CAPUT I.

De membris interioribus animalium sanguinem habentium in quocumque genere sint.

Modo autem incipiemus narrare membra interiora animalium, et penes ea su- memus animalium convenientiam et differentiam.

Dicamus autem de membris habentium sanguinem primo. Magna enim in tota complexione animalium et compositione oritur inter animalia convenientia et differentia ex habere sanguinem, et non habere. Et perfectiora quidem sunt habentia sanguinem, ut homo, et quadrupes quod ex utero generat sibi simile, et quadrupes ovans, et volatile ovans, habent membra interiora diversa in figura et quantitate ad. adspectum visus. Universaliter autem omne animal spirans sive anhelans, habet pulmonem et cannam quae est tracbea, et stomachum. Et situs quidem carinae et oris stomachi est in uno loco ad radicem oris continuatus, sicut diximus in primo libro : quamvis tamen canna et meri non sint similes in co mplexione et creatione. Pulmo autem multum diversatur in situ et figura visibili animalibus habentibus ipsum.

Omne enim animal habens sanguinem, habet quidem diaphragma sive parietem, et habet cor superius supra parietem il-

lum, quamvis in parvis aliquando non sit manifestum propter parvitatem corporis eorum : sed non semper habent cum his pulmonem. Supra diaphragma autem membra alia principalia non sunt, nisi quia in corde vaccae et equi et cervi et quorumdam aliorum. Aliquando quaedam ossa inveniuntur, quae corda non habent aliorum animalium. Quaedam autem omnino pulmonem nullum habent, sicut modi piscium, et omnia non respirantia. Omne vero animal habens sanguinem, habet hepar, eo quod hepar est primum factivum sanguinis. Sed splen est in quibusdam, et in quibusdam non est, quorum melancholia aut tota, aut fere tota, transit in nutrimentum corporis : et ideo in speciali non indigent receptaculo melancholiae. Plura autem animalium ovantium habent splenem parvissimum latentem visum : et ideo aliquando creduntur splenem non habere : et hoc convenit etiam volatilibus quibusdam ut accipitri, et columbae, et milvo, et buboni : haec enim parvissimos habent splenes. Avis vero quae Graece vocatur agaticalos, cujus caput assimilatur capiti caprae, et vocatur Latine apud vulgus caper hirundinis, non habet splenem omnino.

Amplius autem quaedam animalia habent fel, quod est receptaculum cholerae, et ipsum habent in cisti, quae est applicata hepati : et quaedam non habent applicatam hepati suo, sed in aliis locis. Quaedam enim de genere quadrupedum generantium sibi similia, sicut cervus, equus, mulus, etcochi, quod vocatur vitulus maris, et quoddam genus porcorum quod vocatur vitulus maris, vi dentur fella sua habere in intestinis, propter quod intestina eorum sunt amarissima. Species autem cervi quae Graece hahane vocatur, quam quidam dor cadem esse dicunt, habet fel in auricula secundum opinionem multorum hominum expertorum, in talibus. In auriculis enim suis invenitur humidum simile felli in colore, licet non sit adeo liquidum sicut humidum fellis, sed vicinatur in spissitudine humido splenis.

Adhuc in capitibus omnium animalium est nervus unus, aut forte nervorum par unum sub lingua, qui. dat motum et sensum linguae, et profundatur in linguam. In eo autem quod vicinatur spondili descendit propter longitudinem corporis, et quod vicinatur capiti, sunt nervi aut nervorum paria viginti numero, exeuntes in. totum corpus ad movendum ipsum et sensificandum.

Amplius autem intestina cervi sunt faetida valde ex amaritudine fellis in eis respersa, et ideo non comeduntur a canibus, nisi sint valde famelici. Delphinus autem habet fel sicut omnes modi volatilium et piscium, et omne quadrupes et omne ovans : omnia enim haec fel participant secundum majus et minus, sicut ante diximus. Non est semper in hepate, sed fortasse est aliquando in viis venarum mesaraicarum subtilium extensarum ab hepate ad intestina, sicut in piscibus expresse invenitur, qui Graeco nomine asceher vocantur : et tunc cognoscitur hoc, quoniam viae illae erunt faetidae et amarae.

Aliquando autem fel est in ipsa intestini interiori superficie dispersum, et in hoc etiam alia diversificantur : quoniam aliquando est in intestino superiori quod portanario stomachi continuatur, et aliquando forte in medio quod dicitur jejunum, et aliquando in inferiori quod. proportionatur ei, quod colon in homine vocatur. Nos enim de omnibus his loquimur secundum hominis intestina : haec enim diversitas situs fellis, praecipue in genere invenitur volatilium : quoniam quaedam illorum habent fel in ventre, hoc est, in intestino primo ventris, et quaedam in intestino sequente, ut columbae, coturnices, et hirundines, et genus passeris quod grinon Graece vocatur, et est passer croceus. Quaedam etiam fel habent in hepate, sicut falconum genera. Quaedam habent ipsum respersum in omnibus his, hoc est, in hepate, ventre, et

intestino inferiori involud : quaedam autem habent in hepate et intestino primo, ut accipiter, et milvus.

