83

§ 4. Τοῦτο γάρ ἀληθῶς καί ἄγγελοι: Ὅτι καί ἀγγέλοις τά περί Θεοῦ ἀκατάληπτα, καί ὅτι καί ὁ κατώτατος τῶν ἀγγέλων μείζων πάντων τῶν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ θεολόγων περί Θεοῦ θεωρεῖ, οὐκοῦν καί τῶν ἀποστόλων.

Καί εἴ τι τῶν ὁμοδυνάμων. Ὅτι, κἄν ἕτεραι ὁμοδύναμοι θεωνυμίαι ἐν τῇ Γραφῇ εὑρεθῶσι, χρή καί ταύτας κατά τάς αὐτάς ἐκφαντορικάς μεθόδους προσυπακούειν.

Καί ὑμῖν καί ἑτέροις ἱεροῖς ἀνδράσιν: Ὅτι οὐ πᾶσιν ἀζητήτως μεταδοτέον τῶν μυστικῶν, ἀλλά τοῖς ἱκανοῖς καί ἱεροῖς ἀνδράσιν, ὅπερ καί ὁ θεῖος Παῦλος τούτῳ τῷ ἱερῷ ἀνδρί Τιμοθέῳ γράφει.

Ἡμεῖς τε εἰπεῖν ἱκανοί: Ταῦτα ἁγιοπρεπῶς μετριάζων φησίν ὁ πατήρ, ὡσαύτως καί τά ἑξῆς πάντα. (14S_380> Ἐπί δέ τήν συμβολικήν θεολογίαν: Ὅτι θεολογίαν συμβολικήν λέγει τέως μή φερομένην, ὡς καί ἐν ἄλλῳ κεφαλαίῳ φησίν· εἰ δέ βούλει τήν διαφοράν εἰδέναι τῆς θεολογικῆς ὑποτυπώσεως καί τῆς συμβολικῆς θεολογίας, ἀνάγνωθι τό τρίτον κεφάλαιον τοῦ Περί μυστικῆς θεολογίας λόγου.

ΕΙΣ ΤΟ ΠΕΡΙ ΜΥΣΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α' (14S_384> § 1. Ἔνθα τά ἁπλᾶ: Ἁπλᾶ καί ἀπόλυτά εἰσι τά δίχα συμβόλων

νοούμενα καί ἐποπτευόμενα ὡς ἔχουσιν, οὐ μήν παραβολικῶς. Ἀπόλυτα οὖν ἔφη τά μή κατά ἀνάπτυξιν ὀνομάτων ἤ συμβόλων λεγόμενα, ἀλλά τῇ ἐκ πάντων τῶν ὄντων καί τῇ τῶν νοήσεων ἀποπαύσει καί ἀπολύσει συναγόμενα, ἥντινα ἀνενεργησίαν τῆς ἱερᾶς κινήσεως ἐν μέν τοῖς πρό τούτου ἀνοησίαν ἐκάλεσεν, ἐνταῦθα δέ σκοτεινότατον γνόφον καί ἀόρατον κατά τόν Ψαλμῳδόν, «νεφέλη καί γνόφος κύκλῳ αὐτοῦ», καί, «ἔθετο σκότος ἀποκρυφήν αὑτοῦ».

Τούς ἀνομμάτους νόας: Οὐ γάρ αἰσθητῶν ὀφθαλμῶν εἰσι μεστοί, ἀλλ' ἐστίν αὐτῶν ἡ οὐσία, ἅτε ζῶν νοῦς, ὅλη ὀφθαλμός ὀξυδερκέστατος, ὅθεν καί πολυόμματοι λέγονται ἐν τῇ Γραφῇ.

Καί τάς αἰσθήσεις ἀπόλειπε: Εκ παραλλήλου τό αὐτό δηλοῦται· τά γάρ αἰσθητά αὐτά καλοῦσιν οἱ παλαιοί μή ὄντα, ἅτε μεταβολῆς ἁπάσης μετέχοντα καί μή ὡσαύτως ἀεί ὄντα· τά δέ νοητά, ὡς ἀεί ὄντα ἀθάνατα βουλήσει τοῦ ποιήσαντος καί τήν οὐσίαν μή μεταβάλλοντα, λέγουσιν ὄντα. Ταῦτα δέ πολλάκις παρατεθείκαμεν ἐν τῷ Περί θείων ὀνομάτων λόγῳ.

Ὑπέρ πᾶσαν οὐσίαν: Τήν ἁπλότητα καί ὑπέρ πᾶσαν ἑνάδα. Πῶς δέ ἀγνώστως ἀνατείνεταί τις πρός Θεόν καί ἐν τῷ (14S_386> Περί θείων ὀνομάτων κεφαλαίῳ πέμπτῳ εἴρηται, καί ἐνταῦθα μετά βραχέα εὑρήσεις.

Ἀσχέτῳ καί ἀπολύτῳ: Ἄσχετον ἔκστασίν φησι τήν ἀναχώρησιν πάσης σχέσεως, ἀντί τοῦ, ἵνα μηδεμιᾷ κατέχοιτο σχέσει, μήτε πρός αὐτόν, μήτε πρός τι τῶν κτισμάτων.

Σκότους ἀκτῖνα: Καί ἐνταῦθα σκότος τήν παντελῆ ἀκαταληψίαν ἔφη. § 2. Μηδείς τῶν ἀμυήτων: Σημείωσαι, ὅτι ἀμυήτους φησί τούς μέν τῶν

μυστικῶν ἀμετόχους, τοῖς δέ αἰσθητοῖς ἐνειλουμένους καί οὐδέν ὑπέρ τά ὄντα εἶναι φανταζομένους. Ἀμέλει περί τῶν καθόλου ἀμυήτων εὐθύς παρακατιών φησι. Καί σημείωσαι, ὅτι ἄλλους τούς ἀμυήτους λέγει καί ἄλλους τούς ἀμύστους, ἤγουν ἀμυσταγωγήτους.

Εἰ δέ ὑπέρ τούτους εἰσί: Τά μέν πρό τούτων ἔφη περί τῶν πιστευσάντων μέν τῷ ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ, μή μήν ἐπί τήν τελειοτέραν ἐλθόντων γνῶσιν, ἀλλά