CAPUT IX.

De causa sterilitatis mularum secundum Democritum et Empedoclem: et de improbatione opinionis eorumdem.

Geras antem mularum totum ut in pluribus est sterile. Et hujus quidem mendaces causas Democritus et Empedocles reddiderunt. Empedocles tamen minus male dixit quam Democritus.

Opinatur enim Empedocles quod causa sterilitatis sit, quod spermata non bene per digestionem possunt misceri in coitu. prop ter hoc quod non habent convenientiam in genere: ex hoc enim dixit accidere spermatum balbutientem mixturam, sicut miscentur cuprum et plumbum.

Democritus autem dixit vias matricum in parte corruptas in his animalibus. Corruptionis autem causam esse dicit ex eo, quadi prima generatio non fuit ex animalibus in eadem natura generis et speciei convenientibus.

Neuter autem istorum verum dicit, siculi probatur ex hoc, quod in animalibus ovantibus permiscentur in coitu ea quae sunt diversi generis: et quod nascitur ex eis est foecundum sicut si natem esset ex animalibus in eadem specie convenienti- bus. Si enim illa quam inducunt esset causa sterilitatis in mulis, eadem causa induceret sterilitatem in omnibus quae nascuntur in coitu diversorum animalium in specie.

Empedocles autem, sicut diximus, opinatur quod causa sterilitatis mularum est mixtio balbutiens primorum spermatum generantium. Dicit enim, quod sperma equae foeminae et asini masculi est molle, et ideo unum non profundatur in aliud profunde sicut illa quae bene miscentur. Sperma autem asini dicit esse forte, et debile dicit esse sperma equae. Debilia autem cum fortibus non bene miscentur, eo quod unum minus vincit super aliud. fit si talia miscerentur ad invicem, totum efficeretur durum. Sterilitas igitur ex corruptione creationis in prima mixtura causatur, sicut dicit Empedocles, sicut est mixtio balbutiens aeris et plumbi, quorum utrumque est molle : et sicut est mixtio balbutiens in alchimicis ex lapide quem antiqui philosophi mem vocant, et Arabes vocant falcardam, nos autem in Latino vocamus ipsum arsenicum rubeum. Hic enim lapis est qui primo calcinatus, et deinde sublimatus, et iterum calcinalus, et secundo sublimatus, penetrat omnia metalla, et colorat aes quando spargitur super laminas ejus candentes, et miscetur cum aere, sed non facit cum eo nisi balbutientem mixturam, quia minus exsiccat aes et facit ipsum quasi asile. Talem igitur confusam mixturam dicit Empedocles fieri ex spermate asini et equae, et ideo id quod nascitur, sterile fieri.

De hujusmodi autem mixturis dicunt esse locutum Aristotelem in libro de ProblematibuSr in quo multa talia causat arguendos per conjecturas ex rebus notis de occultas, et ostendendo quae dura sicca profundantur in alia mollia, et quae non, et quae mixta continuantur ad invicem : quia quae continuantur ad invicem, ex his fit unum, sicut quando miscentur vinum et aqua. Est autem loqui de talibus difficilioris inquisitionis et altioris inlle-

ctus, quam sit id de quo nunc loquimur. Non enim modo inquirendum est qualiter usque in profundum miscibilium miscentur vinum et aqua.

Falsus autem ostenditur in proposito sermo Empedoclis. Si enim imperfectum et molle semper generatur ex coitu diversorum specie animalium, tunc numquam a talibus deberet generari masculus foecundus. Hoc autem falsum est: quia sicut ex equo et equa contingit generari tam equam quam equum, ita generatur ex equo et asino tam mulus quam mula, sicut in aliis ex mare et foemina generatur tam filius quam filia. Si ergo sit ista mixtio sic balbutiens propter spissitudinem viarum unius ad ingrediendum in aliud : tunc omne natum ex asino et equa, debet esse sterile. Hoc autem falsum est, quia masculus mulus natus ex equa et asino generat et potest facere filios.

Amplius ex praehabitis scimus, quod spermata omnia sunt mollia et fluxibilia, et potest asinus coire cum equa quando generatur mulus vel mula, et potest etiam equus coire cum asina ad generationem burdonis vel maris vel foeminae : et semper miscentur spermata ad generationem filiorum, nec balbutiens mixtura tunc statim impedit generationem. Adhuc autem fit generatio ex equo et equa, et generatur animal foecundum : cum tamen sciamus diversae complexionis esse sperma equae et equi.

Amplius si esset mixtio spermatum ex uno tantum : tunc posset dici, quod mulus vel mula nata cum sit composita, non assimilatur toti spermati : tunc autem similitudinem habet cum utroque, scilicet cum equa et asino : et ideo secundum Empedoclem, perfecta debet esse ad generandum : videmus enim expresse contrarium ejus quod dixit : quia videmus non balbutientem esse mixturam in mula, sed potius id quod generatum est firmam habere mixturam vel mixtionem ex utroque : quod ostendunt operationes ejus et figura, quae conveniunt tam cum mare asino, quam cum foemina equa.

Est enim opinio pastorum, quod mulus masculus potens est generare quando septennis efficitur : mula autem foemina nullo modo generabit, nisi valde raro et in paucis locis calidis. Et dicunt causam sterilitatis esse in mula, quia non potest creare et nutrire conceptum quousque compleatur ad partum. Asserunt enim, quod si mula posset fovere conceptum et nutrire in utero, quod bene sperma conciperet : dicentes quod nihil impedit quin bene concipiat.

Haec enim est determinatio logica quidem, et ex probabilibus : sed tamen est sufficientior, quam hoc quod dixerunt Empedocles et Demctcritus. Dicunt enim isti, quod quanto aliquid plus elongabitur a suis principiis naturalibus, tanto plus debilitatur : et hoc quidem universaliter est verum. Scimus autem, quod mas et foemina similis speciei generabunt partum in eadem specie sibi consimilem. Canis enim masculus et canis foemina canem generabunt sive marem sive foeminam. Et tunc probabiliter infertur, quod ex diversis in forma et specie masculo et foemina generabitur partus diversus in forma et specie ad utroque generantium : sicut si canis masculus generet ex leaena, aut leo generet ex catula, erit partus diversus in forma et specie tam a leone quam a cane, sicut leumza quae dicitur generari ex leopardo et leaena. Et si similitudo causa est foecunditatis, tunc ex mulo et mula debet generari mulus, vel mula foecunda, parentibus similis in forma et specie : et hoc non videmus accidere, sed potius ex equa et asino dissimilibus in forma et specie generatur mu-Ius, qui cum neutro dictorum animalium convenit in forma et specie. Ex mula autem quae in aliquo convenit cum asino, et ex asino non generatur aliquid aliud : cum tamen, sicut jam saepius diximus, ex diversis specie et forma aliud ab utrisque generetur. Iste igitur sermo qui causat sterilitatem

quam sit in re. In eo enim quod res est vel non est, oratio vera est vel falsa. Videmus enim contrarium dicti eorum : quia multa animalia dissimilia in forma generant utrique parentum partum in forma dissimilem, qui tamen est facundus ad ulteriorem generationem, sicut in multis animalibus superius induximus.