20

ἀφθέκτῳ σιγῇ δι' ἔργων, ἐκβοώμενον πάσῃ τῇ κτίσει ἀκαταλήπτως· «εἰ γάρ καί ἐσταυρώθη ἐξ ἀσθενείας, ἀλλά ζῇ ἐκ δυνάμεως», κατά Παῦλον τόν θεσπέσιον. Εἰς τό αὐτό καλῶς τό τῆς ἀσθενείας τῆς θεαρχικῆς εἴρηκε· διά γάρ τήν πρός ἡμᾶς ἑκούσιον συγκατάβασιν, πάντα ὑπομείνας ἄχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ καί τάς ἀσθενείας ἡμῶν αὐτός αἴρει, καί περί ἡμῶν ὀδυνᾶται, καί «τῷ μώλωπι αὐτοῦ ἡμεῖς πάντες ἰάθημεν», καί τό πάθος αὐτοῦ ἴδιον λέγεται κατά τήν τοῦ Πέτρου φωνήν τήν λέγουσαν· «Χριστοῦ οὖν παθόντος ὑπέρ ἡμῶν σαρκί»· καί, «εἰ ἔγνωσαν, οὐκ ἄν τόν Κύριον τῆς δόξης ἐσταύρωσαν»· ὅθεν καί κυριοκτόνοι οἱ Ἰουδαῖοι λέγονται.

14S_096 Ὑμνολόγος κρινόμενος: Ὅτι καί ψαλμούς ἔλεγον τότε ἐμμελεῖς οἱ περί τόν ἅγιον Ἱερόθεον καί ᾠδάς, ὡς δηλοῖ καί τό ὑμνολογεῖν καί τό ὑμνῳδεῖν καί ὅτι τά μέν ὑψηλά καί μυστικά ἄρρητα τοῖς πολλοῖς δεῖ φυλάττειν, ὁμιλεῖν δέ καί διδάσκειν δεῖ τούς πολλούς τά δυνατά καί εὐαπόδεικτα.

§ 3. Τῶν θείων: Γραφῶν δηλονότι καί θεωρημάτων. ∆ιά περισσήν εὐλάβειαν: Ὅτι εὐλαβές τό μή ζητεῖν τά θειότερα. Εἰλήφαμεν: Σημείωσαι ὅτι οὐ δεῖ τῆς ἐνδεχομένης τῶν θείων γνώσεως

ἀμελεῖν, ἀλλά καί ἑτέροις μεταδιδόναι· καί ὅτι κατά φύσιν οἱ νόες ἔφεσιν ἔχουσι πρός τήν ἐγχωροῦσαν τῶν ὑπερφυῶν θεωρίαν.

Τά μέν ὑπέρ ἡμᾶς: Ὅτι οὐ δεῖ τά ὑπέρ ἡμᾶς πολυπραγμονεῖν, οὐδέ ἀμελεῖν τῆς θείας γνώσεως, ἀλλά καί ἑτέροις μεταδιδόναι τῶν ἐνδεχομένων· εἴρηται γάρ, «ὑψηλότερά σου μή ζήτει, καί βαθύτερά σοι μή ἐρεύνα· ἅ προσετάγη σοι, ταῦτα διανοοῦ».

Ἐγκελευομένη: Κατά τόν Ἀπόστολον εἰπόντα· «ταῦτα παράθου πιστοῖς ἀνθρώποις».

Τούτοις οὖν καί ἡμᾶς: Σημείωσαι, πόθεν ἐπί τό συγγράφειν ἦλθεν. Ἱερόθεῳ: Ὅτι ἐν τοῖς λεχθησομένοις τά Ἱεροθέου ἑρμηνεύει.

ΕΙΣ ΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ∆' § 1. Εἶεν δέ οὖν: Ἄγε δή οὖν. Ἀφορίζουσι: Τό μέν ἀφορίζουσι ἀντί τοῦ ἀνατιθέασιν 14S_098

ἐκληπτέον, τό δέ ἀπό πάντων δηλοῦσθαι τήν θείαν ἀγαθότητα, τό πάντα ἐξ αὐτῆς παρῆχθαι πρός ὕπαρξιν δηλοῖ.

Ὡς οὐσιῶδες: Ὅτι οὐσιῶδες ἀγαθόν αὐτό τό Θεῖον, καί ὅτι τοῦ ἀγαθοῦ πάντα τά ὄντα μετέχει, ὡς τοῦ ἡλίου τά ποιητά.

Ὥσπερ ὁ καθ' ἡμᾶς ἥλιος: Μηδείς ὑπολαβέτω πρός τό τοῦ ἡλίου παράδειγμα ὁλοκλήρως τά περί Θεοῦ κρίνειν τόν μέγαν ∆ιονύσιον, ἀλλ' οὕτω νοείσθω, ὥσπερ ὁ ἥλιος, οὐκ ἄλλο τι ὤν παρά τό φῶς, οὐ συμβατόν ἔχει τό φῶς καί ὡς ἄλλο τι ὤν ἤ ψυχικῶς προαιρέσει τοῦ εὐεργετεῖν ἔσωθεν λαμβάνει τό φῶς καί διαδίδωσιν εἰς πάντα· τοὐναντίον γάρ· οὔτε ψυχικός ὤν, οὔτε προαίρεσιν ἔχων εὐεργετεῖ, ἄλογος γάρ· καί οὐδέ ἑτέρωθεν τό φῶς λαμβάνων· αὐτό γάρ τοῦτο φῶς ἐστι καί φωτίζει· οὔτω χρή τοῦτο μόνον καί ἐπί Θεοῦ νοεῖν, ὅτι ὁ Θεός τό ἀγαθόν οὐ συμβεβηκότως ἔχει, καθάπερ τινά ποιότητα, ὡς ἡμεῖς τάς ἀρετάς, ἀλλ' οὐσία τοῦ ἀγαθοῦ αὐτός ὁ Θεός ὑπάρχων, ὥσπερ καί τό φῶς, οὐσία ἡλίου, καί ὡς αὐτό τό ἀγαθόν ὤν ὁ Θεός ἐκτείνει περί πάντας τήν τῆς ἀγαθότητος αἴγλην διά τοῦ εὐεργετῆσαι τούς φωτιζομένους· ὅθεν φησί τό τοῦ ἡλίου παράδειγμα, ὡς σκοτεινήν καί σχεδόν ἀφανῆ εἰκόνα τοῦ παντελῶς ἀκοινωνήτου ἀρχετύπου ἔχει· εἰ γάρ αἱ εἰκόνες ἀλήθειαν εἶχον, οὐκέτι ἦσαν παραδείγματα, ἀλλ' ἀρχέτυπα.