CAPUT IV.

Qualiter ignis participatur ab animalium corporibus ?

Eodem autem determinationis modo videndum est qualiter ignem animalium corpora participant. Multos enim effectus ignis in corporibus animalium esse cognoscimus, sicut est decoquere, digerere, separare homogenia ab heterogeniis, congregare homogenia, perforare, ampliare vias : consumere humidum, expellere cum impetu quaedam superflua, et hujusmodi alias operationes notas inveniet quis in animalium corporibus, si quis diligenter impendens perscrutetur.

Omnes enim dictae operationes non efficiuntur a calido, nisi quod est calidum ignis. Decoctio enim chyli seminalis et nutrimentalis non potest fieri nisi per calidum igneum: et hoc licet jam ostensum sit in quarto Meteororum, tamen et hic dicimus, quod omnis decoctio fit a calore naturali aut alieno : constat autem, quod decoctio quae fit in animalium corporibus constituendis aut nutriendis fiet per calidum: et cum decocta constent et inspissentur, non fit decoctio nisi per humidi eductionem : humidi autem eductio non fit nisi per calidum ignis. Et sic patet, quod decoctio propria est operatio ignis.

Similiter autem se habet et digestio. Digestio enim est decoctio quaedam, quando a proprio et naturali calore completur et terminatur humidum seminale vel nutrimentale et ad finem congruum deducitur, et removetur a qualitatibus naturae contrariis. Non enim humidum seminale induet umquam formas animalium et membrorum ipsorum, nisi prius sit in termino congruenti formis ipsorum: ad terminum autem sive complementum formis membrorum congruum non deducitur nisi per calorem a contrariis passionibus separantem. Terminum autem voco materiam humidi in qua secundum proximam potentiam sunt formae membrorum totius corporis : et statim per simplicem et unicum motum formativae virtutis educuntur de ipso, sicut nutrimentum digestum esse dicimus quando pervenit jam ad ultimam membrorum assimilationem, post quam nihil sequitur nisi conversio ad formas membrorum.Haec autem exspoliatio a formis contrariis et assimilatio ad virtutes membrorum, non potest fieri nisi calido ignis. Nulla enim omnino qualitas similiter est activa nisi calor ignis : quia frigiditas quae videtur esse qualitas activa, potius agit reprimendo et constringendo quam exspoliando quaedam, et inducendo alia. Quod enim reprimit non exspoliat: et ideo cruda et indigesta manent frigida. Sed caliditas quae facit ebullire humidum ex centro, exspoliando alterat, et inducendo quasdam passiones : et ideo digestiva est et terminativa

Amplius separare proprius est effectus ignis. Per hoc enim quod agit exspoliando, ea quae exspoliat, attrahit ab his quorum contrajacentes passiones non separantur ab eis : et ideo exspoliationem sequitur separatio de necessitate : quoniam heterogenia separat ab homogeniis illi naturae quam digerit. Est autem hujus exemplum tam in artibus quam in naturis. In artibus quidem, quando aurum digeritur et decoquitur: ea quae non sunt de natura auri, sicut lapides, et immixta metalla, separantur ab auro: similiter autem et rubiginosa et hujusmodi: et aurum attrahitur simul et elevatur. In naturis autem, sicut videmus omne foetulentum separari a chymo nutrimentali: et id quidem quod est grossum separari per secessum, aut ad vas conveniens superfluo humori, sicut splen est vas melancholiae, et cistis fellis est vas cholerae, sicut in antehabitis hujus scientiae determinatum est. Purum autem assumitur separatum ab hujusmodi et assimilatur corpori. Separatio autem homogeniorum ab heterogeniis simul positis propria est operatio ignei et digestivi caloris.

De perforalione autem per hoc constat, quod est operatio ignis : quia nulla omnino in omnibus elementis est acuta et manens et agens qualitas, nisi calidum subtili sicco conjunctum : hoc autem non est nisi calidum ignis: propter quod etiam primus spiritus qui est in substantia seminum, plantarum, et animalium, non perforat faciendo vias et poros et distantias nisi per virtutem calidi. Spiritus enim de se potius est impulsivus et pressivus totius substantiae, quam perforativus. Videmus enim, quod perforatio fit tam in formatione embryonum, quam etiam in nutrimento eorumdem. Perforatio autem in formatione fit multis modis. Quaedam enim perforantur quasi cavando in quibus est multus calidus spiritus, sicut cor, et pulmo. Quaedam autem perforantur quasi terebrando, ut sint viae superfluitatum quae decurrunt per ipsa vel in ipsa, sicut intestina, et stomachus, et vesica, et hujusmodi: et quaedam perforantur subtili perforalione, sicut venae quietae et pulsatiles. Quae autem cavando perforantur, in his operatur multus et calidus spiritus : et quae terebrando perforantur, in his operatur spiritus calidus non acutus, sed ventosus, extrema distare faciens, sicut per ventum

