CAPUT VI.

De varietate potentiae generandi secundum aetates et conjunctiones et alias dispositiones coeuntium.

Menstruum autem cessat in pluribus mulieribus quasi post quadraginta quinque annos : et in quibusdam usque ad quinquaginta annos : et tunc desinunt fieri muliebria, et cessat potentia generandi. In viris autem pluribus efficax est semen usque ad sexaginta annos, et in quibusdam paucis usque ad septuaginta, et tunc desinit in viris potentia generandi : visi sunt enim quidam viri genuisse in septuagesimo anno.

Contingit etiam aliquando, quod vir aliquis et mulier aliqua non generant insimul : et quando dividuntur ab invicem, mulier generat ex alio viro, et vir generat per aliam mulierem : et hoc contingit ex multis causis, quarum una est, quia semina eorum non sunt proportionata, sed forte unum corrumpit reliquum. Aut contingit hoc, quia membra generationis non habent proportionata, et non suscipitur semen in loco unde attrahi potest. Aut contingit etiam quia vir et mulier semper inaequaliter emit- tunt, sicut si vir velocis semper est emissionis, et mulier semper tardae, aut e converso. Et plures tales possunt esse causae : propter quod lex Romana fuit, quam summus confirmavit Jupiter, quod uxor non foecunda ab uno viro, nuberet alteri : et hac licentia Marcia ad tempus separata fuit a Catone, et nupsit alteri : sed cum nec ab illo susciperet conceptum, rediit ad Catonem.

Amplius autem saepissime accidit a coitu quorumdam virorum quorum sperma est calidum et spissum, plurimos nasci filios et nullas aut paucissimas filias ex aliquibus mulieribus : et ex coitu quorumdam generantur ex aliquibus mulieribus plurimae foeminae absque filiis, quorum sperma oppositas habet qualitates : et quando separantur ab illis mulieribus, non generant eumdem sexum quem genuerunt prius : et hujus causa est in promptu.

Adhuc autem aliquis vir ex aliqua muliere generat in una aetate aliquem sexum, et in alia aetate alium, sicut in juventute forte filios, et in senectute filias, aut e converso, propter diversas spermatis ex aetate mutationes, quae notae sunt ex praedictis.

Adhuc quidam homines non generant in juventute, et postea incipiunt generare : et quidam faciunt e converso. Et primi quidem sunt calidi et sicci : quae qualitates cum temperatae fuerint beneficio aetatis, temperabitur sperma et accipiet virtutem generandi. Alii autem opposito modo sunt dispositi.

Amolius autem quaedam mulieres raro et difficulter recipiunt semen : et cum recipiunt, cito rejiciunt : et quaedam impraegnantur de facili, et retinent semen conceptum : et hujus accidentis sunt plurimae causae. Aut debilis est matrix, aut forte multum movetur matrix in delectatione coitus, aut forte infusa humore corrupto, aut alia est hujusmodi causa.

Adhuc autem aliqui conjuges conjuncti non generant nisi mares, et aliqui

non generant nisi foeminas, sicut Comici cantant de viro qui vocabatur Diabrakaleos, qui ex pluribus uxoribus sibi conjunctis genuit septuaginta filios, inter quos non fuit nisi una sola filia. Accidit etiam pluribus viris habere primo in juventute magnam potestatem generandi, et postea omnino deficere, et non generare, et interfecto aliquanto tempore revertuntur ad primam generandi potentiam : et hoc non fit nisi per interpositionem alicujus infirmitatis, aut exsiccantis, aut corrumpentis humidum seminale, aut forte intendentis aut remittentis calorem naturalem.

Adhuc autem frequentissime accidit, quod occasiones parentum resultant in natis aut aeque fortes, aut forte fortiores : sicut podagricus generat podagricum, et leprosus leprosum, aut aliquando cancrosus aut melancholicus de lancholia corrupta generat leprosum. Universaliter enim loquendo res innaturales parentum communicantur aliquando toti generationi per generationem succedentem sibi. Maculae enim parentum aliquando inveniuntur non tantum in filiis, sed etiam in filiorum filiis, et pronepotibus per totam successionem. Aliquando autem hoc non fit ita : quoniam fertur de quodam habente maculam rnorfeae nigrae in brachio, cujus filius caruit macula eadem : propter quod etiam patet putavit illum non esse filium suum, et fuit deceptus. Talis enim successus mascularum in totam posteritatem, non nisi raro accidit, quando videlicet semen habentis maculam semper vincit super semen mulieris, et super sanguinem menstruum, et format ad totam similitudinem primi generantis.

Adhuc autem sunt nati in eadem quantitate cum patre quando complentur, et aliquando sunt in diversa, propter multas varietates seminis, et propter multos modos uteri magni in magnitudine aut parvitate uteri consideratos. In talibus enim similitudinibus aut dissimililitudinlbus nihil manifestum sensui, aut certum secundum rationem tradi potest, nisi quod ut in pluribus nati similantur parentibus, aut avis, aut proavis eorum, sicut fertur de muliere alba quae ex nigro Mauro suscepit filiam albam : sed filia illa postea ex albo genuit filiam nigram, sicut fuerat pater ejus. Hoc antem communiter dici potest, quod foeminae natae in majori parte assimilantur matribus, et masculi in majori parte patribus : tamen frequenter accidit contrarium, eo quod forte sperma viri suis qualitatibus non vincit semen mulieris, nisi in solo loco et causa sexus, et in omnibus aut in pluribus aliis membris vincunt qualitates spermatis mulieris : et tunc erit filius similis matri. Et quandoque accidit per oppositum modum, quod filia similis erit patri. Multoties etiam accidit, quod nati assimilantur et patri et matri in partibus diversis sui corporis.

Similiter etiam accidit aliquando nasci geminos dissimiles, eo quod in uno vincunt qualitates unius parentis, et in alio alterius. In majori tamen parte gemini, quoniam sunt ex uno concubitu, similes sunt. Visi enim sunt a nobis in Germania duo gemini fratres ita similes, quod nullus nostrum unum recognoscere potuit ab altero : sed quemcumque ipsorum vidimus, confusi fuimus in nomine, eo quod nesciremus uter esset duorum : et loquebantur similiter, et cantabant quasi voce una, et se tantum diligebant, quod unus sine alio diu esse non potuit. Haec autem similitudo non tantum accidit in geminis qui sunt ex spermate uno et unius concubitus, sed aliquando invenitur in fratribus non geminis, .sicut refert Aristoteles de muliere quadam quae protulit filium, et ex concubitu ejusdem viri protulit secundum in omnibus similem priori : et hujus causa est una habitudo in victu parentum, et modo vivendi, et accidentibus animae, quia illa multum variant corpus.

Adhuc autem quaedam mulieres filias semper proferunt in similitudinem suam, et filios semper in similitudinem patris :

et hoc accidens dicitur de quadam equa, quae erat in civitate Asiae, Farceolon vocata, quae est regionis Alidin, sic enim vocabatur antiquitus : et hujus causa est, quod sperma matris vincit in filia, et sperma patris in filio.