73

ἀλλ' οὐχ ἡμέρα, τά ἐν τῇ ἀναστάσει· καί πάλιν· «ἐν οἷς ὁ Θεός τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τά νοήματα τῶν ἀπίστων»· καί τόν χρόνον δέ αἰῶνά φησιν, ὡς τό· «αἱ ἡμέραι τοῦ αἰῶνος», καί· «Μωαβίτης καί Ἀμανίτης οὐκ εἰσελεύσονται ἐς τόν οἶκον Κυρίου ἕως δεκάτης γενεᾶς εἰς τόν αἰῶνα»· τάς γάρ δέκα γενεάς αἰῶνά φησιν. Ἄλλως. Οὐ χρή, φησίν, ἔνθα ἡ Γραφή αἰώνιον λέγει, πάντως τό Θεῖον νοεῖν (τοῦτο γάρ ἐστι τό πάντῃ καί ἀπολύτως, τουτέστι κατά πᾶσαν ἔννοιαν, ἀγέννητον καί ἀΐδιον), ἀλλά καί ἀγγέλους τῇ τοιαύτῃ λέξει σημαίνεσθαι, ὡς τό ἐν ταυτότητι διαμένειν ἔχοντας.

Αἰῶνος μεθέξειν: Ὅτι καί οὗτος ὁ πατήρ αἰῶνα λαμβάνει, κατά τόν Θεολόγον Γρηγόριον, τοῦ διηνεκοῦς, ἤγουν τοῦ ἀεί εἶναι τήν δήλωσιν.

Καί ἔγχρονος αἰών δοξάζεται: Ἔγχρονος αἰών τό ἐν Ψαλμοῖς· «ἐκοπίασεν εἰς τόν αἰῶνα καί ζήσεται εἰς τέλος». Αἰώνιος δέ χρόνος τά παρά τῷ Ἀποστόλῳ, οἷον τό· «πρό χρόνων αἰωνίων», (14S_336> καί, «χρόνοις αἰωνίοις σεσιγημένου»· καί ἐν Μωσεῖ τό· «ἔσται σοι κατόχιμος εἰς τόν αἰῶνα». Σημείωσαι δέ, ὅτι ἄφθαρτος καί ἀεί ὡσαύτως ἔχων ὁ μέλλων αἰών.

Ἤ καί μᾶλλον ἴσμεν αὐτοῖς: Αὐτοῖς τοῖς ἁγίοις δηλονότι. Σημείωσαι δέ, ὅτι τά νοητά, ὄντα καλεῖ, οἷς καί τόν αἰῶνα συναριθμεἷ, τά δέ αἰσθητά, γένεσιν λέγει, ὧν καί τόν χρόνον εἶναι σημαίνει. Ταῦτα τελείως ἔχεις ἐν κεφαλαίῳ πέμπτῳ.

