CAPUT V.

De membris animalium secundum officia eorum quod habent in corpore.

Redeuntes autem ad propositum, adhuc universaliter tangamus membra animalium, determinantes officia quibus se habent ad invicem.

Dicamus igitur, quod omnia animalia conveniunt in hoc quod habent duo membra per quae salvatur substantia individualis ipsorum : quorum unum est membrum per quod recipiunt nutrimentum, et hoc est os, aut aliquid simile ori. Secundum autem est membrum in quo retinent nutrimentum, ut exsugant ex ipso manente in membro illo humidum nutrimentale corporum suorum: et hoc vocatur stomachus, aut aliquid loco et vice stomachi existens. Ista tamen duo membra habent convenientias et differentias in diversis animalibus secundum modos quos dicemus posterius, secundum aspectum videlicet figurae ipsorum, et augmentum et idiminutiones, et convenientiam qualitatum, et secundum situm.

Communicant autem adhuc in membro tertio , quod est membrum ad quod vadit in secessum missum :

et hoc est venter, quia post ingressum cibi in os, mittitur in ventrem, et transit per ipsum.

Superfluitas autem quae separatur a cibo digesto in animalibus, est duplicis generis : et est generale, quod omnia animalia quae distinctum habent membrum recipiens et colligens et emittens superfluitatem suam humidam, habent etiam membrum recipiens et recolligens et emittens superfluitatem siccam, sed non convertitur. Nam animal habens vas recipiens superfluitatem siccam, non necessario habet vas recipiens superfluitatem, humidam, eo quod superfluitas ejus humida immiscetur et immittitur cum superfluitate sicca : sicut aves quae non habent vesicam quae est receptaculum humidae superfluitatis. Omne igitur animal habens vesicam, habet ventrem sive alvum inferiorem : et non omne habens ventrem, habet etiam vesicam.

Adhuc autem omne animal habens semen generationis generans ex se aliquid sibi in forma et specie simile animal, habet membrum conveniens semini suo quod vocatur vas seminarium: sed hoc differt in mare et foemina. Propter quod sciendum est, quod omne masculinum in genere animalium existens, generat ejiciendo suum semen in suam foeminam. Foemina autem non ejicit, sed immittit decisum a se semen in suam matricem. Invenitur tamen animal de quo adhuc non apparuit mas aut foemina, et hoc est anguilla.

Adhuc autem omne animal habens semen et generans ex se filios, habet membra convenientia naturae suae ad conceptum et partum filiorum. Sed haec membra diversitatem habent in forma et quantitate et situ, sicut et alia in speciebus diversis animalium. Quaedam enim foeminarum habent matricem secun.dum. veram matricis rationem. Quaedam autem habent membrum quod habet vicem matricis sed non veram rationem ipsius. Haec igitur membra sunt, quae vel omnibus animalibus conveniunt necessario, aut pluribus eorum : eo quod haec aut salvant esse individui, aut speciei: et sine eis perditur utrumque.

Quia autem omne animal est substantiae humidae, et est in eo calor dissolvens substantiam humidam ipsius, et calor aeris circumstantis, et calor qui generatur a motibus ejus coadjuvans ad dissolutionem : ideo non salvatur animal aliquod sine nutrimento. Scimus autem ex determinatis in libro de Nutrimento, quod non nutrit aliquid nisi in quo est aliquid siccum incorporabile, quod est potentia pars nutriti : aqua enim quae tantum est humida, non nutrit, sed. vehit nutrimentum. Oportet ergo omne animal habere nutrimentum siccum, et receptaculum nutrimenti sicci : non autem oportet omne animal habere nutrimentum humidum aut receptaculum nutrimenti humidi. Quod autem non salvatur in suo esse individuo, oportet salvari per generationem, et non esset generatio nisi darentur membra generationi convenientia : et ideo oportet omnia animalia vasa habere seminaria et conceptus et partus quae diximus. Per hoc igitur patet probatio inductorum.

Amplius autem genus quod est subjectum primum quod subjicitur in omni animali, est sensus tactus, propter quem animal est animal : et oportet quod sit in eo aliquod membrum., in quo sicut in instrumento et sicut in medio sit tactus : et hoc quidem membrum non habet nomen commune, quod secundum unam rationem conveniat omnibus membris animalium in quibus est tactus : sed in multis convenit in uno nomine et ratione, sed in aliis est aliquid simile illi, quod non habet tamen nomen ejus, neque habet ipsius nominis plenam et univocam rationem.

Adhuc autem in omnibus animalibus est humiditas quae est subjectum vitae, qua quando caruerit animal, aut quando exsiccari incipit, destruitur animal et senescit, tendens ad corruptionem, sicut in libris de Causa vitae longioris probatum.

est : et oportet quod In eis sit membrum

in quo primo aggregatur illa humiditas, et decurrit per membra caetera. Haec autem humiditas in multis animalibus perfectioribus est sanguis, et in aliis minus perfectis aut aquaticis est alia humiditas, quae est loco sanguinis, sicut venenum est humiditas draconis, et rutelae, et viperae. Et est in aliis humiditas non completa pallida, quae declinat ad aquositatem, sicut virus quod est in animalibus.

