21

Αἱ νοηταί καί νοεραί: Κατά κυριότητα ἕτερόν ἐστι νοητόν, καί ἕτερον νοερόν. Τό γάρ νοητόν τροφή οἷά τις τοῦ νοεροῦ ἐστιν, εἴπερ τό νοούμενον, ὅ ἐστι νοητόν, μεῖζόν ἐστι καί προεπινοούμενον τοῦ νοοῦντος, ὅ ἐστι νοερόν. Τά μέν οὖν ὑπερκείμενα καί προσεχῆ τῷ Θεῷ τάγματα νοητά κυρίως λεκτέον, τά δέ ὑποβεβηκότα νοερά, ἅτε νοοῦντα τά ὑπερκείμενα· οὐχ ὅτι δέ νοητά ἐστι τά νοούμενα, νομιστέον αὐτά μή νοεῖν· νοεῖ γάρ καί 14S_100 αὐτά, ἐπειδή νόες εἰσί καί οὐσίαι ζωῆς καί νοῦ ἀνωτάτου δημιουργηθεῖσαι, ἀλλά καί ἐνέργειαι ἐκεῖ ἐνυπόστατοί εἰσι καί οὐσίαι· πᾶσα γάρ κίνησις καί ἠρεμία ἐκεῖ μέντοι ἐνυπόστατοί εἰσι, καί δυνάμεις ζῶσαι, καί τῶν ρευστῶν καί σωματικῶν ἀλλοιώσεων ὑπέρτεραι· διό νοοῦνται μέν, ὡς ἄϋλοι, νοοῦσι δέ τά ὄντα, ὡς νόες ἀσώματοι καί ὑπερκόσμιοι ἄνωθεν ἐλλαμπόμενοι τούς περί τῶν ὄντων λόγους καί διαβιβάζοντες αὐτούς μυστικῶς εἰς τούς ὑποβεβηκότας ἀγγέλους νοητῶς καί ἀποκαλυπτικῶς. ∆ύνῃ δέ καί ἄλλως νοῆσαι τό 'δυνάμεις' καί 'ἐνέργειαι'· δυνάμεις μέν γάρ, ὅτι, καί μήπω τῶν ἐν τῇ κτίσει φανέντων, δυνάμει πάντα ἐν τῷ Θεῷ προϋφεστήκει, μέλλοντα παράγεσθαι δι' αὐτοῦ εἰς τό εἶναι· ἐνέργειαι δέ, ὅτι καί πρός ἔργον ἡ δημιουργία παρήχθη. Σημείωσαι δέ καί τό τῆς ρευστῆς ἀλλοιώσεως ὡς ἡρμήνευσα, ἐπειδή τρεπτοί καί οἱ ἄγγελοι, κατά γνώμην δηλονότι, καί οὐκ οὐσίαν, ὡς μαρτυρεῖ ὁ διάβολος καί τό τάγμα αὐτοῦ, πεσών ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, ὡς καί ἐν τῷ Ἰώβ ἔχομεν.

Φθορᾶς καί θανάτου: Ταῦτα γάρ σωμάτων ἴδια. Οἰκείως ἐλλάμπονται: Ὅτι τά ἀσώματα καί οὐράνια νοοῦνται καί νοοῦσι. Καί φρουρά καί ἑστία: Μονή καί ἑστία ἐκ παραλλήλου ταὐτόν σημαίνουσι.

Φίλων ὁ Ἰουδαῖος ἐν τῷ Περί τῆς φλογίνης ρομφαίας καί τῶν χερουβίμ λόγῳ φησίν οὕτως· Ἡ δέ μονή, τῶν τοῦ κόσμου μερῶν ἑστῶσα παγίως, ἑστία πρός τῶν παλαιῶν εὐθυβόλως ὠνόμασται. Τοῦτο δέ καί ἄνω φησί, περί τό τέλος τοῦ πρώτου κεφαλαίου, ἐν τῇ ἕκτη παραγραφῇ.