Οὐχ ἁπλῶς συναΐδια Θεῷ: Σοφώτατα κατασφαλίζεται τόν ἀκροατήν εἰς εὐσέβειαν, φάσκων μή χρῆναι ὑπονοεῖν τά λεγόμενα αἰώνια, κατά τοῦτο καί συναΐδια εἶναι Θεῷ τῷ πρό αἰώνων. Καί ἤδη μέν γάρ ἄνω εἰρήκαμεν αἰώνιον λέγεσθαι κυρίως οὐκ αὐτόν τόν αἰῶνα, ἀλλά τό αἰῶνος μετέχον· οὐκοῦν τά νοητά κυρίως καί ὄντα ὡς ἀθάνατα γενόμενα, καί αἰώνια ὡς ἀτελεύτητα βουλήσει Θεοῦ διαμένοντα χρή λέγειν, ἅτε καί παραχθέντα ὑπό Θεοῦ, οὐ πρότερον ὄντα· κυριολεκτῶν δέ μάλιστα, τά τῶν παρ' Ἕλλησι φιλοσόφων σεμνά μετάγει ἐπί τήν εὐσέβειαν ἀσφαλῶς. Φησίν οὖν, ὄντα μέν εἶναι καί αἰώνια τάς ἀσωματώδεις δυνάμεις ὑπό Θεοῦ δημιουργηθείσας, οὐ μήν συναϊδίους Θεῷ, ὡς Ἕλληνες ληρῳδοῦσιν, 'Ἅμα Θεός, ἅμα πάντα', λέγοντες. Εἰσί δέ καί τά γινόμενα ταῦτα, φησί, τά πρόσγεια σώματα, ἅ καί γένεσιν καί φθοράν ὀνομάζουσιν, ὡς τῆς ὑποστάθμης ὄντα τῆς ὕλης, καί παχύτερα πάντα τά μετά σελήνην. Εἰσί δέ μέσα ὄντα, ἤτοι αἰωνίων καί γενομένων, ἤτοι παχυτέρων καί προσγείων σωμάτων, τῶν γινομένων τε καί ἀπογινομένων πυκνῶς εἰς γένεσιν καί φθοράν, ἅτινα μέσα τούτων (14S_338> σώματα μέν εἰσι καί αὐτά, πλήν καί αἰῶνος μετέχουσι, καί χρόνου ποσῶς· τά δέ μέσα εἰσίν οὐρανός καί ἀστέρες πάντες· σώματα γάρ καί ταῦτα, εἰ καί λεπτομερέστερα, καί τῆς ὕλης τό εἰλικρινέστατον, ὥς φησιν ὁ Ἀπόστολος, «σώματα ἐπουράνια καί σώματα ἐπίγεια»· εἶτα σαφηνίζων ποῖά εἰσιν, ἐπάγει· «ἄλλη δόξα ἡλίου, καί ἄλλη δόξα σελήνης, καί ἄλλη δόξα ἀστέρων», Ὁ μέν οὖν ἀνώτερος οὐρανός ἐν τοῑς αἰῶσι γέγονε καί ἡ γῆ· πρό γάρ τοῦ κτισθέντος φωτός, τοῦ καί ἡμέρας κληθέντος, ἐδημιουργήθησαν, ὥς φησι Μωϋσῆς· ἐν τοῖς χρονικοῖς διαστήμασι, τό στερέωμα καί οἱ ἀστέρες, πλήν κἄν σώματα καί ἔγχρονα· εἰσί γάρ καί ἁπτά καί ὁρατά, ὅμως αἰώνια ἔσονται, μεθέξοντα καί αὐτά τοῦ αἰῶνος, ὡς καί τά σώματα ἡμῶν μετασχηματιζόμενα εἰς ἀφθαρσίαν· ὡς καί ὁ Ἀπόστολος δηλοῖ, «τό σχῆμα», λέγων, «παράγειν τοῦ κόσμου τούτου», οὐ τόν κόσμον· διό καί περί τῶν μέσων τούτων σωμάτων εἴρηται ἐν ψαλμοῖς· «ἔστησεν αὐτά εἰς τόν αἰῶνα, καί εἰς τόν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος· πρόσταγμα ἔθετο, καί οὐ παρελεύσεται». Σημείωσαι οὖν ὅτι οἱ ἀστέρες καί ὁ ἥλιος καί ἡ σελήνη καί ὁ οὐρανός, σώματα μέν εἰσι λεπτομερέστερα, ἀθάνατα δέ Θεοῦ βουλήσει ἐγένοντο, ὡς καἱ τά σώματα ἡμῶν γίνονται μετά τήν ἀνάστασιν. Ἄλλως. Μέσα ὄντων καί γινομένων ἀγγέλους ἔφη καί ψυχάς, πῇ μέν αἰῶνος μετέχοντα, διά τό ἄφθαρτον καί ἀθάνατον, πῇ δέ χρόνου, διά τό ἐν γενέσει ὁρᾶσθαι·