79

§ 3. Ἀπολύτως ὑμνητέον: Ἀπολύτως, τουτέστιν οὐ κατά τι μέν, κατά τι δέ οὔ, ἤ ὡς πρός τι ἕτερον, ἀλλά κατά ἁπλῆν ἔννοιαν, τουτέστι κυρίως.

Καί ἀνισότητα: Αὕτη ἐστίν ἡ ἑνότης, τό τῆς ἰσότητος καί ταυτότητος λέγω· τοῦτο γάρ ἐστι τό αἴτιον τῆς συμπνοίας καί τῆς συμπαθείας καί τῆς σωτηρίας τῶν ὅλων· ὁ γάρ τῆς ἑνότητος λόγος, ὁ κατά τά αὐτά καί ὡσαύτως ἔχων, ἕν εἰκότως ἄν προσαγορεύοιτο· καί γάρ τό ἐν τοῖς κατά μέρος ἕν τοιοῦτον ὑπάρχει, ἡνωμένον τοῖς μέρεσι, καί σύμπνουν κατά μετουσίαν τοῦ πρώτου αἰτίου. Κατά τοῦτον τόν λόγον καί ὁ Κύριος ὑπό τῶν μαθητῶν αἰτεῖ, «ἵνα ὦσι καί αὐτοί ἕν, ὡς καί ἡμεῖς ἕν ἐσμεν, ἵνα ὦσι τετελειωμένοι εἰς τό ἕν», ὅ δηλοῖ τήν ἁγιότητα, (14S_362> ὅ δηλοῖ τήν βασιλείαν, γάννυται δέ, ἤτοι εὐφραίνεται ἐπί τοῖς ἰδίοις ποιήμασιν ὁ Θεός, κατά τό ἐν ψαλμοῖς· «εὐφρανθήσεται Κύριος ἐπί τοῖς ἔργοις αὐτοῦ», ὅ δηλοῖ τήν κυριότητα.

§ 4. Ὁ ἀμέθεκτος αἴτιος: Ἀμέθεκτος ὁ Θεός κατά τόν τῆς φύσεως λόγον. Ἅγιος ἁγίων ὑμνεῖται: Πῶς Ἅγιος ἁγίων καί τά τοιαῦτα ὑμνεῖται ὁ Θεός,

θαυμασίως ἐτράνωσε, καί φησι, καθ' ὅσον διαφέρει φύσις ἀκραιφνής καί αἰτία ποιότητος καί αἰτιατοῦ· τοῦτο γάρ ἐστι τό ὄν πρός τό μή κυρίως ὄν, καί καθ' ὅσον τούτου μετέχοντος αὐτό τό μετεχόμενον, κατά τοσοῦτον διαλλάττει ὁ Θεός ταῦτα λεγόμενος τῶν κατά μέθεξιν τοῦτο ἐσχηκότων· τά γάρ πάντα ἐκ Θεοῦ ἐστι καί λέγεται καί ἔχει, ὁ Θεός ἐξ οὐδενός. ∆ιά τί Ἅγιος ἁγίων, καί Βασιλεύς βασιλευόντων, καί Κύριος τῶν κυρίων, καί Θεός θεῶν λέγεται.

Ἁγίους δέ καί βασιλεῖς: Θείας ἐπινοίας ὁ μακάριος οὗτος ἠξιωμένος, εὐσεβῶς τά παρά τισιν εἰς πολυθεΐαν ἐκπεσόντα φιλοθέως μυσταγωγεῖ καί τάς ἐφεστηκυίας τῶν ὑποβεβηκότων ἀρχάς κατά ἐξοχήν ἁγίους καί βασιλεῖς καί κυρίους καί θεούς λέγεσθαί φησιν, ὥσπερ καί ἐν ἀνθρώποις οἱ ἐξοχώτατοι οὕτω προσαγορεύονται, καί ὥσπερ ἐν ἡμῖν οἱ ἐν ἀρετῇ προὔχοντες διδάσκαλοι τήν ἀρετήν ἐν τῇ ψυχῇ ἑνιαίως συνηθροισμένην ἔχουσι, διά δέ τῆς διδασκαλίας ἑτέροις τάς ἀρετάς μεταδιδόντες πρός τήν διαφοράν τοῦ πλήθους τῶν διδασκομένων πληθύνεται καί ἡ μεταδιδομένη παρ' αὐτῶν ἀρετή· οὕτως ἰσχυροτέρῳ τινί καί θειοτέρῳ τρόπῳ ἐστί τῶν ἀσωμάτων τάξεων θεωρητόν· καί διά τῶν ἀνωτέρων καί πλησιαιτέρων Θεῷ αἱ ὑποβεβηκυῖαι τάξεις μετέχουσι τῶν δωρεῶν τοῦ Θεοῦ, ὥσπερ ἐκ κρατῆρος ὑπερβλύζοντος καί πηγάζοντος, τά μέν πλησιάζοντα (14S_364> σκεύη πρῶτα πληροῦνται, δεχόμενα τό ἐπί τά αὐτά φερόμενον, εἶτα, καί αὐτῶν ὑπερβλυζόντων, διαχεῖται εἰς ἕτερα ὑποκείμενα σκεύη, καί πρός τό πλῆθος τῶν δεχομένων καί τήν διαφοράν εἴτε μικρῶν εἴτε μεγάλων, οἷον διαρραντίζεται τό ἐκ τοῦ κρατῆρος ἀναβλῦζον τῶν πρώτων σκευῶν ἐν ἑαυτοῖς ἐχόντων κατά τήν ἑνότητα τοῦ πληρώματος τό πρώτως ἐκ τοῦ κρατῆρος ἐνεχθέν· οὕτω παχυτέρῳ λόγῳ τήν ἀφθονίαν τῆς μεταδόσεως τῶν θείων δωρεῶν μεριζομένην εἰς ἅπαντας διά τῶν πρώτων διακόσμων νοητέον. Καί ὁ Ἀπόστολος «σκεῦος γάρ ἐκλογῆς» ὠνομάσθη. Σημείωσαι δέ, ὅτι ἀμέθεκτον νῦν τόν Θεόν κατά τόν τῆς φύσεως λόγον φησί.

∆ιαφοράς πληθύουσι: Τουτέστι πλείους δεικνύουσιν· ὅσον γάρ διάφορα τά μετέχοντα, τοσοῦτον καί αἱ δωρεαί πολυειδεῖς διαφαίνονται.

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΓ'

§ 1. Ὑφ' ἑαυτοῦ μονοειδῶς ἀφοριζόμενον: Ὁ Θεός ἑαυτοῦ καί ὅρος καί τόπος,

καί οὐδέν ὑπερεκτείνεται τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί τά ἄπειρα αὐτός περατοῖ· τούς γάρ αἰῶνας ἀπείρους ὄντας (οὐδέ γάρ ἔχουσι πέρας) αὐτός τῷ ἀπείρῳ μεγέθει ὑπερέχων τῷ ἑαυτοῦ ἀπειροπλασίῳ περιέχει, καί πᾶσαν ἀοριστίαν ζωῆς, ὡς ἐπί τῶν νοητῶν· οὐ γάρ ὥριστα τούτοις ὁ βίος, ὡς ἐπί ἀνθρώπων, ἀλλ' ἀθάνατοι ἐκτίσθησαν. Ὁ δέ Θεός ἐν τῷ ὑπεραιωνίῳ ἑστώς, τῆς ἰδίας ἀϊδίτητος ὁρίζεται.