85

Καί τότε καί αὐτῶν ἀπολύεται: Τήν κατά σύνθεσιν τοῦ ρητοῦ ἐξήγησιν οὕτω νοητέον, ὅτι ὁ Μωϋσῆς, θεωρήσας τόν τόπον οὗ εἰστήκει ὁ Θεός, καί τότε ἀπολυθείς τῶν τε ὁρωμένων, τουτέστιν αἰσθητῶν ἁπάντων, καί τῶν ὁρώντων, ἀντί τοῦ λογικῶν ἁπάντων, νοητῶν τέ φημι καί νοερῶν οὐσιῶν, μεθ' ὧν καί τῶν ἡμετέρων ψυχῶν, τηνικαῦτα εἰς τόν γνόφον εἰσῆλθε, τουτέστιν εἰς τήν περί Θεοῦ ἀγνωσίαν, ἔνθα, πάσας ἀπομύσας τάς γνωστικάς ἀντιλήψεις, ἐγένετο ἐν τῷ ἀναφεῖ τῷ νῷ καί ἀοράτῳ πασῶν ἀντιλήψεων γνωστικῶν τοῦ πέρα πάντων Θεοῦ, καί ἑνωθείς διά τοῦ τοιούτου τρόπου τῇ ἀγνωσίᾳ καί ἀνενεργησίᾳ, οὐ λέγω τῇ περί αὐτοῦ ἀνενεργησίᾳ τοῦ ἰδίου νοῦ, οὔτε τῇ ἑτέρου ἀνενεργησίᾳ ἐν τῷ μήτε αὐτόν μήτε ἕτερόν τι νοεῖν, ἀλλ' ἑνωθείς τῷ παντελῶς ἀγνώστῳ πάσης γνώσεως (14S_392> τοῦ πάντων ἐπέκεινα τότε τῇ ἀγνοίᾳ τό πᾶν ἔγνω. Σημείωσαι δέ, ὡς γνόφον τήν ἀγνωσίαν ἐνόησε. Πῶς δι' ἀγνωσίας ὁ Θεός γινώσκεται, καί ὧδέ φησι, καί ἐν τῷ Περί θείων ὀνομάτων λόγῳ πλατύτερον διεξήλθομεν ἐν κεφαλαίῳ β'. Χρή δέ εἰδέναι, ὡς ἐν τῇ Ἐξόδῳ, ἔνθα γέγρᾳπται, ὅτι «εἰσῆλθε Μωϋσῆς εἰς τόν γνόφον οὗ ἦν ὁ Θεός», τό μέν Ἑβραϊκόν ἔχει ἀραφέλ, οἱ δέ Ἑβδομήκοντα καί Ἀκύλας καί Θεοδοτίων τό ἀραφέλ γνόφον ἐξέδωκαν. Σύμμαχος μέντοι ὁμίχλην τό ἀραφέλ ἑρμήνευσεν. Ὁ δέ Ἑβραῖος λέγει τό 'άραφέλ' ὄνομα εἶναι στερεώματος, εἰς ὅ ἔφθασε Μωϋσῆς· ἑπτά γάρ στερεώματά φασιν, ἅ καί οὐρανούς καλοῦσι, καί τά ὀνόματα λέγουσιν, ὧν μνημονεῦσαι νῦν οὐκ ἀναγκαῖον. Ἀνέγνων δέ τοῦτο ἑπτά οὐρανούς καί ἐν τῇ συγγεγραμμένῃ Ἀρίστωνι τῷ Πελλαίῳ διαλέξει Παπίσκου καί Ἰάσονος, ἥν Κλήμης ὁ Αλεξανδρεύς ἐν ἕκτῳ βιβλίῳ τῶν Ὑποτυπώσεων τόν ἅγιον Λουκᾶν φησιν ἀναγράψαι. Ὅμως τό περί τοῦ γνόφου, εἰς τήν θείαν ἀγνωσίαν θεωρούμενον, θειότερον πεφιλοσόφηται καί ἐν ταῖς ἐπιστολαῖς αὐτοῦ· ἐν τῇ πέμπτῃ δέ τελείως περί τούτου γράφει.

Τῆς πάσης γνώσεως ἀνενεργησίᾳ: Σημείωσαι, ὅτι τῇ πάσης γνώσεως ἀνενεργησίᾳ τῷ ἀγνώστῳ ἑνούμεθα.

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Β'

Κατά τοῦτον ἡμεῖς: Καί ἐνταῦθα περί θείου γνόφου καί τῆς ἀγνωσίας λέγει.

Καί σημείωσαι, ὅτι τοῦτό ἐστι τό ὑπό τόν θεῖον γνόφον γενέσθαι, τό δι' ἀβλεψίας καί ἀγνωσίας ἰδεῖν καί (14S_394> γνῶναι τό ὑπέρ θέαν καί γνῶσιν, κατ' αὐτό τό μή ἰδεῖν μηδέ γνῶναι· τοῦτο γάρ ἐστι, φησί, τό ὄντως ἰδεῖν καί γνῶναι· οὐδαμοῦ δέ οὕτω σαφηνιζει τήν ἐν ἀγνωσίᾳ γνῶσιν. Ἀνάγνωθι δέ καί τήν ε' πρός ∆ωρόθεον ἐπιστολήν.

∆ιά τῆς πάντων τῶν ὄντων: Τουτέστι διά τοῦ μηδέν τῶν ὄντων προσφυές αὐτῷ νοεῖν· τοῦτο γάρ ἀφαίρεσιν ὠνόμασεν. Αὐτοφυές δέ ἄγαλμά φησιν, ὅ γίνεται ἐν ὕλῃ ἀτμήτῳ, οἷον ἐν πέτρᾳ ὁλοκλήρῳ, ἐν ὅσῳ ἕστηκεν, ὅταν γλύψη τις ζῶόν τι, ὡς δηλοῖ καί Εὑριπίδης ἐν Ἀνδρομέδᾳ·

Παρθένου τ'εἰκόνα τινά Ἐξ αὐτομόρφων λαΐνων τειχισμάτων, Σοφῆς ἄγαλμα χειρός. Αὐτόμορφον γάρ ἄγαλμα τῆς πέτρας τό αὐτοφυές εἶπεν· ἀλλά καί ὅταν μέρος

τι τοῦ δένδρου γλύψῃ ἑστῶτος καί ἀνθοῦντος, καί μέρος κλίνης ποιήσῃ, ὅπερ, ὥς φησιν Ὅμηρος, ἐν Ὀδυσσείᾳ ἐποίησεν Ὀδυσσεύς· ἤ καί ἐν τῷ τοιούτῳ δένδρῳ ἔγλυψε τρόπαιον νίκης. Φησί δέ καί τιμίας λίθου ἀγάλματα, οἷον ὅταν ἡ σμάραγδος, ἀποκαθαρθεῖσα τοῦ περιέχοντος γεώδους, αὐτή ἀναφανῇ ἄγαλμα, τουτέστιν ἀγλάϊσμα· πρός ὅ μάλιστα νῦν βλέπων εἶπε τό προκείμενον, ὡς ∆ιονύσιος ὁ ποιητής ἐν β' βιβλίῳ Λιθικῶν·