CAPUT I.

De convenientia animalium in membris, et de anatomia cerebri et natura ipsius.

In his quae jam praemisimus, locuti sumus de membris exterioribus, et non de interioribus, nisi de illis quae coniuncta sunt exterioribus, sicut est matrix, et vesica, et omnes pelliculae ventris. Nunc autem de interioribus in hoc tractatu loquendum est, sive sint instrumenta virtutum spiritualium., sicut cor, et pulmo : sive etiam sint instrumenta virtutum naturalium, sicut hepar, stomachus, splen, intestina, et renes.

Dicamus igitur, quod membra interiora sunt ita cognita multis sicut exteriora quae subjacent sensui. Nos igitur oportet hic rememorare de ipsis, ut saltem sermone nostro fiant cognita, et ut comparemus ea membris aliorum animalium, quorum natura quoad membra interiora est propinqua membris hominum : quia animalia multo sunt similiora homini in membris interioribus quam in exterioribus. Et cum hoc fecerimus, tunc erit completus et perfectus liber iste qui de scientia animalium est : quia omnia membra animalium perfecte cognoscemus.

Causa autem quare in interioribus magis sunt similia animalia sibi invicem et homini, quam in exterioribus, est quia interiora sunt elementalia facientia materiam exteriorum : et sicut est similitudo

mineralium in materialibus, et sicut univocam habent materiam plantae : ita etiam in interioribus conveniunt animalia quasi materialibus. Exteriora autem exercent opera, et illa formalia et dissimilia, nisi sint similium passiones, sicut sunt organa visus, qui valde abstractus est. Et ideo oculi animalium similiores sunt omnibus aliis membris exterioribus. Non enim profundatur multum in animalium natura, sicut tactus et gustus. Post haec autem similior est auditus, et sic est de olfactu post auditum. Gustus autem et tactus valde sunt dissimiles. Et generaliter instrumenta passivarum virtutum, eo quod inferuntur eis passiones ab extrinseco quae sunt eadem ad omnia animalia, sunt multo similiora instrumentis activis perficientibus motum, quae sunt virtutum quae ex ipsa procedunt animalium natura : et ideo secundum diversitatem naturae animalium, diversificantur et illa. Quaecumque tamen ipsorum conveniunt magis in natura, magis etiam similantur in organis illis, sicut equus et asinus in pedibus, et hos et cervus, et sic de aliis. Sed in interioribus magnam fere omnia animalia habent similitudinem : quia hepata eorum et cerebella et pulmones multum conveniunt, et similiter stomachi et intestina: haec enim sunt vasa materiae nutrimenti, quae in genere eadem est pluribus animalibus, et formales differentias accipit a digestione ultima quae completur in membris organicis formaliter differentibus. Haec eadem etiam causa est, quod conveniunt animalia plus in similibus membris quam in dissimilibus. Similia enim magis referuntur ad materiam, et dissimilia magis referuntur ad formam.

Inter omnia autem interiora et similia, major videtur esse convenientia animalium in cerebri substantia. Illa enim in omnibus cerebrum habentibus, est mollis, alba, humida, et quasi in duo divisa, ante, et post. Illa quae anterior est, est mollior, et posterior est aliquantulum durior et siccior : et ideo si cognoscatur cerebrum hominis, facile cognoscetur substantia cerebri aliorum animalium per relationem ad ipsum.

Dicamus igitur, quod substantia cerebri quam nos cognoscere quaerimus, dividitur in tres partes, quarum una est substantia velata. Secunda, substantia medullarum. Tertia autem est ventres qui sunt in ipso, qui sunt spiritu animali pleni. Nervi autem sunt sicut virgulta quaedam ex ipso prodeuntia, non tamen sunt aliquid substantiae ipsius. Totum autem cerebrum per longitudinem lineae dividitur in duo, quae protrahatur per medium medullae ipsius, et per medium pellicularum suarum, et per medium ventriculorum suorum : et hoc est ideo ut sciatur esse duplex auxilium, eo quod refertur ad utrumque organum sensuum et motivarum virtutum ipsius ex utroque latere. Quae omnia duplicia facta sunt propter causam quam supra diximus, quod videlicet si nocumentum accidit uni, salvetur pars altera.

