39

Εἶτα, πῶς οἱ ἐκ Θεοῦ: Πρός τούς λέγοντας· Εἰ ἐκ Θεοῦ ἐγένοντο οἱ δαίμονες, πῶς εἰσι κακοί; Ἔστι δέ λύσις τῆς πεύσεως, εἰ κακοί εἰσιν οἱ δαίμονες· καί φησιν, ὅτι οὐ καθό ἀγαθοί εἰσι κατά τήν παραγωγήν τῆς οὐσίας αὐτῶν (ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ γάρ παρήχθησαν ἀγαθοί), ἀλλά καθό ἠσθένησαν τῆς φυσικῆς αὐτῶν ἐνεργείας.

Καί ἀγαθήν ἔλαχον οὐσίαν. Ὅτι ἀγαθή τῶν δαιμόνων ἡ οὐσία. Ὡς τά Λόγιά φησι: Σημείωσαι, πῶς νοεῖ τό, 'ἀγγέλους τε τούς μή τηρήσαντας

τήν ἑαυτῶν ἀρχήν'· ἀρχήν γάρ αὐτῶν φησι τήν εἰς τό εἶναι παραγωγήν· παρήχθησαν γάρ καί αυτοί εἰς πᾶν ἔργον ἀγαθόν, ὥσπερ καί ἠμεῖς. Ἐκ τούτων οὖν εἰσιν οἱ δαίμονες, ἐν τούτῳ μόνῳ κακυνόμενοι, ἐν τῇ παύσει τῆς ἕξεως τῶν ἀγαθῶν, καί ἐν τῷ μή ἐγεργεῖν τό ἀγαθόν· ὥστε κατά προαίρεσίν εἰσι κακοί, ἀλλ' οὐ κατά φύσιν· τό δέ ἀγαθόν πρόσετι τοῖς οὖσι κατά φύσιν· πολλή τοίνυν διαφορά.

Τῶν θείων ἀγαθῶν ἕξεως: Σημείωσαι τό ἕξεως καί ἐνεργείας· ἰδού γάρ ἥν προεῖπε δύναμιν, ταύτην νῦν ἕξιν φησίν, ὡς ἡρμηνεύσαμεν ἐν τοῖς ἀνωτέρω ἐν τῇ μεγάλῃ παραγραφῇ.

Οὐκοῦν, εἰ ἀεί: Ὅτι οὐ πάντῃ ἄμοιροι οέ δαίμονες τοῦ ἀγαθοῦ. Τό γάρ ἀεί ταὐτόν: Ὅτι τό ἀεί ταὐτόν, ἴδιον τοῦ ἀγαθοῦ. (14S_180> Κακοί δέ εἶναι: ∆ιά τί κακοί λέγονται οἱ δαίμονες. Αὐτοῖς ἔκβασις: Ἔκβασιν τήν ἀναχώρησιν τοῦ ἁρμόζοντος λέγει, ἀτέλειαν δέ

τήν τοῦ τελείου, ἤτοι τῆς τελειότητος την ἔλλειψιν. Φαντασία προπετής: Τί ἐστι φαντασία, ἐν πρώτῳ κεφαλαίῳ εἴπομεν. Ἀλλά ταῦτα: Ἰδού καί ἑτέρα λύσις τοῦ μή εἶναι τό κακόν φύσει κακόν, ἀλλά

κατά ἔκπτωσιν τοῦ ἀγαθοῦ· τό γάρ ἐν φύσει ὄν ἀεί ὡσαύτως ἔχει καί οὐ καταβάλλεται, ὥσπερ αὐτό τό ἀγαθόν, τό δέ κακόν ἄστατόν ἐστιν, ἐπειδή φθείρει καί ἀλλοιοῖ τό προστυχόν, ὡς εἴπομεν ἄνω. Οὐκοῦν οὐκ ἐν φύσει τό κακόν, ὥσπερ ἐπί τῶν δαιμόνων φησίν ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ εἰ γάρ ἐν φύσει ὄν, ἀεί ὡσαύτως ἔχει. Ἀπέδειξεν οὖν, ὅτι καί δαίμονες καθό εἰσί καί νοοῦσι καί ζῶσι καί ἔφεσιν ἔχουσι τοῦ ἀγαθοῦ, οὔκ εἰσι φύσει κακοί, ἀλλά κατά παρατροπήν τοῦ ἀγαθοῦ, ἐν ᾧ καί ἐγένοντο.

