34

δέ ἀκολασία περί τό πάσχειν. Σαφές οὖν γέγονε, πῶς ἐν ψυχῇ καί πρό ἐνεργείας διακέκριται τά κακά ἐκ τῶν ἀρετῶν, διά τοῦ ἀλόγου καί τοῦ λογικοῦ, μερῶν ὄντων τῆς ψυχῆς. Ταῦτα δέ τά τοῦ ἀλόγου ἕτερον νόμον δείκνυσιν ἡμῖν «ἀντιστρατευόμενον τῷ νῷ», ὥς φησιν ὁ Ἀπόστολος, (14S_156> καί ἐν τῷ μή κρατεῖσθαι αἰχμαλωτεύοντα τό λογικόν, ὡς ἀπεδείξαμεν.

Πρός τόν λόγον: Ἀντί τοῦ, πρός τό λογικόν τῆς ψυχῆς μέρος. Καί εἰ φθορά ἐστι τῶν ὄντων: Ἀντί τοῦ, εἰ ἐν τοῖς οὖσι τό φθείρεσθαι ὁρᾶται,

ἤγουν εἴ τινα τῶν ὄντων ὑπόκειται φθορᾷ, ἐκ τούτου δείκνυται τό εἶναι τό κακόν· τό γάρ 'οὐκ ἐκβάλλει', τοῦτο δηλοῖ.

Ἤ οὐχί πολλάκις: Ἔτι τῆς ἀντιθέσεώς εἰσι καί ταῦτα, ὅτι μᾶλλον καί ἐν τοῖς οὖσίν ἐστι, καί ὄν τό κακόν· κἄν γάρ τό κακόν φθορά ἐστι τῶν ὄντων, ἀλλ' οὖν ἡ φθορά αὕτη, ἕτερον ἔσθ' ὅτε εἰς γένεσιν ἄγει, οἷον τό ὠόν φθείρεται μέν, μεταστοιχειοῦται δέ εἰς πτηνόν· καί ὁ κύαμος δέ, καταμασσόμενος καί ἐν τῇ γῇ κρυπτόμενος, μετασχηματίζεται εἰς ἐμβρύου εἶδος· καί τά σώματα δέ ἡμῶν εἰς σκώληκας, καί ἕτερα ζῶα, καί ἄλλα μυρία τοιαῦτα, ὡς ἵπποι μέν σφηκῶν γένεσις, ταῦροι δέ μελισσῶν.

Καί ἔσται τό κακόν: Λύσις τῶν προβληθεισῶν ἀντιθέσεων, εἰ ἡ φθορά κακόν, φθείρει δέ ἡ φθορά καί τό κακόν, πῶς ἔσται τό κακόν αὐτό ἑαυτό φθεῖρον; Εἰ γάρ ἐν τῇ ὕλῃ τό κακόν, εὔδηλον, ὡς τό εὐφθαρτότερον· ὕλη δέ ἐστι, καί τοῦτο ἑαυτό φθείρει· διά τοῦτο γάρ ἡ ὕλη καί ἀνούσιος λέγεται κατά ἀντιπαράθεσιν τῆς ὑπερουσίου τοῦ Θεοῦ οὐσίας, ὡς αὐτή φθαρτή οὖσα, καί οὐκ ἀεί οὖσα, καί ἀνείδεος κατά ἀντιπαράθεσιν τοῦ εἴδους τοῦ Θεοῦ, ὡς ἐκάλεσε Μωϋσῆς τόν δημιουργόν Λόγον. Καί μή ὄν δέ λέγεται ἡ ὕλη κατά ἀντιπαράθεσιν τῆς θείας κατά οὐσίαν ὑπάρξεως.

