16

§ 8. Τοῖς αἰτιατοῖς: Αἰτιατά ἐστι πάντα τά παραχθέντα εἰς κτίσιν, εἴτε ἐν οὐρανῷ, εἴτε ἐπί γῆς, αἴτια δέ τά ὑπερόντα, τουτέστιν αἱ τρεῖς ὑποστάσεις τῆς ἁγίας Τριάδος. Πρόδηλον οὖν ὅτι οὐδεμία ἐμφέρεια τούτων πρός ἄλληλα, αἰτίων φησί καί αἰτιατῶν. Καλῶς δέ προσέθηκε τό 'ἐνδεχομένας'· οὐ γάρ ἁπάσας.

Καί ζῇν εἴ τις φαίη: Ὅτι περισσῶς καί οὐσιωδῶς προσένεστι τά τῶν αἰτιατῶν τοῖς αἰτίοις. Ὥστε οὐ καλῶς λέγομεν ζῇν καί φωτίζεσθαι τό θεῖον· τοῦτο γάρ τοῦ ζῇν ἡμᾶς καί φωτίζεσθαι 14S_078 αἴτιον· οὐσιωδῶς οὖν προσένεστι τῷ θείῳ, ἅπερ ἡμῖν κατά χάριν· τοῦτο γάρ σημαίνει τό 'κατά μέθεξιν'· λέγει γάρ ὁ Ἀπόστολος· «χάριτί ἐστε σεσωσμένοι»· καί ἡμεῖς μέν σεσωσμένοι λεγόμεθα, αὐτός δέ ἡμῶν Σωτήρ ἐστι. Καί πάλιν· «ἀπό γάρ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες ἐλάβομεν».

§ 9. Ἀλλά καί τό πάσης θεολογίας: Ὅτι θεολογίαν καλεῖ τά περί τῆς ἐνανθρωπήσεως, καί ὅτι καθ' ἡμᾶς θεοπλασίαν φησί τήν τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ σάρκωσιν. Ταῦτα κατά Νεστοριανῶν μάλιστα, τό ἀνδρικῶς αὐτόν οὐσιωθῆναι λέγειν· ὅρα δέ ὅτι ἐκ τῶν παρθενικῶν αἱμάτων φησί τό σῶμα τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ διαπλασθῆναι. Σημείωσαι δέ, πῶς φησι, πρεσβυτάτους ἀγγέλους εἶναί τινας, καί πρῶτον αὐτῶν τινα εἶναι. Λέγει δέ πρεσβυτέρους ἀγγέλους ὁ θεῖος Ἰωάννης ἐν τῇ Ἀποκαλύψει· καί ἑπτά εἶναι τούς πρώτους ἐν τῷ Τωβίᾳ ἀνέγνωμεν, καί παρά Κλήμεντι βιβλίῳ ε' τῶν Ὑποτυπώσεων. Πρεσβυτάτους δέ ἀγγέλους εἴωθε καλεῖν, τάς ἀνωτάτω τρεῖς τάξεις, θρόνους, σεραφίμ, χερουβίμ, ὡς δηλοῖ ἐν τῷ Περί τῆς οὐρανίας ἱεραρχίας λόγῳ πολλάκις· φησί δέ ἐνταῦθα, μήτε τῷ πρωτίστῳ τῶν ἀγγέλων ἐφικτόν εἶναι τόν τρόπον τῆς ἐνανθρωπήσεως.

