48

ἔννοιάν τε καί φαντασίαν ὑπάρχων. ∆ιά δέ τοῦ εἰπεῖν 'τά ὄντα' τό ὅλως αὐτά πρός ὕπαρξιν ἀχθῆναι δηλοῖ, τό δέ 'καί αὐτό τό εἶναι τῶν ὄντων' προσθείς, τήν διαμονήν αὐτῶν ἐσήμανε.

§ 5. Καί ἔστιν αὐτό καθ' αὑτό: Ταῦτα οὐ δεῖ νομίζειν περί τοῦ τῶν ἁπάντων αἰτίου λέγεσθαι, ἀλλά περί τῶν ἐξ αὐτοῦ δημιουργικῶς ὑποστάντων νοητῶν τε καί νοερῶν καί αἰσθητῶν καί λοιπῶν· καθά γάρ προειρήκαμεν, ὁ Θεός πρό τοῦ εἶναι καί γάρ ἐστι προών· τό δέ εἶναι οἷον ἔμφασιν ἔχει τινά προϋπόντος αἰτίου. Προών μέν οὖν λέγεται ὁ Θεός, καί λοιπόν λέγεται καί ὤν, ὡς ἁπάντων αἴτιος· εἶτα τό εἶναι τά πάντα ἐξ αὐτοῦ. Τό οὖν εἶναι κατ' ἐπίνοιαν ἐκ μετοχῆς ὑπέστη τοῦ προεῖναι αὐτου, οὐχ ὡς μερισθέντος τοῦ Θεοῦ εἰς τό εἶναι καί προεῖναι, ἀλλά τό θέλημα αὐτοῦ τό παραγαγόν εἰς τό εἶναι τά ὄντα, τοῦτο λέγεται εἶναι προϋποστάν ἐν τῷ Θεῷ, καί τούτου τοῦ θείου θελήματος εἰς τό εἶναι κτίσιν προορισθέντος, εἰκότως πρό τῶν ἄλλων, ὧν μετέχει τά ὄντα τοῦ Θεοῦ, πρεσβυτέρα τις ἀρχή ἡ τοῦ εἶναι, ἐπινοεῖται αὐτός ὁ Θεός· πρῶτον γάρ ἐστί τι, καί τότε ἐστί καί ζωή καί σοφία. Οἱ γοῦν ἀόρατοι καί ἀνώτατοι νόες (14S_222> πρῶτον τοῦ εἶναι μετέσχον, καί οὕτω ζωῆς καί σοφίας. Ὥσπερ γάρ ἐφ' ἡμῶν πρώτη τις ὑπέστη ὕλη, ἀφ' ἧς ἔσμέν, οὕτω καί ἐπί τῶν ἀσωμάτων νοῶν, οἱονεί ὕλη, νοεῖται αὐτό τό ὄν ἑκάστου διά ζωῆς εἶδος, καί καθ' ὅ οὐσίωται εἰς ζωήν καί σοφίαν καί ὁμοιότητα. Ὁμοιότητα δέ καί ἄνω διεξήλθομεν καί ταὐτότητα, τάς ἀναγωγούς ἐπί Θεόν δυνάμεις, καθ' ἅς ὁμοιοῦνται αὐτῷ προσεχεῖς αὐτῷ οὖσαι, καί τούτων καθ' ὑπόβασιν μετέχουσι τά μετά ταῦτα πρῶτον καί αὐτά τοῦ εἶναι μετέχοντα. Ἀρχάς δέ τῶν ὄντων τάς πρώτας ὑποστάσεις ἐν τῇ κτίσει οὐσίας νόησον, ἀρχάς λεγομένας, οὐχ ὅτι ἐξ αὐτῶν τά ὄντα, ὡς ἀπό στοιχείων, ἀλλ' ὅτι, καθά εἴρηται, πρό τῶν μετ' αὐτάς ἐδημιουργήθησαν· οἷον ἐπί μέν τῶν νοητῶν ἀρχή κτίσεως θρόνοι, καί οὕτω τά ἑξῆς, ἐπί δέ τῶν αἰσθητῶν ἀρχή κτίσεως οὐρανός καί γῆ· «ἐν ἀρχῇ γάρ ἐποίησεν ὁ Θεός τόν οὐρανόν καί τήν γῆν»· τῶν γάρ αἰσθητῶν πρωτόκτιστα ταῦτα. Εἶτα καί ἄλλως αἱ ἰδέαι καί τά παραδείγματα, ἅπερ εἰσί νοήσεις αὐτοτελεῖς ἀΐδιοι τοῦ ἀϊδίου Θεοῦ, καθά προέφημεν, ἐπινοοῦνται οἱονεί στοιχεῖα καί ἀρχαί καί ὕλη ἄϋλος καί ἀσώματος τῶν μετεχόντων καί αὐτῶν τῶν ἰδεῶν, οἷον τῶν παραχθεισῶν ἀσωμάτων τάξεων· ἡ γάρ αὐτοζωή καί αὐτοσοφία καί αὐτόταξις καί τἄλλα τά ἐν Θεῷ παραδείγματά εἰσιν, ὧν μετέχουσιν αἱ δημιουργίαι, ὡς σημείου, ἤτοι κέντρου, αἱ κατ' εὐθεῖαν γραμμαί ἐπί τόν κύκλον φερόμεναι.