Est autem ipsa cerebri substantia frigida et humida secundum qualitates naturales complexionantes ipsum. Frigidum autem est propter tres causas praecipue, quarum una est : quia dum fiat continue motus in ipso ex motibus nervorum motivarum virtutum posterius, et passiones continuae fiant in ipso ex motibus sensibilium anterius, si non esset frigidissimum, inflammaretur ex calore qui excitatur ex motibus illis multis et continuis. Secunda autem est : quia cum spiritus calidus valde mittatur ei a corde per duas arterias quae diriguntur a corde ad cerebrum, de quibus supra in anatomia arteriarum diximus, si cum hoc substantia cerebri esset calida, aut temperata, efficerentur omnes operationes animales commixte et confuse, eo quod superfluum calidum commisceret operationes, sicut in aliis ostendimus. Nunc autem per cerebri frigiditatem fit temperamentum. Tertia causa est multitudo spirituum lucidorum qui sunt in ipso, qui in ipso discursu et lumine suo in

cellas animalium virtutum excitarent inflammationem dissolventem animal, nisi esset frigiditas cerebri temperans. His igitur de causis frigida est cerebri substantia. Humidum autem est secundum naturam, ut motus de quo dictum est, non exsiccet ipsum, et ut bene sit impressibile omnibus formis virtutum animalium, et ut etiam ad bonam figuram per seipsum possit redigi anterius et posterius.

In ipsa autem sui humiditate factum est molle et pingue. Pingue quidem ut viscosum ad tenendas formas quae veniunt ad ipsum, et ut id quod oritur ex ipso, nervi videlicet motivi et sensitivi, sit viscosum et extensibile per diversas corporis flexuras : et etiam ut nutrimentum quod ex ipso datur nervis et michae sit bonum : quia ambo illa pinguia et viscosa sunt, et nutriuntur ex. cerebro : ex quo enim nervi debent esse flexuosi et duri aliquantulum, et durities evenit eis per distantiam a sua origine, oportuit necessario ut principium ipsorum esset pingue : quia aliter inflexibiliter induraretur. Adhuc autem quia spiritus qui discurrere in ipso debuit, non esset levis et rarus, nisi esset humido pingui sustentatus. Si enim esset durus et siccus, laederentur ex eo membra, et impedirentur operationes.

Substatia tamen cerebri non aequaliter est levis et mollis : quoniam anterior pars illius est mollior et levior, et posterior durior et siccior : et est velamen dividens inter duas partes ipsius, de quo inferius faciemus mentionem. Anterius quippe mollities et levitas sunt necessaria : quia cum sensus sit speculator, congruus locus est, ut anterius locentur organa sua quae juvantur mollitie et levitate ad bene recipiendum formas sensibilium. Plurimi autem nervorum motivorum cum nucha oriuntur posterius : quae, inquam, nucha est nuntius et vicarius ejus per spondiles dorsi per longitudinem corporis directa, a qua oportet oriri nervos fortes et duros. Et ideo con- veniens fuit ipsum posterius esse siccius et durius.

Velamen autem, quod est in ipso, gradatim positum est propter duas causas, quarum una est, quod mollis pars ejus separetur a contactu partis durae. Secunda vero est : quia nervi descendentes ab ipso secundum suas origines, dividuntur et separantur ab invicem. Oportuit ergo ut esset ibi firmum aliquid quod contineret eos : et ideo fit descensus per ipsum pellis firma, cui innitantur et per quam retineantur, ne decidant a principio suae generationis et nutrimenti.

Post reflexionem autem velaminis istius posterius post cerebrum est locus vacuus, qui vocatur drcular sive lacuna, habens latitudinem aliquam, et ad illam venae venientes ab hepate effundunt sanguinem quem asportant, et ibi dirigitur, aut forte a caliditate superflua temperatur et substantia cerebri : quem locum exsiccant venae nutrientes cerebrum sugentes eum per sua oriflcia super torcular directa: et cum suxerunt eum, deportant eum ad duas venas, de quibus omnibus diximus in anadmia venarum : nec hic oportet repetere. Lacunae autem illius sive vacuitates auxilium est : quia nervi et nucha laederentur, si contingerent craneum : et ideo oportuit ut fierent origines eorum, esse distantiam quamdam a craneo.

Ex interiori autem parte cerebri oriuntur ab eo duo additamenta mamillaria, per quae fit odoratus, et hoc parum quidem differt a cerebri mollitie, sed in extremitatibus eorum consequitur ea aliquid de duritie nervorum.

