32

τό δέ αὐτοανδρία, καί τά ἑξῆς· οὕτω καί οὔτε συγκέχυται εἰς ἀλλήλας, ἀλλά καί ἑκάστη διακέκριται, καί οὔτε μετά ἀταξίας τό ἀδιαίρετον ἔχουσιν ἐν τῷ μεταλαμβάνειν αὐτῶν ἕκαστον ὡς δύναται. Τῶν γάρ εἰδῶν μεταλαμβάνει ἕκαστος πρός τήν οἰκείαν ἐπιτηδειότητα· οὕτω καί ὁ Θεός καί ὅλον καί μέρη τοῦ ἔρωτος.

§ 18. Ἐφίεται γάρ αὐτοῦ: Ἐπειδή εἶπε, καί τό μή ὄν ἐφίεσθαί πως τοῦ ἀγαθοῦ καί ἐν αὐτῷ βούλεσθαι εἶναι, ὅπερ καί ἄνω πρό ὀλίγων φύλλων εὑρήσεις αὐτόν λέγοντα, εἰ καί ἐξ ἑλληνικῶν σαφηνίζεται δογμάτων (πρός γάρ Ἕλληνας μάχεται μάλιστα, καί Μανιχαίους τούς τοῦ κακοῦ δόγματος προεστῶτας), δεῖ πλατύτερον παραστῆσαι, τί ὀνομάζεται μή ὄν, καί διά τί μίαν ἀρχήν τῶν ὄντων εὐσεβές καί ἐπάναγκες εἶναι. Τοῦτο γάρ ὑγιές ἐστι φρονεῖν. Ἔστι γάρ αὕτη ὁ Θεός· εἰ γάρ εἶεν ἀρχαί διάφοροι, πάντως ἀπειροπληθεῖς φανήσονται. Εἰ οὖν ἀρχή μία ὁ Θεός, οὕτω καί τό ὄντως ὄν, καί αὐτό τό ἀγαθόν. Εὑρήσει δέ ὁ λόγος καί τά ἐναντία τῶν εἰρημένων ἀναγκαίως· ἔνθα γάρ ἀρχή, ἔσται πάντως καί ἔσχατον· καί εἰ ἔστιν ὄν, ἔσται καί μή ὄν· καί εἰ ἔστιν ἀγαθόν, ἔσται καί κακόν. Ἀλλ' ἐπειδή τά ὄντα οὐσίαι εἰσί καί εἴδη, τό μή ὄν ἀνείδεον ἄν εἴη καί ἀνούσιον, λόγῳ μόνῳ θεωρητόν. Τό μή ὄν οὖν τοῦτο καί ἀνείδεον ὕλην ἐκάλεσαν οἱ παλαιοί, ἥν καί ἔσχατον αἶσχος ὀνομάζουσι.