Καί τῷ κλεινῷ: Ἐνδόξῳ. Καθηγεμόνι: Καθηγεμόνα οἰκεῖον, τόν ἅγιον Ἱερόθεον αἰνίττεται, ὡς εὐθύς

δηλοῖ· μετά γάρ τόν Παῦλον ἐκ τούτου ὠφελήθη· λέγει δέ ὅτι ἴσως παθών τά θεῖα ἐκεῖνος, οὕτως ἐνεπνεύσθη· τί δέ ἐστιν οὐ μόνον μαθών, ἀλλά καί παθών, εἴρηται μέν οὖν καί ἐν τῇ πρός Ἑβραίους· «ἔμαθε γάρ ἀφ' ὧν ἔπαθε τήν ὑπακοήν». Ὁ γάρ παθών πείρᾳ λαμβάνει τό διδασκόμενον, 14S_080 οἷον ὁ τυπτόμενος, μᾶλλον τοῦ μόνον ἀκούσαντος· οὐ μήν καί τυπτηθέντος ποτέ, τίς ὁ τοιοῦτος πόνος γινώσκει, καί μᾶλλον ἄν παραστήσειεν, ὁποῖόν ἐστι τό ἄλγος· οὕτω καί ὁ δι' ἀποκαλύψεως μυούμενος, θειότερον ἑρμηνεύσει τά θεῖα. Τό δέ παθεῖν τά θεῖα τοιοῦτόν ἐστιν· εἴρηται τῷ Ἀποστόλῳ, «συνταφῶμεν τῷ Χριστῷ, ἵνα καί συναναστῶμεν αὐτῷ καί συμβασιλεύσωμεν», ὁ δέ σταυρῶν ἑαυτόν καί τήν ἑαυτοῦ σάρκα, αὐτός τά στίγματα τοῦ Χριστοῦ ἐν τῷ οἰκείῳ σώματι περιφέρει· εἰκότως οὖν καί συμβασιλεύει τῷ Χριστῷ καί τά θεῖα αὐτοῦ θαρρεῖται μυστήρια, ὅταν καί ὁ ἅγιος Ἱερόθεος λέγεται μή μόνον μαθεῖν, ἀλλά καί παθεῖν τά θεῖα· καί ὁ δι' ἀποκαλύψεως τά θεῖα μυούμενος, ἐξίσταται ἑαυτοῦ, καί καλῶς λέγεται παθεῖν τό ἐπωφελές τοῦτο πάθος, ἵνα Θεοῦ γένηται καταγώγιον. Ἄλλως. Παθεῖν αὐτόν ἔφη τά θεῖα, ὡς οὐ διδακτῶς διά λόγου τήν περί τούτων δέξασθαι μύησιν λέγων, ἀλλά τῇ θείᾳ ἐκλάμψει ἐντυπωθῆναι, καί οἷον ἐνσημανθῆναι τῇ διανοίᾳ τήν γνῶσιν τῶν ὑπέρ φύσιν, καί τήν τοιαύτην τῶν θειοτέρων μύησιν συμπάθειαν ἐκάλεσεν, ἤγουν συνδιάθεσιν.

§ 10. Ἡ πάντων αἰτία: Τά θεῖα ταῦτα παρίστησι ρήματα, πῶς καί ὁ Υἱός «τά πάντα ἐν πᾶσι», καί «κεφαλή πάντων» κατά τόν Ἀπόστολον· καί φησιν, ὅτι πάντων ἐστί πλήρωμα καί συνοχεύς, τήν ἀλληλουχίαν τῶν δημιουργημάτων συσφίγγων, τουτέστι τά μέρη τῷ παντί, ὡς τό πᾶν ὤν· ὡς τοῦ παντός οὖν συναγωγεύς, καί μέρος εἰκότως, ἐπειδή καί πᾶν μέρος τοῦ παντός ἐστι μέρος, καί οὔτε πᾶν, οὔτε μέρος, ὡς μηδέν ὤν ἐξ αὐτῶν 14S_082 τῶν, ἀλλά καί ὑπέρ πᾶσαν οὐσίαν· μέρη δέ ὅλου τοῦ κόσμου εἰσί τά κατ' εἶδος ὁρώμενα, ἀήρ, γῆ, φυτά, καί τά λοιπά· καί ἔστι μέν οἷά τις τελεία λεγομένη ἡ αὐτοῦ θεότης, ὡς πρός ἡμᾶς τούς ἀτελεῖς, ὡς παρά Ματθαίῳ ·