Amplius autem sunt duo panniculi cerebrum cooperientes, quorum superior qui ad craneum elevatur, est spissior et durior, ut resistat duritiei ossis, et prohibeat nocumenta quae ab osse veniunt ad cerebrum pervenire, et propter duritiam suam et maternam custodiam quam impendit cerebro, excipiendo nocumenta ossis, dura mater vocatur. Secundus autem panniculus est subtilis mollis adhae-

rens cerebro, et molliter excipiens ipsum, et custodiens ne ad duriorem elevatum duriter impingat : quandoque enim dilatatur, et quandoque constringitur, et aliquando elevatur, praecipue in clamore et cantu magnarum vocum, et tunc mollities ejus in durum et spissum impacta laedi posset, nisi medium plus molle quam duram ipsum custodiret, et ob hanc piae matris custodiam pia mater haec pellicula nuncupatur. Propter nimiam autem cerebri mollitiem, et nimiam aranei duritiam, oportebat ut duplici involveretur medio : uno quidem tegente et tangente, et altero impediente impactionem ad os, non autem cerebrum tangente. Specialem tamen praestat utilitatem pia mater, quia videlicet est ligamentum venarum tam pulsantium quam quierarum ad cerebrum venientium, quae absque dubio continere non possent propter mollitiem cerebri, nisi panniculo dicto quasi secundina quadam continerentur in suis propriis sitibus et locis : et hac de causa etiam in diversis locis divisionum cerebri haec pellicula ingreditur in substantiam cerebri, et tendit ad ventriculos ipsius, et protenditur usque juxta postremum ventriculum, et ibi non involvit cerebrum, eo quod ibi non indiget eo propter duritiam propriam quam ibi habet. Panniculus autem spissus numquam tangit subtilem, sed ubique elevatur ab eo, et non est aliquid continuans inter eos nisi venae pulsantes et quietae ex spisso venientes, et usque ad subtilem pervenientes sive penetrantes : alligatur enim quibusdam ligaminibus pannicularibus quae ex ipso spisso panno oriuntur et veniunt ad cranei divisiones, de quibus in anatomia capitis diximus, et illa ligamenta pannicularia etiam per os in suturis et aliis conjunctionibus pertingunt ad exteriora cranei, et ibi texitur ab eis panniculus involvens craneum exterius, super quem panniculum diffunditur caro quae est circa craneum, cui postea superducitur cutis ex qua capilli oriuntur, ita quod primum operdrium est capilli, secundum cutis, et tertium caro, et quartum pellis contexta, quintum os cranei, et sextum dura mater, et septimum pia mater : et haec omnia diximus in superiori capitis parte.

Adhuc autem cerebrum secundum suam longitudinem tres habet ventres, quorum quilibet per latitudinem suam duas habet partes, dextram videlicet et sinistram per lineam quae per longum dividitur. Anterior autem quae magna est, sensibiliter dividitur in duas partes, dextram videlicet et sinistram : quae pars juvat odoratum, sicut diximus : juvat etiam ad expulsionem superfluitatum per os nasi, quod colatorium vocatur, quod totum secundum longitudinem nasi, cui tamquam basis subjacet, est foraminosum in aequalibus foraminibus, sicut jam in antehabitis determinatum est. Per vias autem quae sunt a cono nasi ad mamiilaria procedentes, ingreditur spiritus qui ad diversas juvat operationes. Postremus autem ventriculus licet minor sit anteriore, tamen est etiam magnus secundum se, eo quod ipse supplet ibi magni membri, quod est occiput, vacuitatem : et praecipue, quia ipse est principium magnae rei quae est nucha, quia ex ipso dividitur per nervos spiritus motivus et per nucham, et eo quod in postremo sunt spiritus servativae operationis, quae est rememorari et reminisci, et alia multa hujusmodi quae suas custodiunt per spiritum qui ibi est operationes. Non solum autem hic ventriculus minor est anteriori, sed etiam minor est quam uterque particularium anteriorum ventriculo rum. Stringitur autem hic ventriculus paulatim versus nucham quam a se emittit, et dilatatur versus medium, a quo incipit sua duritia. Medius autem ventriculus non tam ventriculus est, quam transitus quidam ex anteriori in postremum, et ideo etiam magnificatur et elargatur, eo quod abundanter reddit de magno anteriori ad magnum postremum, quidquid est de spiritu et formis. Principium autem hujus

ventriculi ita cooperitur, quod videtur illud quod intrinsecus est in ipso, esse sicut spiritus, qui etiam motu suo facit elevationem transitus. Elongatur autem rotunditate et dimensionibus suis. Iste autem ventricuius vocatur a quibusdam conjunctio duorum ventricu loruum, eo quod defert spiritus recipientes formas a priore in posteriorem, in quo sunt virtutes servantes, sicut diximus : et ideo iste ventricuius optime attribuitur cogitativae et imaginativae : quia ille fuit in transitu et motu spirituum, sicut scitur ex his quae de differentia spiritus et animae diximus. Quod autem in istis ventriculis praedictarum virtutum sint operationes, significatur ex nocumentis quae accidunt eis : quoniam quando accidit nocumentum alicui horum ventriculorum, aut laeditur, aut omnino destruitur operatio virtutis illius quam diximus sitam esse in ipso. Panniculus autem subtilis qui pia mater dicitur, cooperit et distinguens ingreditur ventriculos cerebri usque ad occiput : ibi enim tali non eget operculo, sicut jam in antehabitis diximus.

