44

(14S_202> § 32. Τῷ ὄντι δέ οὐκ ὀρθόν: Ἐφιέμενοι γάρ κατά φύσιν καἱ δύναμιν τοῦ ἀγαθοῦ ἑκτικήν, πράττομεν ἔσθ' ὅτε ἀγνοοῦντες τό κακόν, ὅ ἡμῖν μέν νομίζεται καλόν, τῇ δέ ἀληθείᾳ ἐστί κακόν. Τί γάρ; Ὅτι, τιμωροῦντες τῷ ἠδικημένῳ, φονεύομεν ἐσθ' ὅτε τόν ἀδικήσαντα μή ἄξιον ὄντα θανάτου. Οὕτω νόει, καί οὐ σφάλλῃ.

Στέρησις ἄρα ἐστι: Θαυμασίως ἔδειξεν ἀνυπόστατον τό κακόν, στέρησιν ἀποδείξας τῶν ἐν τάξει καί φύσει. Ἡ δέ στέρησις οὐκ αὐτοϋπόστασις, ὡς προέφημεν, ἀλλά τό πεφυκός καί ἐπιβάλλον παρεῖναι μή παρόν· ὅθεν καί ἁμαρτίαν, τουτέστιν ἀτευξίαν καί ἀπόπτωσίν τινα τοῦ προσήκοντος, αὐτό τό τῆς στερήσεως καλεῖ, καί ἄσκοπον, ἀντί τοῦ, παρά τόν σκοπόν βάλλον, ἐκ μεταφορᾶς τῶν τοξευόντων· ὥσπερ γάρ ἐκεῖνοι, ἐπιτυγχάνοντες τοῦ σκοποῦ, τουτέστι τοῦ σημείου ἐφ' ὅ τοξεύουσιν, ὅ δή καί σκοπός λέγεται, καλῶς προΐασιν, οὕτως οἱ ἔξω τοῦ σκοποῦ τοξεύοντες ἁμαρτάνουσι τοῦ προσήκοντος.

Καί ἁμαρτία: Τό 'ἁμαρτία' μή νοήσῃς τήν γενομένην ἐν ἡμῖν, οἷον μοιχείαν, ἤ ἀδικίαν, ἤ ἄλλο τι τοιοῦτον, ἀλλ' ὅ λέγει, τοιοῦτόν ἐστι. Τοῦ ἀγαθοῦ καἱ τῆς κατά φύσιν κινήσεως, ἤτοι τάξεως, ἀποτυγχάνοντες, φερόμεθα εἰς τήν παρά φύσιν ἄλογον καί παντελῆ καί ἀνούσιον ἀνυπαρξίαν· ὅθεν καί μηδαμῇ μηδέν ὄν λέγει τό κακόν.

Οὐ πάντα πᾶσι: Θείως τάς ὑποβάσεις τῶν ἐν τῇ δημιουργίᾳ διέσωσεν· ὁ μέν γάρ νοῦς, καθ' ὅν οὐσίωνται οἱ θεῖοι νόες καί πάντῃ ἄϋλοι, ἀνώτερος ψυχῆς ἐστιν. Ὁ οὖν ἄγγελος, ὁ παρά τόν ἀγαθοειδῆ νοῦν κινηθείς, δαίμων ἀπέβη, ἡ δέ ψυχή, καθό νοερά καί λογική, οὐ κατά λόγον ἐνεργοῦσα τόν ὑποβεβηκότα (14S_204> νοῦν τόν νοητόν, οὐκ ἐνεργεῖ τά οἰκεῖα, τά δέ σώματα τά ὑποβεβηκότα τόν νοερόν λόγον παρά φύσιν εὑρεθέντα, οὐκ ἔρρωνται εἰς τά ἑαυτῶν.

§ 33. Πῶς ὅλως τά κακά: Εἰ πρόνοια ἐν πᾶσι, οὐδαμοῦ φύσει τό κακόν. Ἀλλά καί τοῖς γινομένοις: Ὅτι καί τοῖς γινομένοις καί νομιζομένοις κακοῖς

ἀγαθοπρεπῶς κέχρηται ὁ Θεός πρός διόρθωσιν ἤ ὠφέλειαν ἡμῶν ἤ ἑτέρων. Ἤ ἄλλων ἤ ἰδικήν: Πρός τούς λέγοντες, ὅτι ἐχρῆν ἡμᾶς καί ἄκοντας εἶναι

ἀγαθούς. Οἵ χρῆναί φασι τήν πρόνοιαν: Σημείωσαι, πῶς ἐπιπλήττει τοῖς λέγουσι· ∆ιά τί

γάρ μή ἐποίησεν ἡμᾶς ὁ Θεός οὕτως, ἵνα, κἄν θέλωμεν, μή ἁμαρτάνωμεν; Τοῦτο γάρ οὐδέν ἕτερόν ἐστιν, ἤ λέγειν· ∆ιά τί μή ἀνόητα καί ἄλογα ἡμᾶς ἐποίησε; τό γάρ ἐξ ἀνάγκης ἡμᾶς ἄγεσθαι ἐπ' ἀρετήν οὔτε αὐτοκράτοράς τινας ἡμᾶς ἐδείκνυ τῶν καθ' ἑαυτούς, οὔτε τήν νοεράν ψυχήν· ἄνελε γάρ ἡμῶν τό αὐτεξούσιον, καί οὔτε εἰκών Θεοῦ ἑσόμεθα, οὔτε ψυχή λογική καί νοερά, καί τῷ ὄντι φθαρήσεται ἡ φύσις, οὐκ οὖσα ὅπερ ἔδει αὐτήν εἶναι. Ὅπερ δέ φησιν, αὐτοκινήτων, ἀντί τοῦ αὐτεξουσίων καί αὐτοκρατόρων εἰρῆσθαι νοητέον· οὐ γάρ τῶν ἑαυτούς κινούντων, οἷον ἐμψύχων, πρός ἀντιδιαστολήν τῶν ἀκινήτων, ὡς οἴκων καί ὀρῶν, ἤ ἑτεροκινήτων, ὡς λίθων καί ξύλων. Περί γάρ ἀρετῆς διαλεγόμενος τούς αὐτοκινήτους παρέλαβεν, ὧν φησι πρόσφορον τήν πρόνοιαν, οἷον τήν διά νόμου καί προφητῶν, τήν διά τῶν εὐεργεσιῶν, ὡς καί ὁ Ἀπόστολος δηλοῖ, δημηγορῶν παρ' Ἀθηναίοις.

Ἄκοντας ἡμᾶς: Καλῶς ἀνέτρεψε τόν λόγον τῶν λεγόντων, (14S_206> ὅτι ἐχρῆν ἡμᾶς καί ἄκοντας καί ἀνάγκης εἶναι καλούς· τοῦτο γάρ φθορά ἦν ἡμῶν τῆς οὐσίας· ἀνῄρητο γάρ τό αὐτεξούσιον.

§ 34. Καί ἀλλοίωσις: Σημείωσαι, ὅτι καί τά ἀσώματα καί τά ἄϋλα ἀλλοιοῦται, μή μένοντα ἐν τῇ τοῦ ἀγαθοῦ ὁλοτελῶς ταὐτότητι· τό μέν γάρ ἀγαθόν ταὐτόν, ὡς ἀεί ἑστώς καί βέβαιον, τό δέ τρεπόμενον οὐ ταὐτόν.