inclusum distant ampullae. In his autem quae subtili perforatione perforantur, parvus operatur et valde subtilis et acutus spiritus: et hoc modo ignis operatur in formatione seminis. In nutrimento autem etiam oportet, quod perforetur et penetretur membrum quod nutritur : quia aliter nutrimentum non ingrederetur substantiam ipsius undique, nec nutriretur proportionaliter in omnibus partibus : propter quod etiam acutus calor pungitivus sic penetrando totum corpus facit porosum. Et iste est modus operationum ignis in perforando.

Amplius autem vias factas calor ignis ampliat et facit expeditus: quoniam sicut in antehabitis hujus scientiae dictum est, continuus humoris commixti transitus obturat et oppilat vias, sicut parvae rimae oppilantur in defluxu aquae limosae : propter quod exigitur calidum ustivum quod hujusmodi viis adhaerentes materias removendo, ampliet vias ut recedere possint. Cujus signum est, quod multi colicam et iliacam incurrunt, quando porus fellis qui ad intestina inferiora dirigitur, obturatur: tunc enim latera intestinorum sibi appropinquantia constringuntur, et quasi transgulata superfluitas stat et oppilat transitum : et adveniente cholera acuta, ampliatur distantibus lateribus et via ampliata, strangulata descendit superfluitas. Eodem autem modo etiam in aliis Viis ampliando operatur caliditas.

Amplius operatio caloris ignei est in humidum consumendo : hoc enim nulla aliarum facit qualitatum, eo quod calidum aeris non consumit humidum, sed movet tantum : calidum autem ignis epotat ipsum et inducit siccitatem : propter quod etiam omnino corpora sicca sunt, in quibus vincit calidum igneum. Continue enim ad se trahendo subtile humidum, relinquitur tandem terrestre siccum et durum. Hac autem operatione operatur calidum formando ossa et superfluas humiditates quae in membris sunt consumendo : quia aliter membra emollita minus ordinate moveri possent, et fierent figurae membrorum enormes et incompositae. Operatur etiam hoc modo calor excedens, sicut est in ethicis ultra modum membra exsiccando : et tandem vincens omnino sic operatur putrefactione et incineratione : propter quod extrema putrefactorum primo sunt humida, et ultimo sicca et incinerata. Haec autem omnia non nisi ignis sunt operationes.

Similiter autem ignis operatio est expulsio cum impetu. Calidum enim in humido grosso terrestri facit ventositatem fortissimi motus, et illam continue generando auget et vincere facit : propter quod tandem cum impetu magno expellit, ita quod etiam aliquando vasa scindit et rumpit. Signum autem hujus est in vasis fortibus undique clausis, quae in igne posita dissolvuntur impetu, sicut et ova assa aliquando, et castaneae, et caetera in quibus calidus vapor includitur. Haec igitur et his similia caloris ignei in corporibus animalium propriae sunt operationes.

Est autem in hujusmodi mixtis substantialiter ignis, sicut et alia insunt elementa. Non enim in mixto miscibilium sunt qualitates, nisi propter substantias eorum quae insunt. Si enim per generationem unum mutetur in alterum, jam non esset mixtum, sed potius unum esset simplex ex alio vel aliis generatum. Oportet igitur in talibus ignem substantialiter inesse. Et hujus signum est in sursum augeri corpora omnium animatorum. Hunc enim motum non habent nisi propter ignis levitatem et caliditatem. Cujus signum est, quia animalia corpora calidiora et minus terrestria habentia, magis eriguntur et elevantur, sicut homo, et quaedam genera simiarum quae erecta incedunt duobus pedibus. Similiter autem et avium genera eriguntur propter multam aereitatem et levitatem corporum suorum : quamvis omnes aves multo majora habeant membra superiora quam inferiora.

Dictum igitur est qualiter ignis inest corporibus animatis.

Quaeret autem fortasse aliquis, qualiter ignis descendit ad locum generationis animalium, et qualiteri ncorporatur mixtis corporibus. Sed nos hujusmodi rationem jam in aliis libris ostendimus. Radii enim solares ex repercussione super locum generationis, ignis calorem efficiunt, sicut ostenditur in scientia de Speculis comburenlibus: et ille est ignis qui in mixtis corporibus cum elementis adunatur. Sphaera etiam solis habet movere ignem et virtutem ipsius immixtis immittere corporibus. Motu etiam ignis elicitur, qui saepe in corporibus mixtis generatur.

Ignis igitur taliter et ex hujusmodi causis est in corporibus animalium.