(14S_148> Λέγεται δέ μή ὄν ἡ ὕλη, οὐχ ὅτι παντελῶς οὐδέν ἐστιν, ἀλλ ' ὅτι μή ἐστι· τό γάρ ὄντως ὄν ὁ Θεός, καί αὐτό τό ἀγαθόν· παρῆκται γάρ ἐκ μή ὄντων ὑπό τοῦ Θεοῦ καί ἡ ὕλη· ἀλλ' οὐχ ὥς τινες ὑπέλαβον ἀνείδεος καί ἀσχημάτιστος· ὅθεν οὐδέ ἀρχή τῶν αἰσθητῶν ἡ ὕλη, ἀλλά μᾶλλον συμπληρωτική τούτων καί ἕσχατόν τι καί ὑποστάθμη τῶν ὄντων. ∆ιό οὔτε εἰκών Θεοῦ, ὡς τά λογικά, οὔτε εἴδωλον τοῦ ὄντως ὄντος. Καί τό αἰσθητόν δέ εἴδωλον τοῦ ὄντως νοητοῦ κόσμου, ὅπερ αἰσθητόν, οὐκ ἄνευ μέν ὕλης ἐστί, κρεῖττον δέ τῆς ὕλης, εἴδους ὁπωσοῦν μετέχον. Οὐδέποτε οὖν δειχθήσεται ἡ ὕλη δίχα τοῦ εἴδους καί τῶν ποιοτήτων, αἵτινές εἰσιν ἕξεις· πότε γάρ γέγονε τό πῦρ ἄνευ θερμότητος ἤ φωτός ἤ τοῦ λευκοῦ τῆς χροιᾶς, ἤ τό ὕδωρ ἄνευ ψυχρότητος ἤ ὑγρότητος ἤ τοῦ κυανίζοντος χρώματος; Ἡ γῆ καί ὁ ἀήρ ὁμοίως. ∆ιά τοῦτο καί λόγῳ θεωρητήν εἶπον τήν ὕλην ἀνείδεον, καί ἄποιον, καί ἀσχημάτιστον· ἐξ οὗ γάρ τά ὁρατά καί τά ἀόρατα γέγονεν, ἐκ μή ὄντων δηλονότι ὑπό Θεοῦ παρήχθη, οὐ πρότερον ὕλης ἀμόρφου ὑποκειμένης, εἶτα κοσμηθείσης, ὡς διδάσκει Μωσῆς ὁ θεῖος. Ἐν μέν οὖν τῷ Θεῷ ἐστιν, ἅτε καί ὑπ' αὐτοῦ παραχθεῖσα ἡ ὕλη· ὑπερούσιος δέ, τά πάντα ἐκείνου ὡς ἀγαθοῦ συνέχοντος, νοεῖται ἐν αὐτῷ. Ταῦτα εὑρήσεις ἐν τοῖς λεχθησομένοις σποράδην ἐγκείμενα.

Πῶς ἡ δαιμονία πληθύς: Λοιπόν προβλήματα διαγυμνάζει λέγων, ὅτι, Εἰ πάντα ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ, πόθεν τά κακά, καί πόθεν ἄγγελοι ἐγένοντο δαίμονες; Πάντα κατά Μανιχαίων.

β. Οὐκ ἔστιν ἀγαθοειδές: Καλῶς καί ἀκριβῶς ἐπί τῶν ἀγγέλων τέθεικε τό ἀγαθοειδές· ὁ μέν γάρ Θεός οὐσιωδῶς αὐτό τό ἀγαθόν ὤν, τά δέ μετ' αὐτόν, ὡς ἐκ μετοχῆς καί ἔξωθεν ἀγαθυνόμενα τῇ περί αὐτόν ἐφέσει, εἰκότως ἀγαθοειδῆ λέγονται, οὐκ αὐτόχρημα ἀγαθά.

(14S_150> γ. Καί πῶς ὁ ἀγαθός: Ὄρα ὅπως προβλήματα ὡς ἐν ζητήσει παράγει, ἔχοντα μέν καί αὐτάς τάς τῶν ἐχθρῶν ἀντιθέσεις, οἷον Μανιχαίων, δηλούσας δέ ὅμως τόν σκοπόν τοῦ θείου τούτου ἀνδρός τό ὀρθόν. Λέγει γάρ, ἐκ τίνος ἀρχῆς παρήχθη τό κακόν· καί εἰ ἐξ ἄλλης αἰτίας, καί ὅσα τοιαῦτα τῶν ἀντιδίκων εἰσίν. Εἴτα λοιπόν, πῶς ὁ ἀγαθός αὐτό παραγαγεῖν ἠβουλήθη, πῶς δέ καί προνοίᾳ ἐστί τό κακόν, ἐκ τούτων δεικνύς, ὅτι, εἰ καί ὅλως παραγωγήν ἔσχε τό κακόν, ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ ταύτην ἔσχε, καί ὅτι μόνη ἡ πρόνοια διοικεῖ τό ὅλον, ὡς ἐκ τούτου μίαν ἀγαθήν ἀρχήν εἶναι τοῖς οὖσι. Ταῦτα καί ἐν τοῖς προβλήμασιν ἐξήτασεν ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ· παρακατιών γάρ ἀναλύει σαφῶς τά προβλήματα, δεικνύς ὡς οὔτε