§ 20. ᾞ κακόν: Τό 'ᾖ κακόν' ἀντί τοῦ καθ' ὅ κακόν. (14S_158> Μᾶλλον δέ. Σημείωσαι, ὅτι καί ἐν τοῖς θείοις λόγοις ἀκώλυτος ἡ

ἐξ ἐπιλογισμοῦ τῶν ἀκριβεστέρων παράδοσις· ἰδού γάρ, ὡς ὁρᾷς, μετά τήν ἔκθεσιν τῆς προτέρας γνώμης ἐξ ἐπιλογισμοῦ τά ἀκριβέστερα παραδίδωσιν.

Καί ἀμιγῆ καί ὁλόκληρα: Τά μέν ἀμιγῆ ἀγαθά καί ὁλοτελῆ· ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ ἐγγίνεται τοῖς ὑπερκοσμίοις νοητοῖς, ἅτε καί ἀσωμάτοις, τά δέ μεμιγμένα ἀγαθά περί τά λογικά σώματα θεωρεῖται, τουτέστιν ἐν ἡμῖν, τοῦ μέν ἀλόγου τῆς ψυχῆς μέρους, ὡς εἴρηται, μετέχοντος ὕλης διά τοῦ σώματος τοῦ εἴδους μετέχοντος, τοῦ δέ λογικοῦ μέρους, ρέποντος πρός τό ἄλογον καί ἐνδιδόντος ἔσθ' ὅτε αὐτῷ, καί διά τοῦτο πρός ὕλην νεύοντος· τό μέν γάρ αὐτόκακον δεῖ θεωρεῖν αὐτοάμετρον, αὐτοανείδεον, ἑαυτῷ κακόν οὐσιῶδες, οὐ μήν ἑτέρῳ κακόν· τοῦτο γάρ εἶδός ἐστι καί συμβεβηκός κακίας. ∆εῖ οὖν τό κακόν τοιοῦτόν τι εἶναι, οἷον ἔφην, ὥσπερ ὁ Θεός πάντων αὐτοπέρας καί αὐτόμετρον, καί αὐτοειδοποιόν, καί αὐτοαγαθόν οὐσιῶδες· οὐ γάρ λέγω νῦν τῷ ἑτέρῳ ἀγαθόν· συμβεβηκός γάρ τοῦτο· πῶς οὖν ἔσται τό κακόν οὐσιῶδες καί ἑτέροις, πάντων καθάπαξ τῶν ὄντων μεμιγμένως κακυνομένων καί ἐχόντων τό εἶναι ἐν τῷ ἀγαθῷ, οὐδενός κατά τό παντελές ἀμετόχου ὄντος τοῦ ἀγαθοῦ, ἀλλά πάντων πρός τήν ἰδίαν ἐπιτηδειότητα μετεχόντων τοῦ ἀγαθοῦ; Τό οὖν κακόν οὐκ ἐν ὑπάρξει, ἀλλ' ἐν παρεισδύσει, ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ στερήσει φαινόμενον.

Ἐκτείνεται δέ ἄχρι τῶν ἐσχάτων: Ἔσχατον νοητέον τά ὑλικά σώματα καί γήϊνα· ὥσπερ γάρ πάντων ἀρχή ὁ Θεός, ὡς καί ἤδη ἔφημεν, οὕτω πάντων ἔσχατον τό σκυβαλῶδες τοῦτο τό παχύ τῆς ὕλης μέρος καί γεῶδες· ὅθεν καί ὑποπόδιον λέγεται τοῦ Θεοῦ, ὡς καί ἔσχατον, καί ὅμως μετέχον ἀγαθότητος αὐτοῦ, ὡς καί φέρον αὐτόν ἐσχάτως· λέγει γάρ καί ἡ Σοφία· «βρίθει γάρ τό γεῶδες τοῦτο σκῆνος νοῦν πολυφρόντιδα», ὡς τοῦ ἀλόγου τῆς ψυχῆς μέρους μεμιγμένου τῷ ὑλικῷ σώματι, καί κατακρατοῦντος ἔσθ ' ὅτε τοῦ λογικοῦ τῆς ψυχῆς.