37

Τῇ ὅλως αὐτοῦ μεθέξει: Ὅτι τῇ μερικῇ τοῦ ἀγαθοῦ μεθέξει, καί ἡ στέρησις αὐτοῦ οὐσίωται.

Ἡνίκα τοῖς μέν ἔστι κακόν: Ταῦτα εἴδη εἰσί τοῦ κακοῦ, ὡς προείπομεν· οὐ γάρ τό οὐσιῶδες αὐτόκακον, ὅ μηδέ ἐστι. Τό γάρ τόδε εἶναι κακόν, ἡδονῆς δέ αἰσχρᾶς ὡς ἀγαθοῦ τινος ἀντέχεσθαι, οὐκ αὐτόκακον, ἀλλ' εἶδος κακοῦ· τό γάρ πάντῃ κακόν αὐτό οὔτε ἐστίν, ἐπειδή μετέχει, κἄν κατ' ἔσχατον ἀπήχημα, τοῦ ἀγαθοῦ· ὅρα γάρ, τί φησι παρακατιών· εἰ γάρ πάντα μετέχει τοῦ ἀγαθοῦ καί ἐν πᾶσι τοῖς οὖσίν ἐστι τό ἀγαθόν, τό κακόν, προδήλως, ἤ οὐκ ἔστιν, ἤ ἐν τῷ ἀγαθῷ ἐστιν· οὐδέ γάρ φύσις πυρός τό ψύχειν· εἰ δέ ἄρξεται ψύχειν, οὐκ ἔσται πῦρ. Οὐκοῦν καί τό κακόν, ἐάν μέν ὕπεστι, μετέχει ἀμυδρῶς τοῦ ἀγαθοῦ· πάντα (14S_170> γάρ τά ὄντα ἐν τῷ ἀγαθῷ εἰσι καί μένουσιν· εἰ δέ οὐδέν ἔχει ἀγαθοῦ, οὔτε ὕπεστιν· αὐτό γάρ τό θέλειν ὑπεῖναι ἀγαθῆς ἐστι μεταλήψεως, ὡς ἀνωτέρω πολλάκις εἴρηται.

Ἄτοπον καί ἀδύνατον: Σημείωσαι, ὅτι καί ἐπί τοῦ Θεοῦ καλῶς λέγεται ἔν τισι τό 'οὐ δύναται;, ὡς καί ὁ Ἀπόστολός φησιν· «εἰ ἀπιστοῦμεν, ἐκεῖνος πιστός μένει, καί ἀρνήσασθαι ἑαυτόν οὐ δύναται».

Πᾶσα γάρ δυάς: Ὅτι πᾶσα δυάς οὐκ ἀρχή· μονάς δέ πάσης δυάδος ἀρχή. Σημείωσαι κατά Μανιχαίων.

Παντελῶς ἐναντία: Σημείωσαι ταῦτα· πάνυ γάρ κατά Μανιχαίων ἀγωνίζεται, τῶν δυάδα ἀρχήν ἐναντίων δογματιζόντων ἀνοήτως· ἡ μέν γάρ ἀριθμητική τό ἐν ἀριθμοῖς διαίρεσιν ἔχον πλήθους εἰς πέρας ἀνάγει, τήν μέν μονάδα τοῦ παντός ἀριθμοῦ ἀρχήν τιθεμένη, τήν δέ δυάδα τῶν ἀρτίων. Ἡ τοίνυν ἀρχή τό ἁπλούστατον ἐν ἑκάστῳ γένει δηλοῖ. Πῶς οὖν ἡ δυάς ἀρχή πάντων ἔσται; οὐ γάρ ἐστιν ἁπλῆ ἀρχή ἡ δυάς, ἀλλά σύνθετος. Οὐκοῦν οὐχ ἁπλοῦν ἡ ἐκ συνθέσεως ἀρχή· καί πῶς ἄν κληθείη ἀρχή; Πρό γάρ τῆς συνθέτου ταύτης ἀρχῆς ἔσται ἡ κυρίως ἀρχή, τό ἕν, ἀφ' οὗ μονάδων συντεθεισῶν, δυάς ἀπετελέσθη. ∆ῆλον οὖν ἁπανταχόθεν, ὡς ἀσύστατον τῶν δύο ἀρχῶν τό δόγμα.

Καί μήν οὔτε δύο: Ὅτι οὐ δυνατόν δύο ἐναντίας ἀρχάς ἐναντίων εἶναι. Οὐδ' ἐκτός δυσχερείας: Οὐκ ἀβλαβής. ∆ιό καί φίλα τά ἀγαθά: Ἐπειδή τοῦ ἀγαθοῦ πάντα μετέχει, καί αὐτῷ τῷ εἶναι

εἰς τό ἀγαθόν ἀνάγονται, τό ἀγαθόν καί τό καλόν τῶν πάντων οὐκ ἄν εἴη τό πρῶτον καλόν, οὗ πάντα μετέχοντα, (14S_172> καλά γίνονται, ὁμοιωθέντα πως τῇ μεταλήψει τῷ καλῷ, πλήν πολλῷ ἀμυδρότατα ὁμοιοῦται τοῦ ἑνός ἀγαθοῦ καί καλοῦ, καθάπερ αὐξομένου καί εἰς τήν τῶν καλῶν φύσιν ἐκφαινομένου· ὅθεν, καί πάντα καλά λίαν. Ἡ δέ τῶν καλῶν φύσις, προϊοῦσα κατά πλῆθος, ἤδη πως καί εἰς τά σύνθετα, ἅ δή καί μάλιστα καλά εἰώθασι καλεῖν οἱ ἄνθρωποι, ἀποδείκνυται πολλαχῶς τοῦ κακοῦ συντιθεμένου καί κατά πολλούς τρόπους λεγομένου· τό δέ ἐν τοῖς οὖσι καλόν οὔτε οὐσία ἐστίν, οὔτε γένος, ἀλλά συμβεβηκός ὁμοιότητά τινα κεκτημένον, κατά μικρόν συναπτομένην· οὐ γάρ καθ' ἕν εἶδος λέγεται τά καλά, ἀλλά πολλαχῶς· προσέοικε δέ μόνον ἀλλήλοις ὡς ὅμοια, κἄν πολυειδῶς περί τό καί αυτά καλά εἶναι κατά τά οἰκεῖα εἴδη ἕκαστα, καί κατά τοῦτο ἅτε ὁμοιούμενα καί προσήγορα ὄντα ἀλλήλοις.

Εἰ δέ ἐν Θεῷ τἀγαθόν: Ὅτι τό ἀγαθόν ἐν Θεῷ ὕπαρξίς ἐστιν. Οὔτε ἁπλῶς: Ἀντί τοῦ, ἀϊδίως. Κατά χρόνον. Ἀντί τοῦ, μεθεκτῶς. § 22. Ἀλλ' οὔτε ἐν ἀγγέλοις: Περί ἀγγέλων, ὅτι οὔτε ἐν αὐτοῖς τό κακόν, καί

διά τί ἄγγελοι λέγονται. Τήν ἀγαθότητα τήν θείαν: Θεῖα λέγει τά περί φύσεως ἀγγέλων τῶν

μεινάντων θεοειδῶν. Εἴπομεν δέ ἀνωτέρω, διατί ἀγαθοειδεῖς καί οὐκ αὐτοαγάθους