86

Τῆς βαθυχλοάοντος ἰάσπιδος, ἤ ἀμεθύστου Πορφυρόεντος ἄγαλμα, μελαγκρατέτης ὑάκινθος. Ταῦτα γάρ πάντα δείκνυσι τό πολυμαθές τοῦ ἁγίου τούτου ἀνδρός. Χρή δέ, ὡς οἶμαι, τάς ἀφαιρέσεις: Τό παρόν χωρίον ἐν τοῖς ἑξῆς αὐτός ὁ

πατήρ σαφηνίζει. Θέσεις μέν οὖν εἰσιν ὅσα οἰκείως ἐπί Θεοῦ λέγεται ὅτι ἐστίν, οἷον τό ὤν, τό ζωή, τό (14S_396> φῶς, καί τά ἄλλα, ἀφαιρέσεις δέ ὅσα ὡς ἀλλότρια Θεοῦ ἀποφάσκεται· οἷον ὅτι οὐ σῶμα ὁ Θεός, οὐ ψυχή, οὐδέ τι τῶν γνωστῶν ἤ τῇ νοήσει ὑποπιπτόντων. Ἄλλως· Τί εἰσι θέσεις καί αἱ ἀφαιρέσεις, ἐν τῷ Περί θείων ὀνομάτων λόγῳ διαφόρως ἔγνωμεν.

Ἐν πᾶσι τοῖς οὖσιν: Αἱ τῶν ὄντων γνώσεις, φησί, τό περί Θεοῦ ἄγνωστον οὐκ ἐκκαλύπτουσι καί εἰς φανέρωσιν ἄγουσιν, ἀλλά μᾶλλον συγκαλύπτουσι καί ἀποκρύπτουσι. Τό δέ ἐν τοῖς οὖσι φῶς ὑποληπτέον τό γνῶναι τά ὄντα ᾖ ὄντα ἐστί, καθώς καί ἐν τοῖς ἑξῆς εὑρίσκομεν.

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ'

Πῶς ἡ θεία καί ἀγαθή φύσις: Τί περιέχει ὁ λόγος τῶν Θεολογικῶν

ὑποτυπώσεων. Ἰδού θεολογίας ὑποθῆκαι καί ἀφορμαί, πάσης ἐχόμεναι θείας καί πεφωτισμένης γνώσεως καί ὀρθοδοξίας· τό εἰδέναι, πῶς ἑνική ἡ θεία φύσις, οἱ νεώτεροι Πατέρες τινές ὁμοούσιον προσεῖπον· πῶς τριαδική, ὅ φαμεν τρισυπόστατον, καί τό εἰδέναι τῶν προσώπων τάς ἰδιότητας, καί τί δηλοῦσιν, οἷον πατρότητα καί υἱότητα, καί τίς ἡ τοῦ θείου Πνεύματος ἁγιαστική δύναμις καί θεολογία· καί πῶς εἴρηται τό, «ἐξηρεύξατο ἡ καρδία μου λόγον ἀγαθόν», καί πῶς περί τοῦ προσκυνητοῦ Πνεύματος εἴρηται, ὅπερ ἐκ τοῦ Πατρός ἐκπορεύεται· καί πῶς ἐν τῷ Πατρί καί ἐν αὐτοῖς καί ἐν ἀλλήλοις ὁ Υἱός καί τό Πνεῦμα συναϊδίως καί ἀσχίστως καί ἀδιαιρέτως ἐν μονῇ εἰσιν ἀνεκφοιτήτῳ. ∆εῖ δέ εἰδέναι, ὅτι μονή καί στάσις (14S_398> ταὐτόν εἰσι, κίνησις δέ ἕτερόν ἐστι τῆς μονῆς. Φησίν οὖν ὅτι, καί ἐν μονῇ ἀκινήτῳ, ἀεί οὖσα ἡ θεία φύσις, δοκεῖ κινεῖσθαι ἐν τῇ ἐν ἀλλήλοις χωρήσει.

Καί τῆς ἐν αὐτῷ καί ἐν αὐτοῖς: Οὗτος ὁ νοῦς τῶν εἰρημένων· συναΐδιος, φησίν, ἡ ὕπαρξις τῆς ἁγίας Τριάδος, καί οὐχ ἑτέρως μέν ὑπῆρξεν, ἑτέρως δέ μετά ταῦτα κατέστη, ἤ χωρισμόν τινα ἤ μεταβολήν ἔσχηκεν, ἀλλ' ἅμα καί κατά ταυτόν τό τε ἐκ τοῦ Πατρός εἶναι τόν Υἱόν καί τό Πνεῦμα τό ἅγιον, καί οὐ μετ' αὐτόν.

Πῶς ὁ ὑπερούσιος Ἰησοῦς: Σημείωσαι κατά Νεστοριανῶν καί Ἀκεφάλων. Πῶς ἀγαθός: Τί περιέχει ὁ Περί θείων ὀνομάτων λόγος. Καί γάρ ἐχρῆν: ∆ιά τί αἱ θεολογικαί Ὑποτυπώσεις καί ὁ Περί θείων ὀνομάτων

λόγος ὁλιγόστιχοί εἰσι μᾶλλον ἤ ἡ Συμβολική θεολογία. Τῆς συμβολικῆς: Τῶν πρώτων τά τῆς Συμβολικῆς θεολογίας φησί. Ταῖς συνόψεσι τῶν νοητῶν: Συνόψεις τῶν νοητῶν τάς τῇ ἀΰλῳ αὐτῶν

ἁπλότητι πρεπούσας θεωρίας ἐκάλεσε, τό δέ «περιστέλλονται» ἀντί τοῦ 'συστέλλονται' τέθεικεν.

Ἀλλ' ἀλογίαν παντελῆ: Ἀλογίαν φησί τό μή δύνασθαι λόγῳ παραστῆσαι τά ὑπέρ λόγον, καί ἀνοησίαν οὖν τό ἀνεννόητον καί ὅ μή δύναταί τις νοῆσαι, ὡς ὑπέρ νοῦν.

Κακεῖ μέν ἀπό τοῦ ἄνω: Ἐπειδή τά νοητά καί ὑπέρ νοῦν τοῦ Θεοῦ ἑνάδες εἰσί, καί ἕν ὁ Θεός, μᾶλλον δέ καί ὑπέρ τό ἕν, εἰκότως συνέσταλται, ἅτε καί ἀμερές καί ἀπλήθυντον. Τά δέ μετά Θεόν, ὅσῳ μᾶλλον κάτεισιν ἐπί τά αἰσθητά, τοσούτῳ μᾶλλον ὁμιλοῦνται τοῖς μεριστοῖς καί σκεδαστοῖς, καί πεπληθυσμένοις συμπληθύεται αὐτοῖς πρός τόν μερισμόν καί τό πολυσχιδές τῶν αισθητῶν. Πρός τά ἔσχατα δέ, τουτέστιν ἀπό τῆς θεολογικῆς ὑποτυπώσεως. (14S_400> Ἀπό τοῦ