Amplius autem omne quadrupes generans sibi simile animal, habet renes et vesicam : sed quadrupes ovans neque renes habet, neque vesicam. Similiter autem genera volatilium et piscium renibus carent et vesica. Animalium vero quadrupedum quaedam habent renes, ut vitulus maris qui cochi vocatur Graece : et renes ejus sunt similes renibus vaccae in figura et durissimi. Renes autem vaccae sunt sicut sint compositi ex pluribus parvis renibus, et similiter sunt renes cochi. Adhuc autem totum interius vaccae agrestis secundum omne genus suum assimilatur proportionaliter interioribus vaccae domesticae. Et similiter est in aliis domesticis animalibus ad silvestria sibi proportionata, sicut proportionatur canis lupo, et porcus apro, et sic de aliis. Et situs quidem omnium istorum membrorum in omnibus animalibus, ut in communi dici potest, est unus. Cor enim in omnibus animalibus est positum in medio pectoris, praeterquam in homine : quoniam cor hominis parumper declinat ad sinistram, sicut praediximus. Pars autem acuta cordis declinat ad anterius pectoris in omnibus animalibus praeterquam in piscibus : quoniam in illis pars cordis acuta est pendens versus superius ad partem capitis, ubi est motus branchorum. In piscibus enim exeunt quaedam viae et arteriales a corde ad branchos, ita quod extenduntur ad utrumque branchorum : et illae viae in maximis piscibus sunt manifestae, et sunt magnae, et albae, extensae inter branchos et cor, et sunt in usu arteriarum carinae tracheae : quia per eas fit refrigerium cordi, non quidem per aquam usque ad cor pertingentem, sed per alterationem a frigiditate aquae factam ad spiritum qui est in viis illis. Tale enim et tantillum refrigerium sufficit non spirantibus et frigidis animalibus. Amplius autem genera piscium non habent os stomachi, quod aesophagus vo- catur, praeterquam illa quorum stomachus multum distat a radice oris, sicut ea quae vocantur Graece euchelis et branchoror : et apud nos talis piscis est, cujus venter est magnus et stomachus vitiosus omni genere viliorum, qui apud nos vuelre vocatur. In aliis autem non est diversae compositionis os stomachi ab ipso stomacho, neque diversae quantitatis : sed principium stomachi statim in eis continuatur radici oris ipsorum. Pisces enim habent stomachos parvos ut frequenter : et genera quidem piscium sicut et alia animalia habent hepar in dextra parte, quod forte in aliquibus eorum erit fissum in duo, sicut videtur esse in gallina fissum ab uno extremo in alterum, et forte erit continuum aut rotundum et latum. In fissa autem hepata habentibus aspiciens aliquis putabit aliquando duo fore hepata, cum tamen sit falsum : deceptio enim est ex fissura, sicut etiam frequenter accidit ex pulmonis fissura avium, quod propter fissuram duo esse putantur.

Splen autem in omnibus splenem habentibus, est in sinistra secundum naturae ordinem et utilitatem, quam jam supra determinavimus. Situs enim renum in his quae renes habent, similis est in omnibus. Si autem aliquando invenitur splen in dextro, et hepar in sinistro, hoc erit de naturae peccatis et mirabilibus monstris. Carina similiter in omnibus cannam habentibus, conjungitur ramificata pulmoni, cujus inferius determinabimus modum secundum quem in aliis est animalibus ab homine. Meri autem quod oesophagus et orificium est stomachi, in omnibus ipsum participantibus procedit extensum ad ventrem per diaphragnia : et haec est dispositio oris stomachi in omnibus quae habent simul meri et stomachum. Nos enim jam ante diximus, quod multa genera piscium non habent os stomachi : sed ipse stomachus corum cum capitibus eorum in radice faucium applicatus. est, ita quod nunc caput eorum et ventrem sive stomachum

non est aliud continuans membrum, propter quod accidit piscibus magnis, quod cum subito festinant ad apprehendendum praedam et glutiendum, quod per os ejiciunt stomachum, aliquando. Post ventrem autem sive stomachum, est intestinum quod portanario continuatur, et duodeno in homine proportionatur : et hoc in piscibus pervenit ad exitum cibi. In his dico piscibus qui ovant : quoniam illi intestina non habent involuta multa involutione. In quibusdam tamen una sola et parva revolutio duplicationem faciens invenitur : in multis autem omnino nulla.

