29

ἑνώσεως ἀγνώστου πρός τό ἀπρόσιτον φῶς τάς ἐπιβολάς ἔχῃ, τότε 14S_134 καί αἱ νοηταί ἐνέργειαι περιτταί εἰσιν, ὡς καί αἰσθήσεις, ἐπειδή τά ὑψηλότερα τούτων ἡ ψυχή διανοεῖται, λοιπόν ἡνωμένη Θεῷ · ὅταν δέ ὁμοῦ χαμαίζηλα φαντασθῇ καί περί τινος τῶν αἰσθητῶν σπεύσῃ κινηθῆναι, τότε τούς σαφεστέρους λόγους καί τά τρανότερα τῶν ὁρατῶν χρή ἐπιζητεῖν.

Ὥσπερ καί αἱ νοεραί δυνάμεις: Σημείωσαι, ὅτι ἕτερον νοῦς καί ἕτερον ψυχή. Νοεράς ἐνεργείας καί δυνάμεις φησί τά νοήσεις, αἵτινες κατώτεραί εἰσι καί σκεδασμός τοῦ νοῦ. Ὅταν οὖν ἡ ψυχή βούληται πρός Θεόν ἀνανεῦσαι καί κατά τό δυνατόν ἑνωθῆναι αὐτῷ, τό ὄμμα αὐτῆς, τουτέστι τόν νοῦν αὐτόν ἀποστρέψαι ὁφείλει τῶν μερικῶν, καί ἐπί τά καθολικώτερα ἀναπηδῆσαι· μερικά δέ εἰσιν αἱ νοήσεις, ὡς ἔφημεν· τότε γάρ νοῦς ὅλη γενομένη καί εἰς τό ἔσω στραφεῖσα, ἑνάς λοιπόν καί ἁπλότης γενομένη, ἐπιλαβεῖν δυνήσεται ταῖς θείαις ἀκτῖσι, διά τῆς ἐπαινετῆς ἀγνωσίας, οὐ τῆς ἐξ ἀμαθείας ἀγνοίας, ἀλλά τῆς γινωσκούσης ὅτι ἀγνοεῖ τά περί Θεοῦ ἀκατάληπτα· γνώσεται δέ ἀπολαύουσα τῶν θείων μαρμαρυγῶν· οὐ διά τῶν αἰσθητῶν ὀμμάτων, οὐ γάρ καταλαμβάνεται τούτοις, ἀλλά ταῖς ἀνομμάτοις τοῦ νοῦ καταστάσεσιν.

Ἐπιδηλότεραι τῶν αἰσθήσεων: Ἐξηγεῖται, τί εἰσιν αἱ ἐπιδηλότεραι τῶν αἰσθήσεων διαπορθμεύσεις, καί φησιν αὐτάς τούς σαφεστέρους λόγους καί τά τρανέστερα τῶν ὁρατῶν.

§ 12. Καίτοι ἔδοξέ τισιν: Ὅτι καί ἡ ἀγάπη ἔρωτα δηλοι, καί ὅτι θειότερον ὄνομα τοῦ ἔρωτος.

Ἀκουέτωσαν: Σημείωσαι, ὅτι καί τότε ἦσάν τινες ἐπιλαμβανόμενοι ὀνομάτων, οὕς ἐπιστομίζει ἐκ τῆς θείας Γραφῆς.

Ὁ θεῖος Ἰγνάτιος: Καί ἐκ τούτου τινές οἴονται διαβάλλειν εὐκαίρως τό παρόν σύνταγμα, ὡς μή ὅν τοῦ θείου ∆ιονυσίου, ἐπειδή Ἰγνάτιον λέγουσι μεταγενέστερον αὐτοῦ εἶναι· πῶς δέ δύναταί τις τῶν μεταγενεστέρων μεμνῆσθαι; Πλάσμα δέ καί 14S_136 τοῦτο δοκοῦν αὐτοῖς· ὁ γάρ ἅγιος Παῦλος, ὁ φωτίσας ∆ιονύσιον, μεταγενέστερος ἧν τῷ χρόνῳ τοῦ ἁγίου Πέτρου, μεθ' ὅν ὁ Ἰγνάτιος ἐπίσκοπος γίνεται Ἀντιοχείας, μετατεθέντος Πέτρου ἐν Ρώμῃ· ἐπέζησε δέ ὁ ἅγιος Παῦλος χρόνον πολύν, ὁ φωτίσας ∆ιονύσιον, καί ∆ιονύσιος μετ' αὐτόν ἔζησεν· ὁ δέ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ἐπί ∆ομετιανοῦ ἐξορίζεται εἰς Πάτμον, ᾧ ἀντιγράφει ∆ιονύσιος. Ἰγνάτιος δέ πρό ∆ομετιανοῦ μαρτυρεῖ· ὥστε προγενέστερος ∆ιονυσίου.

Ὁ ἐμός ἔρως: Ζητητέον πῶς ἐπί Ὀνησίμου τοῦ μετά Τιμόθεον Ἰγνατίου διαλεγομένου, καί γράφοντος Ρωμαίοις τό, 'ἐμός ἔρως ἐσταύρωται', ∆ιονύσιος νῦν Τιμοθέῳ γράφων τούτου μέμνηται, ὡς Ἰγνατίου ἤδη γράψαντος, καί μήποτε παρά τινος τῶν φιλολόγων ἔξω παρατεθέν, πρός πλείονα σύστασιν τῶν περί θείου ἔρωτος τῷ ἁγίῳ ∆ιονυσίῳ εἰρημένων, ὕστερον κατά ἄγνοιαν ἔσω παρενετέθῃ, ὅπερ ἐν πολλοῖς πολλάκις γενόμενον ἔγνωμεν· καί γάρ δίχα τούτου ἵσταται ἀπαραλείπτως τό σῶμα τοῦ λόγου· ἤ τάχα σύνηθες αὐτῷ εἶναι ἀπόφθεγμα, ὡς καί τό θεοφόρος πολλάκις αὐτῷ λεγόμενόν τε καί γραφόμενον, τεκμήριον δέ τό μή προσκεῖσθαι, Γράφει δέ τισι, τουτέστι Ρωμαίοις, ἀλλ' ἁπλῶς, Γράφει δέ καί ὁ θεῖος Ἰγνάτιος.

Καί ἐν ταῖς προεισαγωγαῖς: Ἐπιστητέον, ὅτι προεισαγωγάς καλεῖ τῆς θείας Γραφῆς τά Σολομῶντος, ἀφ' οὗ καί τά ρητά.

α) Ὅτι ἡ ἀγάπη ἔρωτα δηλοῖ, καί ὅτι θειότερον ὄνομα τοῦ ἔρωτος. 14S_138 β) Τοῖς θείοις μᾶλλον: ∆ιά τί τοῖς θείοις μᾶλλον ἀνατιθέασι τόν

ὄντως ἔρωτα οἱ θεολόγοι.