38

τούς ἀγγέλους φησί· κατά τάς αἰτίας τοίνυν ταύτας οὔτε ἐν ἀγγέλοις τό κακόν. Ἐτυμολογεῖ δέ, διά τί ἐκλήθησαν ἄγγελοι.

Εἰκών ἐστι τοῦ Θεοῦ: Σημείωσαι, ὅτι τούς ἀγγέλους εἰκόνας φησί τοῦ ἀγαθοῦ· καἵ σημείωσαι πῶς λέγει.

(14S_174> Ἀλλά τῷ κολάζειν: Ὡς ἐξ ὑποκρούσεως προλαμβάνει τήν τινων αἱρέσεων ἀντίθεσιν, τῶν τούς κολαστάς κελεύσει Θεοῦ ἀγγέλους, καί αὐτήν δέ τήν κόλασιν τοῦ κακοῦ τιθεμένων· καί εὐθύς ἐκλύει ταῦτα φιλοσοφώτατα καί προσφυῶς, καί ἐκ τῶν ἱερέων τούς ἐναγεῖς καί βεβήλους τῆς Ἐκκλησίας εἱργόντων καί ἐξωθούντων ἐπί βεβήλοις καί ἐναγέσι πράξεσι, δηλῶν ὡς οὐδέ αὐτοί, τιμωρούμενοι τούς ἐναγεῖς, ἐκ τοῦ κακοῦ εἰσι· μή γένοιτο! εἴρηται γάρ· «οὐ γάρ εἰκῇ τήν μάχαιραν φορεῖ· διάκονος γάρ ἐστι Θεοῦ εἰς ὀργήν τῷ τό κακόν πράσσοντι». Σημείωσαι οὖν τάς λύσεις· πολλάς γάρ ζητήσεις διαλύει τῶν λεγόντων, Εἰ ἐκ Θεοῦ οἱ δήμιοι καί οἱ ἄρχοντες.

Οἱ τόν βέβηλον τῶν θείων μυστηρίων ἀπείργοντες: Σημείωσαι, ὅτι δεῖ τούς βεβήλους ἀπείργεσθαι τῶν θείων μυστηρίων διά τῶν ἱερέων.

Οὐδέ τό κολάζεσθαι: Ὅτι οὐ τό κολάζεσθαι κακόν, ἀλλά τό κολάσεως ἄξιον γενέσθαι. Σημείωσαι περί ἱερέων καί ἀρχόντων, τῶν βεβήλους κολαζόντων.

Ἀλλ' οὔτε οἱ δαίμονες: Ὅτι οὔτε οἱ δαίμονες φύσει κακοί. Ἔπειτα οὐδέ τοῦτο παντί. Σημείωσαι, ὅτι οὐ παντί καί ἀεί κακόν ἡ φθορά, ὡς

ἐπί θηρίων καί ἑρπετῶν καί βοτανῶν ὀλεθρίων. Ἀλλ' οὐδέ φθείρεται: Ὅτι οὐδέ φθείρεταί τι τῶν ὄντων, καθ' ὅ οὐσία. Ἀλλά τῇ ἐλλείψει: Σημείωσαι, ὅτι φθοράν καλεῖ καί τήν πλημμελῆ καί