Distinctiones autem et commissurae cerebri, necessariae sunt, ut in eis contineatur spiritus animalis, ad quem hauriendum non continue aperitur cerebrum : paucns enim est spiritus animalis, et ideo oportet ut diligenter conservetur. Alia etiam causa earumdem est commissurarum, ut ln eis animalis spiritus digeratur, qui quidem quando a corde mittitur, non sufficienter est assimilatus complexioni cerebri, et ideo stat in anteriori parte, et digeri incipit : plus autem assimilatur in media et perficitur ejus digestio in postrema : non enim umquam aliquid digestione completur naturali, nisi sit divisum per partes digerentis. Commissura autem anterioris ventriculi, plura habet distinguentia singularia quam commissura posterioris ventriculi : proportio enim ventriculi ad ventriculum fere est sicut proportio membri ad membrum. Causa autem quia

minor est posterior quam anterior, accipitur ex ipsa distinctione,

Et inter hunc ventrem, anteriorem videlicet et posteriorem, est locus in quo partiuntur duae venae magnae, quae ad cerebrum ascendunt, et ex quibus texitur secundina, hoc est, rete illud quod sub cerebro jacet, sicut in venarum diximus anatomia. Rami autem illi venarum innituntur cuidam corpori, quod habet glandis figuram et implet locum qui est inter venas et ventres dictos, et sustinet eos ne confluant : sicut enim divisio ramorum venarum dictarum a stricto incipit et terminatur in amplum, ita facit caro dicta, et sic facit dilatationem. Caput enim hujus giandulae, figurae est pinealis, et illud vertitur ad superius, ubi fit partitio prima camerarum et venarum, et protenditur versus fundum, ubi completur suspensio ramorum dictarum venarum : et ibi ex eis contexitur rete sive secundina quae sub cerebro requiescit.

Pars autem quaedam vermiculatas sive formae, quae est pars cerebri in aliquo, assimilata carni, pertingit super ventriculum medium, et super partes ipsius ante et post secundum longitudinem extensa super ventriculum, liga ta ad ipsum ante et post, ut possit extendi et contrahi sicut nervus quo colligantur membra : et hoc corpus in summa parte ejus, est coopertum panniculo subtili, qui cerebrum cooperit usque ad postremam partem, ubi cooperculo non indiget. Conjungitur autem vermiculare illud cum duobus cerebri rotundis additamentis, quae sunt in longitudine cerebri anterius et posterius, ita quod duo istorum additamentorum sunt anterius et duo posterius, lateraliter se respicientia : et illud vermiculare est inter ea sicut nervus colligans ea, et non permittens ea ab invicem recedere : et cum constringitur vermiculare, trahit duo lateralia additamenta et conjungit ea, et tunc clauditur ventriculus et oppilatur : et cum extenditur ad exprimendum, additamenta sepa- rantur ab invicem, et aperitur ventri cuius. Quod autem de eo extenditur posterius, minus est eo quod venit anterius, et pervenit ad vacuitatem, et sistit ibi in posterioribus cerebri, sicut infigatur in viam introitus ejus : anterior enim pars latior est posteriori secundum figuram cerebri, quam potest tolerare quantitas. Duo vero praedicta additamenta uvalia vocantur propter similitudinem ad uvam quam habent. In istis additamentis uvalibus numquam fit commissura aliqua, sed sunt plana et levia ut aptius stringant et cooperiant, et magis obediant motui quando movet substantia vermicularis.

Sub cerebro autem et panniculo ejus super basim cerebri quae est os quod paxillare vocari diximus, jacet rete quod contextum est ex venis ad caput ascendentibus, de quibus in anatomia venarum diximus.

