vel infuso : unde quia Seraphin et Cherubin dicunt nobilissimos habitus quibus potentiae perficiuntur, nominant altiores gradus potentiae quam Dominationes et Potestates.

Ad tertium dicendum, quod hoc contingit Ecclesiasticae hierarchiae in quantum deficit a propria dignitate. Illi enim deberent praefici, qui superiores essent in merito, sicut fuit in Apostolis : hoc autem dimittitur, vel ex malitia, vel ex ignorantia, quae in caelesti hierarchia esse non potest.

Ad quartum dicendum, quod illa quae ultima sunt in exitu, collocantur altius conjungendo immediatius fini : et ideo per attributa Spiritus sancti in superiori hierarchia collocantur.

Circa secundum sic proceditur.

1. Videtur enim, quod Principatus sint in media, et Virtutes in ultima :

Per hoc quod Gregorius et Bernardus sic ordinant.

2. Praeterea, id quod est circa gentem, majus est quam quod est circa unum tantum, sicut patet per Philosophum in principio Ethicorum : sed Principatus constituuntur super unam gentem, operatio autem Virtutum est circa unum tantum, qui sanatur, vel suscitatur : ergo Principatus est supra Virtutem.

3. Praeterea, In Ecclesiastica hierarchia principantes sunt super illos qui virtutes operantur, cum tamen neutrum sit gratum faciens, sicut patet per id quod Dominus in Evangelio dicit : ''Multi dicent mihi in illa die , etc. : ergo ita etiam debet esse in caelesti, a qua ista exemplatur.

4. Praeterea, Principatus suo nomine dicit eminentiam, Virtutes autem non : ergo sunt inferiores hierarchiae.

Solutio. Dicimus, quod Gregorius et

Bernardus consideraverunt ordines secundum conformitatem Ecclesiaticae hierarchiae, in qua principes et praelati superiores sunt illis qui virtutes operantur. Dionysius autem melius ordinavit secundum proprietates ipsorum ordinum : quia Virtutes habent potentiam non limitatam, cum supra leges naturae operantur, eis non adstricti in operando : Principatus autem potentiam limitatam circa unam gentem, et ideo inferiores sunt, cum omnis limitata potentia sit infra non limitatam. Non autem dicimus, ut quidam dicunt, quod Gregorius eosdem nominet Principatus quod iste Virtutes, et e converso, cum pro eodem modo acci- piantur apud utrumque, sicut ex dictis eorum patet. Et per hoc patet solutio ad primum.

Ad secundum dicendum, quod licet operatio Virtutis ordinetur circa unum, non tamen limitatur aliquo modo circa ipsum, sicut limitatur potentia principis circa unam gentem.

Ad tertium dicendum, quod secundum viam illam consistit ordinatio Gregorii et Bernadi, quae tamen non accipitur per proprietates eorum.

Ad quartum dicendum, quod Virtutes dicuntur ab ultimo potentiae quasi non limitatae aliquo resistente : et ideo majorem eminentiam dicunt quam Principatus, cujus potentia limitatur.