ἀναρμόνιον παρά τήν τάξιν κίνησιν τῆς φύσεως. Ἔχεις δέ καί τοῦτο παρά τῷ Ἰεζεκιήλ περί τοῦ διαβόλου· «ἐφθάρη ἡ ἐπιστήμη σου σύν τῷ κάλλει σου»· φησί δέ τό παρ' (14S_176> Ἕλλησι καί Μανιχαίοις λεγόμενον διαλύων, ὅτι οὔτε οἱ δαίμονες φύσει κακοί. Εἶτα τά καθ' ὑπόθεσιν παρ' αὐτῶν ἀντιτιθέμενα προτίθησι καί διαλύει, λέγων· Πρῶτον μέν οὐ φθείρουσιν οἱ δαίμονες οὐσίας· αἱ γάρ οὐσίαι καθ' ὅ οὐσίαι, οὐ χωροῦσιν εἰς ἀνυπαρξίαν· ἔπειτα, καί εἰ τοῦτο ἦν, οὐ πᾶσιν οὐδέ παντων ἡ φθορά κακή, ὡς ἐν τοῖς θηρίοις, καί τοῖς ἕρπουσιν, καί πόαις ὀλεθρίαις, καί τοῖς ἄλλοις τοῖς ὁμοίοις. Ζητητέον οὖν, μή δύναμιν ἤ ἐνέργειαν φθείρουσιν οἱ δαίμονες, καί τέως ἐν συντόμῳ χρή εἰπεῖν, τί δύναμις καί τί ἐνέργεια· ἰστέον οὖν, ὅτι ἡ διαφορά τῆς δυνάμεως πρός τήν ἐνέργειαν τοιαύτη ἐστίν, ὡς ἡ ἕξις πρός τήν ἐνέργειαν τήν κατά τήν ἕξιν· ἡ μέν οὖν ἕξις ποιότης ἐστίν ἔμμονος. Σαφές δέ ἔσται οὕτω· Τό πῦρ δύναμιν ἔχει θερμαντικήν, καί ἔστιν αὐτοῦ ἕξις, ἤτοι ποιότης, τό θερμαντικόν. Ἔστιν οὖν ἐνέργεια ἡ κατά τήν ἕξιν, ἤτοι ποιότητα, ὅτε καί τι σῶμα θερμαίνεται· ἰδού γάρ ἀποτελεῖται ἡ ἐνέργεια τῆς ἕξεως τοῦ πυρός· ἡ οὖν δύναμις παρ' ἑαυτῆς ἔχει τήν ἐνέργειαν· αὐτῆς γάρ ἐστι τῆς δυνάμεως ἡ ἐνέργεια τό ἐξ αὐτῆς ἀποτελούμενον· ἡ γάρ δύναμις κατά τό ποιεῖν λαμβάνεται. Φθορά οὖν δυνάμεως ἡ ἐνέργεια, ὥσπερ οὖν καί οὐσίας ἡ δύναμις, ταὐτόν δέ καί περί τῆς ἐνεργείας ἡ παρά τήν τάξιν καί τήν συμμετρίαν καί ἁρμονίαν ἀσθενής πρόοδος, καθ' ἥν προϊοῦσαν πλημμελῶς οὐ δύνανται μένειν ὡς εἶχον ἡ δύναμις, καί ἡ ἐνέργεια, καί ἡ οὐσία· εἰ γάρ παντελής, ὡς ἔφημεν, ἔσται ἀσθένεια, οὐ μήν ἡ μερική τῶν εἰρημένων· καί τό ὑποκείμενον φθείρει, ἐν ᾧ ἡ δύναμις καί ἡ ἐνέργεια, καί οὔτε ἡ δύναμις καί ἡ ἐνέργεια, ὡς οὔτε ἡ οὐσία, (14S_178> ἀλλ' οὔτε αὐτή ἡ φθορά παραλειφθήσονται, ἀπολομένων ἐκείνων περί ἅ ἡ φθορά. Ἐνέργεια μέν οὖν νοητῶν καί νοερῶν νοῶν τό κατά φύσιν πράττειν, τουτέστι τό εἰς Θεόν ἀνατετάσθαι· δύναμις δέ νοῦ τό εἰς νοήσεις κατιέναι, περί οὗ τά εἰρημένα, πλημμελῶς κινούμενα, ἐλλείπουσι τοῦ ἀγαθοῦ. Φύσει οὖν κακόν οὐδέν.

Ἀλλ' ἐλλιπές ἀγαθόν. Ὡς μή τήν τελείαν φθοράν τῆς φθορᾶς εἰσάγον.