§ 2. Ἐκεῖθεν αὐταῖς: Σημείωσαι τά περί τῶν ἀγγέλων, καί ὅτι τά ἄϋλα καί ἐν ἀλλήλοις χωρεῖ ἀσυγχύτως καί ἀποχωρεῖ, καί οἱονεί βαθμός καί τάξεις εἰσίν πρῶται καί δεύτεραι, καί ὅτι 14S_102 οἱ θεῖοι νόες ἐκεῖ περί ἑαυτούς ἑλίσσονται, οὐχ ἕλιξίν τινα σωματικήν, ἀλλ' ὑπερκόσμιον καί νοεράν, καί οἵαν πεφυκε νοῦς ἑλίττεσθαι, ἐξ ἑαυτοῦ προϊών εἰς ἐπινοήσεις καί εἰς ἑαυτόν ἀναστρέφων, οὑ μήν ἕξω ἑαυτοῦ χωρῶν σκεδαστῶς καί μεριστῶς· τοῦτο αἰνίττονται καί οἱ παρά τοῦ θεσπεσἰου Ἰεζεκιήλ τροχοί πολυόμματοι· καί ὅτι περί τόν θεῖον ἔρωτα ἐν ταὐτότητί εἰσι καί ἀκρότητι· ταὐτότητα δέ νοητέον τήν ἀναπόστατον πρός Θεόν προσοχήν, ἀκρότητα δέ, τήν τῆς νοήσεως αὐτῶν καί οὐσίας ἤδη πως εἰς θέωσιν πρόοδον νόησον· καί τάς ἑνώσεις δέ, τάς πρός ἀλλήλας τῶν νοητῶν, τόν πρός ἀλλήλους θεοπρεπῆ νόησον ἔρωτα, ὅς, θεῖος ὤν καί ἑνοποιός, συνάπτει αὐτούς, οὐ σωρηδόν συγκομίζων, ἀλλ' ἀγαπητῶς συνδεσμῶν. Τῶν δέ ὄντων καί τῶν νοητῶν, ὡς καί τῶν νοητῶν, ὡς καί τῶν αἰσθητῶν ὁμωνύμως λεγομένων, τά μέν ἔστιν ἡνωμένα καί ἀλληλουχούμενα, τά δέ διῃρημένα καί ἐν παραθέσει, οἷον σωρηδόν· καί νοητῶν μέν ἡνωμένα, οἷον ζῶον καί φῶς καί νοητός κόσμος καί ὅσα τοιαῦτα, διῃρημένα δέ καί ἐν παραθέσει, οἷον στρατιά, τάξις, πατριά, χορός· ἐπί δέ αἰσθητῶν ἕνωσις, ζῶον, δένδρον, κόσμος, διαίρεσις δέ κατά σωρείαν, ποίμνη, δῆμος σωρός, χορός.

Ἐν τῷ Περί τῶν ἀγγελικῶν: Ἰδού ἄλλο πόνημα ∆ιονυσίου ζητεῖται, Περί τῶν ἀγγελικῶν ἰδιοτήτων καί τάξεων.

Αἱ ἀγγελοπρεπεῖς: Ἀγγελοπρεπεῖς καθάρσεις φησίν, οἷον τήν Ἠσαΐου καί τήν Ἰεζεκιήλ φαγόντος ἐν ἐκστάσει τήν κεφαλίδα τοῦ βιβλίου. Τελεσιουργίαν δέ ἀγγέλων λέγει, ὡς ἐπί τοῦ ∆ανιήλ καί τοῦ ἀγγέλου τοῦ ἑρμηνεύσαντος αὐτό, καί περί τοῦ ποιμένος τόν Ἑρμᾶν τελειώσαντος, ὡς ἐκεῖ ἀνέγνωμεν ἐν τῷ 14S_104