CAPUT VI.

De improbatione ejus quod dicitur, quod caelum et orbis secundum aliquid suae substantiae sunt in corporibus animalium.

Si quippe lux quae de natura quintae essentiae dicatur esse, est in corporibus animalium et de constitutione ipsorum, oportet hoc aliquo trium fieri modorum. Aut enim generabitur ex elementis, sicut quidam istorum praecipui jam dixerunt: aut lux quae substantia est orbis aut stellarum de se penetrat in corpora animalium : aut substantiae quinti corporis in generatione animalium descendens componit corpora animalium cum caeteris elementatis et elementis constituentibus corpora animalium in prima generatione ipsorum. Et primum horum, sicut diximus, jam asseruit primus hujus erroris inventor, dicens in quodam libro, ubi de ratione transmutationis corporum locutus est, in tantum posse per assationem et sublimationem corpora, quod ad caeli convertantur naturam.

Hoc autem pessimum esse errorem scit omnis bene institutus secundum Peripateticorum doctrinam. Quorumcumque enim est transmutatio ad invicem, horum est materia una communis, sicut nos saepe in libris physicis probavimus : sed caeli et elementorum nequaquam est materia una : impossibile igitur est transmutari elementa ad caeli naturam, vel e converso. In libro autem de Caelo et Mundo ostensum est caeli et elementorum non esse materiam unam.

Amplius si caeli natura et orbis sic generabilis est, et omne generabile corruptibile esse probatum est in primo libro nostro Caeli et Mundi, sequetur orbem et substantiam orbis esse corruptibilem : et hoc multis rationibus improbatum est a nobis in primo Caeli et Mundi.

Amplius si natura orbis est generabilis et corruptibilis : cum omne generabile et corruptibile indigeat corpore quod sit ante ipsum causa motuum suorum, quod non sit generabile et corruptibile, sed sit perpetui motus, quid erit ante caeli et orbis substantiam incorruptibile et perpetui motus existens, quod sit causa motuum ad locum et ad formam in orbis natura existentium ? Tale enim corpus quod sit causa alterationis et generationis ante alia corpora esse jam demonstratum est in octavo nostrorum Physicorum. Si autem fortassis dicat, quod caelestis natura generabilis et corruptibilis est secundum partem et non secundum totum, sequetur quod non sit homogenia, sed composita ex perpetuo et generabili : quod iterum est absurditas maxima : quia secundum hoc oportebit iterum ante quintum corpus esse sextum quod sit simplex et incorruptibile.

Amplius maxima absurditas erit dicere id quod motu suo est causa generationis simplicium et compositorum, esse compositum ex heterogeniis, et id quod creatum est, esse simplex sicut est elementum.

Amplius si caeli natura est generabilis, quaenam causa est, quod caelum lunae per tot saecula tactum ab ignis convexa superficie, non est alteratum et mutatum. Sed jam apparuerunt quidam de secta istorum, qui dicunt non esse superius ignem, sed tantum aerem : quod quam absurdum sit, videri potest ex his quae nos in libro de Natura locorum et locatorum probavimus. Si enim supponatur quod per se manifestum est ad sensum certificatum, quod in omni materia generabilium est ex motu calor ignis si fortis et continuus sit motus, scimus pro certo ibi ignem non posse deesse, ubi tam ingens motus et tam velox et fortis sicut est motus orbis per tot saecula materiam elementorum dissolvit et ignivit. Non igitur potest dici, quod caelum secundum aliquam partem sit generabile aut corruptibile.

Id autem quod dicitur, quod caeli substantia ad omnia se extendat, quam substantiam quidam naturam perspicui vocant quae est in omnibus tam perviis quam terminantibus visum corporibus, stare omnino non potest, sicut et alibi ostendimus : quoniam unum numero est quodcumque continuum : unum autem numero non potest esse in corporibus differentibus numero et specie et genere proximo. Constat enim elementa et numero et specie differre, et caelum ab his etiam differre materia et proximo genere. Nec est intelligibile qualiter idem numero et substantia et essentia sit in omnibus istis.

Amplius in circulari elementorum ex ad invicem generatione efficitur perspicuum ex non perspicuo : perspicuum igitur quod efficitur in ipso de potentia educitur ad actum, et sic causatur per generationem : qualiter igitur idem, erit cum perspicuo ingenerabili et incorruptibili quod est in caelo ?

