Albert the Great, De Animalibus

Signum autem est id quod est habere manus, esse hominem pluris intellectus caeteris animalibus et majoris ingenii et rationis, quamquam manus habere non sit causa intellectus, sed potius e converso intellectum habere est causa quare habeat manus. Manus enim non se habet ad intellectum ut causa, sed potius ut instrumentum cum sit operativum sive practicum, proprie quidem signum est intellectus practici. Sed quia practicus non est sine speculativo, ideo etiam ex consequenti indicat speculativum intellectum inesse. Cum enim manus sit organum non unius sed multarum specie operationum et genere : universaliter enim omnis generis operationes fiunt manu : erit signum ejus quod universale principium est omnis generis operationum.

Hoc autem non est natura aut virtus animae in modum naturae operans : haec enim non omnis generis operationes, sed unius formae et speciei operationem perficiunt, sicut ignis ignire, et omnis hirundo omni hirundini similiter facit nidum : manu autem et textura et sutoria et aedificatoria et quaelibet artium non uno modo, sed omni modo perficitur. Erit igitur manus signum principii, quod conceptu generaliter omnium formarum omnis generis operationis et contemplationis est principium. Natura enim, sicut diximus, et etiam forma in modum naturae operans, semper in operando manet secundum unam dispositionem, et ideo in omnibus in quibus ipsa sola est principium operationum, aut etiam in quibus virtus animae in modum naturae operans est principium, privatur instrumentum generale omnis operationis quod est manus, sed datur ei loco manus deficiens ab operatione manus instrumentum, sicut habet deficiens operationum in natura vel anima principium. Quia igitur homo est solus pluris intellectus omnibus animalibus, congrue a natura accipit organum conveniens pluribus motibus et operationibus omnibus aliis. Recte enim et rationabiliter dantur fistulae fistulatori, eo quod ipse apud se habet principium quod est ars fistulandi, et melius conveniens usui fistularum : et sicut est in artificitatis imitantibus naturam, ita est in natura. Natura enim cum faciat in omnibus quod melius est, id quod minus habet, supplet majori. Nobilius autem et majus non dat minori : quia sic abundaret in superfluis, et non faceret quod melius est semper in his quae possibilia sunt fieri, ex his quae in potestate habet ipsa natura : et ideo cum minus sit habere organum, quam principium quod est virtus operans in organo, cuicumque dat virtutem, illi addit organum, nisi impediat occasionale peccatum : sed cui non dat principium et virtutem, et propter hoc in minoratione ponitur : et si dat virtutem, dat eam operatricem unius operis tantum : huic non addit majus et melius, ut det ei organum universale omnium operationum.

Ex omnibus autem dictis perpenditur, quod homo non est intelligens, quia habet manus : sed quia est intelligens, habet manus : et quia est valde intelligens multiplices formas habens intellectus, indiget instrumento quod sit in usu multiplex, quamvis in substantia sit unum, ut sic in eo in multis usibus recte ad formam conceptam operetur. Manus autem licet substantia sit unum, tamen virtute non est unum instrumentum., sed multa : est enim sicut organum recipiens in se formas multorum usuum, et multarum specie et genere operationum. Natura enim sic dedit homini manum, ut ipsa uti possit modis diversis specie et genere.

IIi ergo qui opinantur corpus hominis non esse a natura convenienter dispositum, sed esse pejoris dispositionis omnibus animalibus, eo quod nudus non crinitus nascitur, impotens ad eundum et erigendum corpus suum in prima aetate, neque habet ungulas ad pedum defensionem, neque habet cornua vel alia arma naturalia vigori defensionis convenientia : hi errant graviter, quoniam, sicut jam diximus, alia animalia non habent nisi unum modum vigoris et alium habere non possunt, neque possunt alia et alia ad usum arma mutare, sed potius sunt in quadam necessitate unum cujus principium apud ipsa est faciendi : sicut si dicamus dormientem et calcificem, subtelares aut calceos facientem, facere suas quae propriae sunt somno aut arti calciariae proprias operationes. Dormiens enim etiamsi haberet aliam animam aut principium animae quam id quod operatur in somno per calorem digestivum, non tamen diminueret illum calorem qui in somno operatur per evaporationem, ut parte ejus alia anima, aut aliud animae operaretur principium, sed potius remaneret ligatum, et non operaretur calor nisi circa locum digestionis. Similiter au-