Resumentes igitur dicimus, quod communis sensus in quo communicant vel conveniunt omnia animalia, est tactus : et sicut in medio et instrumento est in aliquo membrorum similium : in carne enim vel in eo quod est simile carni, est sicut in medio : in nervo autem . sensitivo est sicut in instrumento, aut in eo quod est simile nervo : in sanguineis enim in carne et nervo, in aliis autem sanguinem non habentibus, est in membris proportionatis carni et nervo et similibus eis proportione virtutis tactivae quae est in eis. Sed generaliter oportet quod sensus iste sit in membro simili non heterogenio : ista enim est virtus passiva : passivum autem et receptivum est in animalibus membrum simile : et dissimilia non patiuntur nisi per passiones similium. Virtutes autem operativae quae alio nomine motivae dicuntur, cum sint magis activae, sunt magis in formalibus membris, quae sunt membra dissimilia, sicut incisio et incisi cibi masticatio sive mollitio : nam virtus movens ad haec opera dentes Incisores et molares, est in ore sicut in organo quo completur opus : et virtus movendi de loco ad locum est in pedibus : quia licet in nervis motivis sint hujusmodi virtutes, tamen non complentur opera eorum nisi per membra organica dissimilia. Est autem virtus haec etiam in alis avium et In diversis aliis membris animalium processivum motum habentium .

Adhuc autem in quidusdam animalibus est sanguis, sicut in homine, et equo, et caeteris agrestibus perfectioribus. Omnia enim agrestia aut carentia pedibus omnino, aut habentia duos pedes, aut quatuor tantum, habent aliquid sanguinis plus vel minus, et praecipue circa corda ipsorum. In aliis autem non est sanguis, sicut in apibus et vespis, et marinis quibusdam sicut in sepia, et karabo, quae est locusta maris vocata apud nos : et in omnibus multipedibus plures quam quatuor pedes habentibus. Oportet enim nos non latere, quod, sicut diximus, membra quaedam sunt similia : et haec sunt in animalibus perfectis sanguinem habentibus : sicut est os videlicet, cartilago, nervus, chorda, ligamentum, arteria, vena, panniculus quo membra Involvuntur, et caro quae supplet vacuitates.

Omne autem membrum cujuslibet animalis, habet virtutem naturalem per quam complet suum nutrimentum : et haec virtus ad minus quatuor habet operationes, quae sunt, nutrimentum conveniens attrahere, et attractum rectificare, et rectificatum sibi et membro In quo est unire, et id quod non est conveniens nec rectificari poterit, a se expellere. Membrorum autem divisio virtutes habentium est per quatuor differentias : quoniam aliquod est virtutem suscipiens et in alia refundens, sicut cerebrum, et hepar : cerebrum enim virtutem vitae et caloris virtutem et spiritum suscipit a corde, et similiter hepar : et sunt transfundentia etiam virtutes suas in animalia : cerebrum quidem sensum et motum, sed non absolute, sed in relatione ad cor, sicut in frequentibus ostenditur : hepar autem transfundit nutrimenti virtutem, etiam non absolute, secundum Peripateticos, licet Galenus velit quod tam cerebrum quam hepar absolute in alia suas transfundat virtutes. Sed de hoc In sequentibus disseretur a nobis.

Suscipiens autem et non dans est secundus modus membrorum animalium : et tale membrum in omni animali sanguinem habenti, est caro : in his autem quae sanguinem non habent, est id quod loco et vice carnis est. Habet autem eum-

clem modum caro in mollibus, quem os in duris membris. Haec enim duo virtutes a corde et hepate in generationis principio sumunt per quas subsistunt, et illae in eis quiete manent et non ministrantur ab eis alicui alii membro. Hoc tamen non nisi a corde fieri omnis confitetur secta Peripateticorum : sed Galenus dixit hoc fieri etiam ab hepate, et nos ostendemus in sequentibus, quod fit primo a corde, secundo ab hepate.

Quidam autem antiquissimorum Physicorum qui Anaxagoram imitati sunt, dixerunt haec membra virtutes suas habere a seipsis, et in ipsis quiescere easdem. Et ideo secundum istos membra haec cadunt in alia parte divisionis quae est tertia : quoniam secundum eos nec sunt suscipientia nec dantia virtutes aliquas. Sed tamen hoc membrum non convenit partibus animalium : quia in quolibet corpore animal sicut est unum corpus, ita necesse est unum esse aliquod membrum, a quo principientur alia secundum esse et virtutes. Et ideo non potest esse quod dixerunt, quod aliquid sit membrum nec suscipiens nec dans virtutem quam habet. Sicut enim est in ordine universi, quod omnia recipiunt a motore primo motum et esse : ita necesse est esse in universo membrorum cujuslibet animalis, quod omnia membra recipiunt calorem et vitam et virtutem ab eo qui est causa et motor primus in o r dine un iv e r s i t a t i s m e m b r o r u m.