α. Οὐδέ αὐτά καθ' αὑτά κακά: Ὁ θυμός ὁ ἄλογος καθ' ἑαυτόν, καί ἡ ἄνους ἐπιθυμία καθ' ἑαυτήν, καί ἡ προπετής φαντασία, οὐ πάντως καί ἐπί πάντων κακόν, καθ' ἑαυτά σκοπούμενα, ἀλλ' ἔσθ' ὅτε καί ἡ ἀναίρεσις αὐτῶν λυμαίνεται τῷ ταῦτα ἔχοντι ζώῳ, ὥς φησι τελείως ἐν τῷ ζ' κεφαλαίῳ τούτου τοῦ λόγου. Καλῶς δέ ἐν ταῖς σχέσεσι ταύταις τά διαβάλλοντα τέθεικεν, ἐπεί ἔστι καί θυμός μετά λόγου, ὡς ὁ κατά τῆς ἁμαρτίας καί κατά τῶν ἐχθρῶν τοῦ Θεοῦ· καί ἐπιθυμία ἔννους, ὡς τό ἐπιθυμεῖν τοῦ βελτίονος, καί τό, «ἐπιθυμία ἐπεθύμησα φαγεῖν τό πάσχα τοῦτο μεθ' ὑμῶν». Οὕτως ἐστί καί φαντασία οὐ προπετής, (14S_182> καθ' ἥν ἐφαπτόμεθα τῶν νοητῶν, τῷ νῷ ἡμῶν τοῦτο ποιοῦντες.

Οὐχ ἡ σχέσις: Σχέσιν μέν φησιν αὐτό τό ἔχειν ἁπλῶς, τά δέ προειρημένα, λέγω δή θυμός καί τά συνημμένα, τῆς ἔν τισι ζώοις ἰδιότητος συστατικαί δυνάμεις εἰσί, καί κατά τοῦτο οὐ κακόν τά τοιαῦτα.

β. Ἀλλ ' ᾖ οὐκ ἔστι: Κατά κοινοῦ τό κατά φύσιν. γ. Οὐ μήποτε αὐτάς: Ἰδού ἐνταῦθα σαφῶς φησιν, ὅτι ἐξ ἀγγέλων οἱ δαίμονες·

τάς γάρ δοθείσας αὐτοῖς ἀγγελικάς δωρεάς οὐκ ἀποβάλλουσι, τουτέστιν ὅπερ ἐκ φύσεως ἔχουσιν ἀγαθόν, οὐ μετατρέπουσιν, εἰ καί αὐτοί μή βούλονται ὁρᾷν τό ἐν αὐτοῖς φῶς, μύσαντες αὑτῶν τάς ἀγαθοπτικάς δυνάμεις, ὡς τό εἰρημένον περί τῶν Ἰσραηλιτῶν· «τούς ὀφθαλμούς αὑτῶν ἐκάμμυσαν, καί τοῖς ὠσίν αὑτῶν βαρέως ἤκουσαν, μήποτε ἐπιστρέψωσι καί ἰάσωμαι αὐτούς», Σημείωσαι δέ, ὅτι φωτοειδεῖς καί οἱ δαίμονες, μᾶλλον δέ φῶτα κατ' οὐσίαν, ὡς καί οἱ λοιποί ἄγγελοι· οὕτω καί ἐν Εὐαγγελίοις· «ἐθεώρουν τόν Σατανᾶν ὡς ἀστραπήν».