tem et calciarius quamvis multa haberet animae principia, tamen calciariam artem non operaretur nisi unum quod est factivum calceorum : et sic est in caeteris animalibus, quae licet habeant multa animae principia et potentias, quae aliae et aliae sunt animae secundum Platonem, sicut est sensus, et imaginatio, et memoria, et hujusmodi : tamen quia omnia haec in modum naturae operantur, non operantur nisi unum quod formam naturae operantis est consequens : et ideo organa talium animalium sunt determinata ad unam operationem. Homo vero propter universale principium animae quod habet multos modos et vigoris et auxiliorum, et potest mutare hos modos in alios et alios secundum formas artium et conceptionum suarum : propter quod etiam arma et instrumenta exteriora facit sibi in quantitate et qualitate prout vult, et ad omnia haec facienda et movenda utitur manu. Manus igitur hominis erit pro ungula et ungue acuto et curvo, et sicut lancea, et gladius, et generaliter sicut omnia alia instrumenta : omnia enim haec potest facere manu et movere.

Amplius autem creatio manus conveniens est omnibus operationibus in hoc, quod est extensa ad apprehendendum, et divisa in multas partes digitorum et articulorum et juncturarum : et potest homo una sola parte uti, et duabus, et pluribus, et omnibus simul, et hos modos potest mutare in diversos modos. Mobilitas enim digitorum convenit acceptioni et retentioni. Pollex namque est curtus et grossus propter operationes fortes ad clausuram manus confortandam : propter quod dicitur digitus major, licet secundum dimensionem longitudinis sit minor. Non enim adjuvatur homo sufficienter per alios digitos sine pollice. Nam, sicut diximus, quod si non esset manus, non esset accipere : ita dicimus, quod si non esset pollex, non esset retinere. Pollex autem retinet a parte sua inferiori positus ad superius aliorum digitorum : alii vero digiti non retinent nisi stringen- tes a parte inferiori sua tantum. Ex his autem duobus accidit retinere fortissime. Pollex ergo fortis est, et vigor ejus videtur aequalis vigori omnium aliorum digitorum in hoc, quod supponitur eis ad vigorandum retentionem : et propter hoc factus est curtus et grossus, et in usu praedicto esset omnino inutilis, si esset longus.

Rationabiliter autem fuit digitus ultimus parvus et curtus : quoniam in ipso finitur retentio in clausura manus, quae per longum digitum aut curtum et magnum in unum colligi non posset.

Digitus autem medius recte longus factus est propter amplitudinem et capacitatem comprehensionis, sicut remi medii in navi longiores sunt caeteris remis, ut multum de aqua capiant in impellendo navim. Proportionabiliter autem decurtantur ex utraque parte index et medicus sive annularis, ut manus apte in pugnum possit includi : et sic confortetur retentio et tractus manus propter quem maxime sit tota apprehensio. Sic enim quantumcumque retinet, necessario retinet valde, quando alii digiti proportionabiliter curtantur in circuitu medii, sicut dictum est.

Amplius autem in unguium creatione optime et recte studuit natura ingeniosa et sagax : quoniam ungues aliorum quorumdam animalium non sunt nisi unci, homo vero habet ungues ad cooperimentum extremitatum digitorum. Et quia manus est signum intellectus, ut diximus, erit dispositio unguis, ut ait Palemon, signum dispositionis intellectus. Olim autem diximus de hoc in physiognomia in primo libro scientiae hujus .

Amplius autem asseyd sive arundo in brachio hominis continuatur ad flexionem manus : et sunt aliquantulum curvae ad domesticum asseyd hominis : et hujus flexio et curvitas sunt, ut convenien-

tior sit motus ad ferendum ad os cibum, ut congruant aliae manus operationes. Per alium autem modum creata asseyd aliorum animalium, et aliter sunt inflexiones eorum, quae videlicet sunt quadrupedia ambulantia. Animal enim quadrupes habens multos digitos utitur pedibus anterioribus loco manuum, et non utitur eis in ambulando tantum : et hoc manifestum est visui : pugnat enim cum eis, et scalpit se, et a se ejicit nocumenta cum illis. Animal autem habens soleas, pugnat pedibus posterioribus : eo quod sui pedes anteriores non sunt convenientes usui manuum, sed potius ad ferendum corpus : propter quod etiam animal multorum digitorum quod quinque quidem digitos habet in pedibus anterioribus et quatuor in pedibus posterioribus, sicut leo, lynx, canis, et lupus, ut ex multis digitis anteriora proveniant opera ex multitudine digitorum in pedibus anterioribus qui loco manuum sunt. Animalia autem multorum in pedibus digitorum, habentia in posterioribus pedibus quinque digitos, repunt super terram incedentia : quia a poplite totum crus posterius ponunt in terra : propter quod posterius indiget sustentari super multos ungues, ut sit motus velocior et levior ad elevandum latera ejus a terra, et sic elevetur caput.

Sic igitur de causa manuum et eorum quae loco manus in animalibus sunt, dictum est.