82

Καί αὐτό τό ἕν ὄν ὁρίζον: Ὅτι καί ὑπέρ τό ὄν ὁ Θεός, ὡς πάντα ὑπάρχων, καί αὐτός τοῦ ἀριθμοῦ ποιητής καί ἐφευρετής ὑπάρχων.

Ἐνάριθμόν ἐστι: Σημείωσαι, ὅτι τό ἐνάριθμον ἀριθμοῦ δήλωσιν σημαίνει· ἐπί τῶν ὄντων τοίνυν, τουτέστι τῶν κτισμάτων, τό ἕν ἐντιθέμενον, κατά ἀριθμοῦ ἔννοιαν τίθεται.

Οὐκ ἔστιν οὐδέ μονάς: Μή ἁπλῶς τό 'οὐκ ἔστι μονάς, οὐδέ τριάς' ἐξακούσῃς, ἀλλά πρός τό, 'διεγνωσμένη', σύνταξον τό 'οὐκ ἔστιν'· οὐ γάρ ἀνελεῖν τά τῆς τοιαύτης ὁμολογίας, ἀλλά τό ἀνεξιχνίαστον ὁ λόγος διδάξαι βούλεται.

Καί τό θεογόνον ἀληθῶς: Τό θεογόνον φησί δηλοῦσθαι ἐκ τῆς ὀνομασίας τῆς Τριάδος· ἵνα γάρ παραστῇ τῶν ἀνεκλαλήτων ὑποστάσεων ἡ προσκυνητή ἔκφανσις, ὁ ἀριθμός ἐπενοήθη, καθά φησι Βασίλειος, καί οἱ θεῖοι Γρηγόριοι. Γόνιμον δέ τόν Πατέρα καταχρηστικῶς ὠνόμασεν, ἅτε καί προσκυνητοῦ Υἱοῦ (14S_376> Πατέρα, καί τοῦ συμπροσκυνητοῦ αὐτοῖς παναγίου Πνεύματος πηγήν. Γονιμότης οὖν, ἤ ἕτερόν τι ὄνομα τῶν συνεγνωσμένων ἀνθρώποις, ἤ καί αὐταῖς ταῖς νοηταῖς δυνάμεσιν, οὐκ ἄν παραστήσει τρανῶς τά ὥς εἰστιν ἐκ πάντων ἀποκεκρυμμένα τοῦ Θεοῦ· πῶς γάρ δυνατόν ὀνομάσαι ἀπό τινος τῶν ὄντων τόν Θεόν, μήτε τι τῶν πάντων ὄντα, ἀλλά καί ὑπέρ πάντα τά ὄντα;

Οὐδέ ὄνομα αὐτῆς ἐστι: Καλῶς ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ λέγει, ὅτι οὐδέ τό ὄνομα αὐτῆς ἐστιν, οὐδέ λόγος, ἀλλά ἐν ἀβάτοις ἐξήρηται, οὐ τόποις, μή γένοιτο! ἀλλά λογισμοῖς καί ἐνθυμήσεσιν· ἄβατος γάρ παντί νῷ καί ἐνθυμήσει ὁ περί Θεοῦ λόγος. Τό δέ μήτε ὄνομα αὐτοῦ εἶναι, καλῶς καί εὐαπαλλάκτως νόησον· τά γάρ ὄντα πάντα καί δι' ὀνομάτων καί διά πραγμάτων γνωστικῶν σημαίνονται. Ποῖον τοίνυν ὄνομα ἤ πρᾶγμα δυνατόν ἐπιθεῖναι τῷ Θεῷ, τῷ ὑπέρ πάντα τά ὄντα ἐξηρημένῳ καί πεποιηκότι τά πάντα καί αἰτίῳ τῶν πάντων; ∆ιό καί τήν ἀγαθότητα αὐτήν ἤ τό καλόν φησιν ὁ θεῖος οὗτος ∆ιονύσιος μή κυρίως ἐφαρμόσαι αὐτῷ τῷ Θεῷ, ἐπειδή καί ἐν τοῖς οὖσιν εὑρίσκονται ταῦτα. Καί ἀνωτέρω οὕτως εὑρήσεις, ὅτι ταῦτα τά πάθη καί συμβεβηκότα λογίζοντα ἐν τοῖς οὖσιν, ὅπερ ἔστιν ἐπί Θεοῦ τοῦ ὑπεραναβεβηκότος πάντων.

Ἀλλά πόθῳ τοῦ νοεῖν: Σημείωσαι, ὡραῖόν φησιν, ὅτι διά τό ὅλως νοεῖν τι καί λέγειν περί Θεοῦ, τῷ περί αὐτόν πόθῳ κατεχόμενοι, τό τῆς ἀγαθότητος ὄνομα ἐπέβαλον τῷ Θεῷ οἱ θεολόγοι, ἐπεί κυρίως καί ὑπεράγαθος καί ὑπερούσιός ἐστιν ὁ Θεός, ἡ δέ ἀγαθότης, ὥς φησιν οὗτος, σεμνότατον ὄνομα τῶν πάντων. Αἱ δέ ἀποφάσεις, ἤτοι ἀρνήσεις καί στερήσεις, ἐπί Θεοῦ οὐχ ἁπλῶς εἴρηνται τοῖς θεολόγοις· οὐ γάρ, ὡς λέγονται, νοοῦνται, ἀλλά ὑπεραναβεβηκότως θεωροῦνται· τό γάρ ἀθάνατος, καί ἀόρατος, καί ἄφθαρτος, καί ἀνενδεής, καί ἀναμάρτητος, οὐκ ἄν τις, σοφίας μετέχων, δημωδέστερον ὑπολάβοι, οὔτε (14S_378> ὅσα ἐπί Θεοῦ τοιαῦτα λέγεται, ἀλλά τῶν δηλουμένων ἐξιστάμενος ἐπί τάς σεσιγημένας καί θειοτέρας ἐννοίας ἀνανεύσει· διό καί θειοτέρας θεωνυμίας ἐφεξῆς αὐτάς καλῶς προσαγορεύει. Ἐξισταμένη γάρ ἡ ψυχή τῶν σωματικῶν πασῶν αἰσθήσεων καί κοσμικῶν, ταῦτα γάρ ἑαυτῇ ἐποίησε σύμφυλα· οὕτω συνάπτεται τῷ ἀκραιφνεῖ τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ, καθ' ὅσον δυνατόν ἐστιν ἀνθρωπίνῃ φύσει, ὡς καί ὁ Ἀπόστολος αἰνίττεται λέγων· «καί οὕτω πάντοτε σύν Κυρίῳ ἐσόμεθα»· καί πάλιν· «νῦν ὡς ἐν αἰνίγματι καί ἐν ἐσόπτρῳ ὁρῶμεν, τότε δέ τό πρόσωπον πρός πρόσωπον ὀψόμεθα».

Τό τῶν ὀνομάτων σεπτότατον: Σημείωσαι, ὅτι πάντων ὀνομάτων σεπτότατον ἡ ἀγαθότης· διό καί πρώτως τῷ Θεῷ ἀφιέρωται.

Τῶν ἑαυτῇ συμφύλων: Συμφύλων φησί τῶν συμφυῶν καί γνωρίμων καί τῆς κτίσεως ἰδίων.