26

Ὅτι καί τό μή ὄν: Πῶς δύναται τό μή ὄν μετέχειν τοῦ ἀγαθοῦ; Εἰ γάρ μή ὕπεστιν αὐτό, οὔτε ἔφεσιν ἔχει, οὔτε μετοχήν πρός τι τῶν ὄντων. Λεκτέον οὖν ὅτι τό μή ὄν διαφόρως νοεῖ ὁ θεῖος οὗτος ἀνήρ· ποτέ μέν γάρ αὐτό τό Θεῖον οὕτω καλεῖ, ὡς μηδέν ὄν τῶν ὄντων, ποτέ δέ τήν ὕλην, ἔτι δέ ὅτε καί τό κακόν οὕτω καλεῖ κατά διαφόρως ἐννοίας. Ἔστιν οὖν εἰπεῖν ὅτι ἡ ὕλη μετέχει τοῦ ἀγαθοῦ, καθό μετεβλήθη εἰς εἶδος καί ἀπηλλάγη τῆς πρῴην ἀμορφίας· ἤ ὅτι τό κακόν μετέχει τοῦ ἀγαθοῦ, καθό προαιρέσει καλῇ καί αὐτό τό δοκοῦν θέλει κακόν εἶναι, καί ὅτι ἀεί βούλεται εἶναι τό κακόν· πᾶν δέ τοῦ εἶναι ἐφιέμενον, τοῦ ἀγαθοῦ ἐφίεται. Ἄνω δέ πρό δύο φύλλων, τόν Θεόν φησι καί ὑπέρ τά ὄντα εἶναι· οὐκοῦν καλῶς ἄν εἴποι τις τόν Θεόν ὑπέρ τά ὄντα εἶναι, καί τό μή ὄν μετέχειν τοῦ ἀγαθοῦ, ὡς καί ὑπέρ τά 14S_122 ὄντα ὄντος, καί μηδέν ὄντος τῶν ὄντων. Σημείωσαι ἀναγκαῖον, πῶς φησι, τό μή ὄν εὑρίσκεται καλόν καί ἀγαθόν, ὅτε περί Θεοῦ λέγεται· ὁ γάρ Θεός καί ὄν λέγεται, καί μή ὄν, ὡς οὐδέν ὤν τῶν ὄντων, ἀλλ' ὑπερηρμένος ἀγνώστως τῶν ἁπάντων· οὐ γάρ ἐστί τι τό γινῶσκον κατά τί οὐδέν ἐστιν ὁ Θεός.

Αἱ οὐσιώδεις ὑπάρξεις: Καλῶς τό οὐσιώδεις. Ὑπάρξεις καθ' ἑαυτάς ἀνώτεραι τῶν οὐσιῶν εἰσι, νῦν δέ, ἐπειδή περί τῶν κτιστῶν φησιν, εἰκότως τῷ 'ὑπάρξεις' προσέθηκε τό 'οὐσιώδεις'. Ἑνώσεις δέ λέγονται, οὐχ ὅτι συνέκειντο σωρηδόν ἕν τι ἀποτελοῦντα, ἀλλ' ὅτι πηγή αὐτῶν καί ἀρχή ἦν ὁ Θεός, καί ἐξ αὐτοῦ παρήχθησαν ἐλλάμψαντα καί ὑποστάντα καθ' ὑπόβασιν ἅπαντα τά ὄντα ὡς καί εἰς διακρίσεις ὑποστάσεων φηνῆναι. Ταὐτότητες δέ εἰσιν αἱ ἀναγωγοί καί ἑνωτικαί πρός Θεόν δυνάμεις τῶν νοητῶν, ὡς καί ὁμοιότητες, ἐπειδή καί ἐξ αὐτοῦ εἰσι καί προσεχεῖς αὐτῷ. Ἑτερότητες δέ καθό καταγωγός οὖσα ἡ ἑτερότης καί μεριστή, ἐν ταῖς ὑποβεβηκυίαις καί ἐσχάταις προόδοις τοῦ θείου θελήματος εἰς ὁρατά ἐπληθύνθη. Ἀνομοιότητες δέ πάλιν, ἐπειδή τό γινόμενον ἕτερον