Πάντων οὖν εἰκότως: Ἑαυτῷ ταύτην τήν προσηγορίαν ἔθετο ὁ Θεός, εἰπών, «Ἐγώ εἰμι ὁ ὤν»· διό πρό τῶν ἄλλων, ὅσα περί αὐτοῦ λέγεται, οἷον ζωῆς καί σοφίας καί τῶν τοιοῦτων, (14S_224> εἰκότως ἀναγορεύεται. Τῷ δέ εἰπεῖν 'προεῖναι' καί 'ὑπερεῖναι', τό ἄναρχον καί πάντῃ ἀκατανόητον τοῦ εἶναι τόν Θεόν ὑφηγήσατο, ὅς καί τῷ προορισμῷ τῆς οἰκείας ἀρρήτου γνώσεως προϋπεστήσατο τό ὅλως εἶναι τά πάντα· τούτῳ γάρ ἀθρόῳ κατά πρώτην προσβολήν ἐπιβάλλει ὁ νοῦς τῷ εἶναι, εἰθ' οὕτω τό ὁπωσοῦν εἶναι αὐτά θεωρεῖ. Τό οὖν ἁπλῶς εἶναι, οὐ τό πῶς εἶναι ἐδήλωσεν, εἰπών καθ' αὑτό τό εἶναι, ὥσπερ ἑξῆς τήν αὐτοζωήν, τήν αὐτοομοιότητα, καί τά σύν αὐτοῖς εἰπών, τό ὅλως εἶναι ζωήν, καί ἁπλῶς τό ζῇν, οὐχί δέ τήν τοιάνδε ζωήν εἰσηγήσατο, καί τά ἄλλά δέ ὁμοίως, τοῦτο πρῶτον κατηγοροῦνται τό εἶναι.

Καί εἰ βούλει τῶν ζώντων: Ὥσπερ λόγῳ τινί ἐπί τῶν ποιοτήτων οἱονεί προΰπεισιν αἱ αὐτοποιότητες· εἶτα συμβαίνουσαι ποιοῦσιν, οὕτω καί ταῦτα νόει, οἷον ἡ αὐτοσώματος λευκότης, ἐπιγενομένη σώματι, λευκαίνει τοῦτο· οὕτω καί τά εἰρημένα ὧδε νόησον ἀναλόγως, ὅτι προϋπών ὁ Θεός, ἤτοι ἡ ζωή, ζωοῖ πάντα τά αὐτοῦ μετέχοντα.