66

πῦρ. Εἰ δέ καί συνέλθοιεν κατά τήν τοῦ δημιουργοῦ κέλευσιν, μένει ἕκαστον αὐτῶν, σῷζον τήν οἰκείαν ἰδιότητα.

Καί τάς ἀναλογίας: Ἀναλογίας φησί τάς ἁρμοδιότητας ἑκάστης φύσεως καί συμμετρίας.

Οὐκ ἀπό σκοποῦ: Τουτέστιν οὐκ ἔξω τοῦ σκοποῦ τῆς Γραφῆς. Ὑπερείδουσα: Ὑποστηρίζουσα. Τῶν λελωβημένων: Βεβλαμμένων, τῶν λώβην καί ἀχρείωσιν προξενούντων. Καί πᾶσα ἀνισότης: Οὐχ ἁπλῶς φησι τήν ἀνισότητα ἐξορίζειν, ἀλλ' ἐν τοῖς

καθ' ἕκαστον, τουτέστι τό μή ἴσως καί ὁμοίως ἕκαστον τῶν γεγονότων ἐν ταυτότητι τῇ κατά φύσιν διαμένειν· διό καί τό κατά στέρησιν προσέθηκεν, ἐπεί κατά τό ἀδιάφορα εἶναι τά ὄντα καί ἄνισα ἡ ἀνισότης οὐκ ἐκβάλλεται.

Τῆς ἐν αὐτοῖς ἑκάστοις ἰσότητος: ∆ύο τρόπους καθ' οὕς ἀνισότης λέγεται εἰδώς, τούς δύο τρανοῖ, καί φησιν, ὅτι δικαιοσύνη κατά τοῦτο λέγεται ὁ Θεός, καθ' ὅ καί τήν ἰσότητα πάντων (14S_304> ἐπιμετρεῖ, καί τήν ἀνισότητα πάντων ἐξορίζει. Ἀνισότητα δέ νῦν φησι τήν κατά στέρησιν τῆς ἰσότητος συμβαίνουσαν, τουτέστι τήν πλεονεξίαν· τό γάρ ἴσως νέμειν ἑκάστοις τά κατ' ἀξίαν, τοῦτο συγκρατεῖ πάντα καί σῴζει. Ταῦτα φήσας, ἐπιφέρει καί τόν ἕτερον τρόπον, καθ' ὅν ἀνισότης λέγεται. Καί γάρ οἶδέ τινας, τά μέν νοητά καί ἀσώματα εἴδη, καί τάς πρώτας τῶν ὄντων ἀρχάς, φημί δή τήν ἀθάνατον δημιουργίαν, τάς ἑνάδας, τουτέστι τάς ἁπλᾶς οὐσίας, ἰσότητα καί ταυτότητα ὀνομάσαντας, τά δέ αἰσθητά, ἅ καί μεριστά εἰσι καί ἐν μεταβολῇ καί διαφορᾷ, καί ἄλλοτε ἄλλως ἔχοντα, ἀνισότητα καί ἑτερότητα καλέσαντας. Λέγει οὖν, ὅτι, κἄν ταύτην τήν ἀνισότητα νοήσῃ τις, τήν τῶν αἰσθητῶν εἰς εἴδη διαφοράν, δι' ἧς αἱ τῶν ζώων καί τῶν φυτῶν καί τῶν ἑξῆς γενέσεις ὑφίστανται, ἀλλά καί ταύτης τῆς ἀνισότητος ὁ Θεός φύλαξ καί φρουρός ἐστι, μή ἐῶν τά ἐναντια εἰς ἕν συμμιχθῆναι καί συνδραμόντα διά τῆς φυράσεως εἰς φθοράν ἐλθεῖν. Ὡς γάρ παρήγαγε πάντα, οὕτω συντηρεῖ αὐτά, καί εἰσίν ὡς ἐξ ἀρχῆς ἐγένοντο.

Τήν γάρ ἀνισότητα: Σημείωσαι, ὅτι τήν ἀνισότητά φησι καί τήν ἐν τῷ ὅλῳ πρός ὅλα διαφοράν τῶν ὅλων, καί ὅτι τήν τοιαύτην ἀνισότητα ἡ τοῦ Θεοῦ δικαιοσύνη φρουρεῖ. Σημείωσαι δέ, ὅτι ἐστί καί φυσική ἀνισότης.

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ'

§ 1. Τούτων τῶν θεωνυμικῶν: Σοφώτατά φησι θεωνυμικῶν ἀγαλμάτων, ἐξ

Ἑλλήνων ἐπί τό ἀληθές μετάγων· ἐκεῖνοι γάρ οἷά τινας ἀνδριάντας ἐποίουν, μήτε χεῖρας μήτε πόδας ἔχοντας, οὕς Ἐρμᾶς ἐκάλουν· ἐποίουν δέ αὐτούς διακένους θύρας ἔχοντας, καθάπερ τοιχοπυργίσκους. Ἔσωθεν οὖν αὐτῶν ἐτίθεσαν (14S_306> ἀγάλματα, ὧν ἔσεβον θεῶν, ἔξωθεν δέ ἀπέκλειον τούς Ἑρμᾶς· ἐφαίνοντο οὖν οἱ Ἑρμαῖ εὐτελεῖς, ἔσωθεν δέ τούτων θεῶν αὐτῶν καλλωπισμούς εἶχον. Οὕτως οὖν κἀνταῦθα νοήσεις, τά μέν περί τοῦ ὄντος καί ἀληθινοῦ Θεοῦ μόνου ἐν τῇ Γραφῇ ὀνόματα ἀνάξια εἶναι περί Θεοῦ λεγόμενα, ὡς τό μικρόν, καί τό καθῆσθαι, καί τά ἑξῆς, ἀναπτυσσόμενα δέ τά ὀνόματα καί ἀξίως Θεοῦ ἑρμηνευόμενα, ἔχουσιν ἔσωθεν τά ἀγάλματα καί τούς θείους τύπους τῆς περί Θεοῦ δόξης.

Μέγας οὖν ὁ Θεός ἐν τοῖς Λογίοις ὑμνεῖται. Οὐ πρός ἀντιπαράθεσιν ὁ Θεός μέγας, φησίν, ἑτέρου, ὥσπερ βοῦς μείζων προβάτου, ἤ κύαμος κέγχρου, ἀλλά διά τό ἀπαράθετον καί ὄντως ἀκατάληπτον τῆς θείας μεγαλειότητος· τοῦτο γάρ ἐσήμανε τό 'ἰδίως', ἤγουν ἰδιότητα εἰπών.

§ 2. Μέγας μέν οὖν ὁ Θεός ὀνομάζεται: Εἰ καί ἑρμηνεύει τῶν ἐπί Θεοῦ κατηγορουμένων τάς προσηγορίας, ἀλλ' ἀνάγκη Γραφικαῖς μαρτυρίαις ταύτας τρανῶσαι. Μέγας μέν οὖν εἴρηται, ἔνθα γέγραπται, «μέγας ὁ Κύριος ἡμῶν, καί