ἄν εἰη τοῦ δημιουργήσαντος κατά πάντα, καί οὐκ ἐμφερές. Κοινωνίαι δέ τῶν ἐναντίων αἱ τῶν στοιχείων εἰσί κράσεις· ἐκ γάρ τῶν τεσσάρων στοιχείων εἰσί τά σώματα πάντα. Ἀλληλουχίαι δέ τῶν ὁμοστοίχων εἰσίν αἱ τῶν κόσμων, τοῦ τε ὁρατοῦ καί τοῦ νοητοῦ, καθ' ὑπόβασιν κατατάξεις, ἐκ μιᾶς οὐσίας τῆς ὕλης εἰς σώματα πληθυνθεῖσαι στερεωμάτων, καί οἱονεί σειρά, ἀλλήλων ἐχόμεναι· ἐκ τούτων νοήσεις καί τά ἑξῆς. Ἀσυμμιξίαι δέ τῶν ἡνωμένων εἰσίν, ὡς ἐπί τῆς τοῦ ἀνθρωπείου γένους κοινότητος, καί τῆς καθ' ἕκαστον ἄνθρωπον ἰδιότητος· τῷ μέν γάρ κοινῷ τῆς οὐσίας λόγῳ πάντες ἡνώμεθᾳ, τῇ δέ καθ' ἕκαστον ἰδιότητι, τό ἀσύμμικτον ἔχομεν. 14S_124 Αἱ στάσεις πᾶσαι: Στάσεις καί κινήσεις λέγει τρεῖς, ἄς καί καταλέγει, νοῶν καί ψυχῶν, καί σωμάτων· δεῖ τοίνυν· προσφόρως νοεῖν. Οἱ μέν οὖν νόες ἵστανται καί κινοῦνται, ὡς Ἠσαΐας φησί καί Ἰεζεκιήλ περί τῶν σεραφίμ καί χερουβίμ· ἐπειδή αὐτοί εἰσιν οἱ ἀναβαίνοντες καί καταβαίνοντες, ὥς φησι Μωϋσῆς· τό μέν γάρ ἐπεστράφθαι ἀλήκτως ἐπί τόν Θεόν καί ἱδρῦσθαι ἐν τῇ πρός αὐτόν ἀνατάσει, κἄν ἀποστέλλοιντο καί καταβαίνοιεν ἐπί τά ὑποβεβηκότα, προνοίας χάριν τῶν ὠφεληθησομένων, τοῦτό ἐστι τό ἑστάναι βεβαίως ἐν τῇ πρός Θεόν ἐγγίσει, καί κινεῖσθαι εἰς τάς περί τούς εὐεργετουμένους διακονίας· κινοῦνται δέ ἐν τῷ νοεῖν τά ὑπερβεβηκότα, καί ἑστᾶσιν ἐν τῷ νοεῖσθαι παρά τῶν καταδεεστέρων, ὡς νοητά, μένοντα ἐν τῇ οἰκείᾳ ταυτότητι· φρουραί γάρ εἰσι ἑαυτῶν καί μοναί, καί εἰς ἑαυτά οἰκειοῦνται, καί ἐφ' ἑαυτά συνεστραμμένα, καί ἀσκέδαστα ἐπί τά ἀλλότρια τῆς θεοσεβείας. Καί γοῦν πάντα τά καταδεέστερα ἐπέστραπται ἐπί τά ὑπερβεβηκότα. Αἱ δέ κινήσεις τῶν νοῶν καί ψυχῶν τροχοειδεῖς εἰσι καί κυκλικαί, ὡς καί Ἰεζεκιήλ φησιν, ἐπείπερ ἐξ ἑαυτῶν προΐασι, καί εἰς ἑαυτά ἐπαναστρέφουσιν ἀνεξόδευτα ἑαυτῶν. Καί ταῦτα μέν ἐπί τῶν ἀσωμάτων· στάσις δέ καί κίνησις ἐπί τῶν σωμάτων νοηθήσεται, μενούσης μέν τῆς