Amplius expulsio superfluitatum cerebri duos habet meatus ex interioribus sui, quorum unus est in ventriculo anteriori in termino ubi se contingunt ventriculus anterior et ventriculus medius. Alter autem est in ventriculo medio. Postremus autem non habet meatum, eo quod ad ipsum nihil venit nisi quod est depuratum, et quia comparatione anterioris est strictus et non potest sustinere perforationem. Medii autem ventriculi meatus est in termino communi ubi se contingunt communiter medius et postremus. Nucha etiam habet duos exitus per quos ejus superfluitates expelluntur. Supradicti autem duo meatus cerebri incipiunt quidem ex duobus ventribus, ut dictum est : et cum penetrant in ipsum cerebrum quod purgatur per eos, transversantur et obviant sibi in profundo : et illius quidem transversationis et meatus principium est in velamine subtili, et ejus postremum inferius est in velamine duro, et ibi strictum est formatum sicut caput rosae quod incipit ab amplo, et deficit in strictum, propter quod caput rosae vocatur : a quibusdam etiam nomi-

natur infusorium. Cum autem penetravit in panniculum durum., obviat illic meatui alii in glandula de qua supra diximus, et fit sicut sit sphaera compressa a duobus polis superius et inferius, et penetrat inter panniculum qui est durus, et meatum palati, et ibi cadit in meatum qui est in concavitatibus colatorii versus supremum palati. Haec igitur de anatomia cerebri.

Ex his igitur patet, quod cerebrum est positum intra caput hominis, et eodem modo est positum etiam intra caput aliorum animalium. Omnia enim animalia habentia sanguinem, habent cerebrum. Animal enim marinum de quo minus videtur, quod malachie vocatur, et pedes habet, et pinnas, habet cerebrum : et multa etiam sanguinem non habentia, habent cerebrum : et etiam imperfecta habent aliquid loco cerebri, sed cerebrum secundum perfectam cerebri rationem non habent.

Homo vero propter multas et perfectas suas virtutes animales, habet magnum cerebrum proportione quantitatis capitis sui, et habet ipsum humidum et molle valde : et circumdant ipsum cerebrum duae telae circumquaque, scilicet pia mater, et dura mater. Duarum autem telarum illa quae est juxta os cranei, est fortior et durior.

Est autem cerebrum divisum per longitudinem in duos modos, dextrum videlicet, et sinistrum. Et in posteriori parte capitis est cerebrum aliud secundum complexionem in ventriculis posterioribus, dextro et sinistro, diversum ab eo quod est anterius, et visu et tactu : quia posterius est siccum et durum, et anterius est humidum et molle. In ultima autem parte post partem postremam cerebri, est vacuum illud quod torcular vocatur, vel lacunam vocamus : et hoc quidem vacuum magnum est secundum capitis quantitatem.

Adhuc autem capita quorumdam animalium sunt magna, et facies eorum in qua est situs nasus, et oculi, et os est simul, et proportionata capitibus eorum : et hoc est in quibusdam quae rotunda sunt in facie, sicut homo et simia. Quaedam autem proportione suae quantitatis habent caput parvum et mandibulas magnas, sicut omne animal habens caudam pilosam, sicut equus, mulus, et asinus. Cauda autem pilosa vocatur quae in toto pilis longis et multis est repleta.

Amplius autem nullus omnino sanguis est in cerebri ipsa substantia, neque vena quae unita sit ei, sicut uniuntur aliis partibus corporis : et ideo etiam cerebrum frigidum est in tactu : quod non esset, si sanguis et venae commiscerentur substantiae ejus, quia sanguis et venae sunt calidae.

Adhuc autem in medio cerebri est locus profundus et longus qui est ventriculus medius ipsius. Et secundum dictas dispositiones cerebrum est in omni animali quod habet cerebrum. Tela autem quae est pia mater, quae sequitur involvens ipsum, participat venas et continet eas ne dislocentur : quae tela est similis corio sive pelli subtili continenti cerebrum. In posteriori autem parte ubi deficit pia mater, ibi est super ipsum et super duram matrem os subtile debile, quod os laudae vocatur, ad suram postremam continuatum, et hoc est in occipite. Super utramque autem pellem et super cerebri substantiam, est etiam os subtile et debile in sincipite, quod vocatur os prorae capitis, et a quibusdam os corona I es.

Inter utrumque etiam oculorum sunt tres viae a cerebro, et ad cerebrum : sed duae illarum procedunt ad occiput, et una quidem illarum est quae est via spirituum per cellulas : et secunda quae magna est, est via carnis vermicularis : hae enim ambae ad occiput vadunt. Parva autem quaedam venit ad. sinciput ab anteriori cerebri, et per illam fit odoratus : via enim minor venit pertingens prope conum nasi. Duae autem viae majores concurrunt ad se invicem in media cella an- tequam perveniant ad locum suum, in quo est terminus spiritus decurrentis. Hoc autem in piscibus magis patet : quando enim cerebrum piscis decoctum est et contractum, inveniuntur duae viae : una ab anteriori intrans, et una a posteriori etiam intrans in cerebrum : et manifestatur tertia via exiens a cerebro prope nasum terminata : et ibi sunt viae parvae plures quae nullo modo ad cerebrum concurrunt.