Divisio ergo membrorum quae quadrimembris fuit secundum Antiquos, trimembris esse ostenditur : ut sit membrum et suscipiens et dans virtutes, et sit aliquod suscipiens et non dans, et sit aliquod non suscipiens ab aliquo quod sit intra corpus, sed dans omnibus : et hoc est cor : licet Galenus dicat, quod suscipiat ab hepate nutrimentum et virtutem nutritivam. Hoc autem omnino inconveniens est, ut in sequentibus erit manifestum. Nullum autem est nec dans nec suscipiens, sicut et in mundo non est aliquid quod nihil omnino a primo mo- tore suscipiat. Has autem tres membrorum diversitates omni necesse est convenire animali per rationem quam induximus.

Amplius in omni animali magno et parvo cujuscumque sit generis, necesse est esse duas alias membrorum diversitates, scilicet quod quaedam membrorum suorum sint principalia, et quaedam secundaria principalibus membris deservientia. Et principalia quidem sunt quae operantur salutem individui singularis, aut salutem speciei. Ea autem quae operantur salutem individui, sunt tria. Cor quidem, a quo fluit virtus vitae : et cerebrum, a quo fluit sensus et motus, sive virtus sentiendi et movendi in relatione ad cor : et hepar, a quo iterum per receptionem quam haurit a corde, fluit virtus nutriendi. Propter quod constat ista tria non aeque principalia esse, sed cor esse primum principium aliorum : et ideo cor in his est sicut in sphaeris caelestibus est primus motor motus : hic enim compositus est ex motore et mobili : et quicumque alii sunt motores moti, virtutes movendi accipiunt ab ipso primo composito motore moto : et virtus cordis est sicut virtus luminis solis, cui applicantur omnia alia, et accipiunt virtutem ab ipso, et tunc possunt peragere suas operationes : ipsum autem non accipit aliquid ab aliquo aliorum. Propter quod etiam a Pythagoricis sol cor caeli esse dicebatur, eo quod ipsi caelum dicunt esse magnum animal. Haec autem membra in specie et forma sunt in omnibus animalibus perfectis : in aliis autem sunt membra correspondentia his quae supplent vices eorum.

Sed quia animal nequaquam salvatur in esse perpetuo nisi per generationem, ideo necesse est esse quartum principale, quod operatur salutem individui, spcrmatibus animalium secundum quosdam virtutem formantem imprimens : et hoc est quod vocatur testiculus, sive vasa seminaria. Sicut igitur cum tria sint

constituentia animal in individuo, sub- stantia materialis videlicet, et forma secundum genus quae est vita, et forma differentiae constituentis quae est sensus : tria membra quae operantur ista et deducunt in corpus animalis, vocantur principalia : hepar quidem substantiam materiae, et cor formam vitae quae est genus animalis, et cerebrum formam sensus quae est differentia constituens animal. Species autem participat esse perpetuum per generationem unius ex alio : et hoc non potest esse, nisi virtus formans animal conferatur semini ex generante : et hanc operatur in relatione ad cor testiculus.

Alia autem sunt membra istis ministrantia sive deservientia : sed haec non adeo ut prima participantur ab omnibus generaliter animalibus, sed tamen omnia necesse est habere aliquid eis simile. Ministrantia autem dividuntur in duo genera : quoniam quaedam ministrant praeparando id in quo membrum principale operatur : et quaedam ministrant deferendo id in quo membrum principale operatum est suam operationem. Verbi gratia, dicimus quod cordis minister praeparator, est pulmo, qui praeparat ei speciem : et minister deferens id. quod cor operatum est, est arteria quae defert spiritum vitae a corde in membra. Cerebri vero minister praeparato est quod praeparat ei nutrimentum, sicut hepar et alia ministrantia ei nutrimentum : deferens autem id in quo operatum est cerebrum, est nervus deferens sensum et motum per tom corpus. Hepatis autem minister praeparator,est stomachus et mesaraicae : et minister deferens id quod hepar operatum est, est venae. Testiculorum autem minister praeparator, est vasa, per quae ministratur sperma : sicut forte cerebrum, et aliquo modo totum corpus : minister autem deferens quod jam testiculus operatus est, est virga. Isti autem membrorum modi sunt in omnibus animalibus : eo quod cuilibet etiam per se patet, quod sine his non vivit aliquod animalium.

Amplius autem in omnibus animalibus tres adhuc invenimus membrorum differentias : quoniam in omnibus animalibus quaedam, sunt membra operantia esse animalis : et quaedam sunt quae non sunt in ipsis nisi propter auxilium istorum : et quaedam sunt quae utrumque istorum faciunt. Operans autem est quodlibet membrum principale, sicut diximus, quae suas ad esse animalis complent et perficiunt operationes. Auxiliantia tantum sunt, quae creata sunt in auxilium aliorum, sicut pulmo ad eventationem cordis in sanguinem habentibus, et lacrymabile ad salutem oculi. Utrumque autem istorum hepar habet, quod suum est unde nutritur, satis complet nutrimentum, sed auxilium parat tertiae et quartae digestionis, quarum neutram complet.