Adhuc autem quamvis demus istud intrare in constitutionem corporis animalium, et ideo coloratum effici corpus, unde probabitur hoc esse substantiam caeli vel orbis? Haec enim quae dicunt asserentes istam positionem, omnino

sunt absurda et inconvenientia. Tamen jam quidam hujus sectae auctores istam viam elegerunt et reliquerunt in scriptis. Haec enim secta primo una fuit, et postea ex una positione in tres divisa est: et una sustinet primum, et alia secundum, et tertia tertium.

Et quia jam duas hujus sectae partes improbavimus, accingamur contra tertiam quae etiam sustinetur a quibusdam gloriantibus, quando incredibilia et impossibilia fingere possunt, et in hoc se reputant esse philosophos. Hi igitur dicunt lucem quae a caelo descendit et radios esse corpora, et esse de natura caeli, et ingredi in constitutionem corporum generatorum. Quaeramus igitur, utrum corporea lux dividitur a substantia orbis quando ingreditur constitutionem generati corporis aut non ? Si dicitur quod dividitur ab ipso, oportet quod sit aliquo agente divisionem : non autem est agens nisi qualitas elementalis : ergo materia et qualitas elementi dividunt substantiam orbis, et elementum fortius est caelo, quod est absurdum.

Amplius cum caelum sit homogenium quoad corruptibilitatem et incorruptibilitatem, sicut dividitur in una parte, ita dividi potest in qualibet parte : qualiter ergo ignis ab antiquo non divisit ipsum? Non enim potest hujus assignari conveniens causa.

Si autem non dividitur, tunc oportet ponere quod quodlibet generatum per aliquid continuetur caelo : et hoc est contra sensum.

Amplius cum lux illa quae est in generatis, non sit invisibilis, oportet ponere quod visibiliter quodlibet generatum per aliquid sui caelo continuetur, quod est absurdum.

Amplius quomodo potest dici, quod lux illa sit substantialiter corpus quintum, et quod descendat ad medium ? quorum enim una est natura, eorum est unus motus simplex. Probatum autem est in libro de Caelo et Mundo, quod omne quod est de natura corporis quinti, movetur circa medium, et non ad medium.

Amplius quid movet ipsum ad descensum? hoc enim, cum secundum naturam sit motus,oportet quod autase moveatur, aut secundum naturam. Et si quidem a se movetur, oportet quod sit animatum, sicut demonstratum est in octavo Physicorum a nobis. Si autem movetur secundum naturam , sequuntur tria inconvenientia, quorumunum est, quod simplicis corporis erunt duo motus specie differentes, quorum unus est circularis circa medium, et alter est rectus ad medium. Secundum est, quia omne generatum sequitur motum sui generantis: et sic lucem et radium movens deorsum, movebitur naturaliter deorsum : et hoc est terra: et sic terra generabit lucem, et movebit eam deorsum. Tertium est, quia cum idem sit motus ad formam et ad locum, sequetur quod lux sicut petit locum deorsum, ita non perfecte habeat formam et naturam lucis, nisi quando est deorsum, quod tonsoribus patet esse absurdissimum. Non igitur lux de corporis quinti natura existens potest incorporari generatis.

Novellum autem figmentum hujus sectae apparuit, quod dicit lucem formaliter a luminibus caelestibus generari et esse formam : et materiam hujus formae continue causari ex nihilo ab opifice sive causa prima. Cui fabulae numquam aliquid simile dictum est a Philosophis. Philosophia enim Platonis formas quidem ab opifice dari materiae existenti docuit. Aristotelis autem positio formas ex materia existente educi affirmavit. Anaxagorae autem positio omnes latere dixit formas in materia existente. Numquam aliquis finxit, quod materia ex non esse ad esse deduceretur formae a quodam generante traducta?. In hoc igitur gloriatur ista fatuitas, quia non solum contra philosophiam dicit, sed etiam quia dicit id cui nihil umquam simile opinatus est aliquis Philosophorum, et cui numquam

simile produxit natura, et quod ars in nullo genere artis imitatur.

Amplius quaeramus ab his, utrum sensu vel ratione vel utroque aliquo experimento possit probari quod dicunt? Et si nullo istorum constare potest, constat ipsum esse contra omnia naturae principia : quia illa omnia probantur, aut per viam sensus, aut per viam rationis. Erronea igitur et contra naturam est ista positio quam inducunt. Alibi autem contra haec figmenta disputavimus : et ideo haec quae induximus hic, sufficiant ad certitudinem materialium principiorum componentium corpus animalis. Prima igitur elementa componentia corpus non nisi quatuor esse probantur a nobis.