Sic autem non est in quadrupedibus generantibus sibi similia et cornutis. Nulla enim illorum habent dentes anteriores in superiori mandubila : et quodlibet ipsorum habet quatuor ventres, in quibus cibus aliquam alterationem accipit digestionis : hoc enim ventrem vocamus. Et omne quod sic quatuor ventres habet, ruminans vocatur. Ruminare enim nihil aliud est, quam resumere ex primo ventre cibum ad iterandam masticationem : eo quod prima masticatio incomplete fuit celebrata. in talibus enim animalibus est meri quod accipit a parte oris valde amplum inferius, sicut saccus : et curvatur quidem versus partem in qua est pulmo, Deinde regyrat ad stomachum qui vocatur venter major, et ibi constringitur ad quantitatem superioris partis stomachi, et cum eo continuatur : et meri quidem duplices habet vilios longos quidem ad glutiendum, et latitudinales ad rejiciendum, et sunt illi in interiori tunica ipsius meri : propter quod sine difficultate reddunt cibum ori ad ruminandum : quoniam propter dentium defectum primo durus masticari sufficienter non poterat, nisi mollificaretur prius et alteraretur in sacco ipsius meri, in quo repositus fuit. Post meri autem in omnibus animalibus talibus est stomachus, qui venter major vocatur, et pellis etiam, quae quidem pellis pars est inter meri et stomachum : interior dico pellis est aspera et villosa, ut dura tenere et tangere possit sine sui nocumento, Inferius autem ad portanarium ventris majoris est alius venter applicatus majori ventri ad radicem portanarii, ex quo Sugunt multae mesaraicarum : et quia est ad quantitatem portanarii, ad quem est transitus cibi mollis, minor quam venter major, et quam meri. Et post hunc iterum est alius qui quidem inferius iterum non quidem immediate, sed mediante praedicto est post ventrem majorem : et ille est in quantitate tertii, et aliquando est major in quibusdam animalibus propter intestinum quod participant quaedam ipsorum, et quaedam non. Et ille quartus est ultimus et longus et involutus, ut ex multis ejus revolutionibus sufficienter trahere possint mesaraicae. Vitiosus etiam est in principio sui, et mollis et lenis ex parte ficteris. Et post illum non est nisi intestinum a quo non trahitur cibus, sed est via exitus superfluitatum, quod Iongaon in homine proportionatur.

Haec igitur est dispositio interiorum membrorum animalium carentium anterioribus dentibus in superiori mandibula, et habentium cornua in capitibus suis.

Animal autem habens dentes superius et inferius, unum solum habet ventrem qui est stomachus, qui unus dicitur non quidem in creatione quae dissimilis est, sicut patet ex his quae in primo libro digesta sunt : sed quia digestio in eo est unius modi et aequalis tractus ad mesaraicas : et venter hic dicitur stomachus cum omnibus dependentibus ab eo, in quibus est alteratio et digestio cibi : et talia sunt homo, leo, canis, ursus, lupus, et similia. Et post hunc ventrem habent intestina, quae solum ad hoc sunt quod sint via exitus siccae superfluitatis. Omnia enim a quibus tractus est alimenti, videntur in figura viliorum esse ejusdem speciei, sed quantitate sunt differentia, tam inter se quam etiam inter diversa animalia : quoniam venter in aliquibus

est major, sicut in porco, et urso, et in aliis est minor. Diversanttir etiam ventres in figura et spissitudine substantiae et subtilitate ejusdem, sicut et intestinorum quae sunt via exitus stercoris diversantur in quantitate et flexuositate et involutione. Generaliter autem intestinum omnium animalium habentium dentes in utraque mandibula, est minus intestino carentium dentibus in superiori.

Adhuc autem nullum animal vaide modici corporis, habet cornua nisi sit multipes. Scarabeus enim silvaiius habet duo cornua in superiori parte capitis sui, quae habent ramos sicut cornua cervi, et movet ea ad tenendum sicut movet cancer manum suam, quae for fex a vulgo vocatur. Nullum etiam habet hoc intestinum quod rectum vocatur per quod est exitus superfluitatis, nisi dentes habeat in utraque mandibula.

Elephas autem habet intestinum involutum valde et villosuni : et ideo inexpertes putant eum quatuor ventres habere, quorum quilibet habeat vicem stomachi : sed in voracitate non habet alium stomachum : totum enim suum interius est simile interiori porci. Sed hepar ejus in quadruplo majus est ad hepar bovis comparatum : et similiter majora sunt alia interiora sua residua praeter splenem, qui modicus est respectu sui corporis, eo quod est ossosuni animal : et melancholia sua fere transit tota in suarum partium ossium nutrimentum.

Haec autem fere eadem est dispositio ventris et intestini animalium : quae quidem sunt quadrupedia et ovantia, sicut est species crocodili quae vocatur tenchea, et crocodili species quae hardon vocatur. Crocodili enim quoddam genus Arabice vocatur therasach : et ea quae dicta sunt, species sunt ipsius. Tale etiam est animal lacerta, et sibi similia quadrupedia : quodlibet enim pistorum unius modi habet ventrem. Et quaedam quidem ventrem habent similem ventri porci, quae- dam autem aliis animalibus ventres similes habent.