CAPUT IV.

Et est DIGRESSIO declarans ea quae praelibarida sunt de compositione animalis et de complexione.

Praeter omnia autem quae dicta sunt, oportet adhuc rememorationem facere eorum quae prolixius in antehabitis istius scientiae libris et in libris de Locis et locatis et aetatibus diutius disputata sunt : nisi enim quaedam illorum hic praelibentur, non satis facilis erit doctrina.

Primum igitur dicamus, quod in corporibus animalium tres sunt compositiones. .Et prima quidem est commixtio vocata, quae est ex alteratis ad invicem quatuor elementis et qualitatibus ipsorum, per qualitates primae activae et passivae fractis excellentiis suis ad unum actum mixti deducuntur : qui actus differentias et gradus recipit secundum differentiam corporum animalium. Haec autem mixtio eclementorum continue extenditur in alteratione quousque fiant ex ea quatuor humores, qui sunt sanguis, et phlegma, et utraque cholera, rubea videlicet et nigra.

Secunda autem compositio est complexionalis humorum transmutatione pe- racta, producens ex humorum transmutatione membra consimalia : et ideo ad speciem membrorum consimilium haec operatio terminatur : et complexio haec compositio proprie vocatur.

Tertia vero est constitutio membri officialis ex similibus, et constitutio totius corporis ex membris consimilibus et officialibus : quae licet duorum videantur esse compositiones, non sunt vere nisi una :. quoniam membra consimilia non alterantur a formis suis in compositione membri officialis : et eumdem modum compositionis habent officialia in compositione totius corporis.

Prima autem harum compositionum tempore et generatione quidem est prior, et secunda est media, et tertia est ultima : sed secundum substantiam et rationem ultima est prior, quia ab illa habet animal et sensum et motum animalis. Si enim sufficerent consimilia ad operationes explendas, non esset facta compositio membrorum officialium : non enim natura facit officialia propter pulchritudinem, vel propter aliud quod est de bene esse animalis, sed potius propter necessitatem animalium operationum, et propter necessitatem naturalium potentiarum et passionum propriarum animalis. Differentiam autem habent membra consimilia ab officialibus : quoniam consimilia sunt secundum dominium alicujus linius elementi : sicut ossa in quibus dominatur terra, et similiter caro, et quaedam alia. Officialia etiam non possunt consistere ab unius elementi dominio.

Et si aliquis objiciat contra dicta, dicens quod et operationes animae complentur per unum simplex, sicut tactus per carnem vel per nervum tactivum, et auditus per tympanum auris, et gustus per nervum expansum in lingua, et olfactus duabus carunculis mamillaribus quae sunt in anteriori parte cerebri. Dico, quod licet vis sensitiva principaliter sit in uno simplici, tamen sensus secundum suum optimum modum non completur

nisi cum organo : et ideo tactus subtilior neque est in carne, neque est in nervo sed in extremo indicis : et auditus neque est bene sine aure, nec visus sine oculo ad quem non exigitur humor crystallinus solus, sed et alii humores et tunicae oculi et figura : et olfactus requirit nasum, et musculos pectoris qui ad ipsum deferunt aerem : et sic est in aliis animae operationibus. Et sic patet quod in animali necessaria est compositio ex dissimilibus.

Sic igitur si quis velit subtiliter indagare, virtutes naturales animae erunt sitae in membro consimili, et virtutes vitales sive spirituales et animales erunt sitae in membris organicis: principium tamen omnium membrorum est cor, sicut in antehabitis diximus, et alia sunt principiata ab ipso.

Amplius si quis in componentibus consideret, erunt humores qui sunt in animali cibus, alia autem erunt membra : et inter humores praecipuus cibus erit sanguis, et sanguis spissior magis cibat: sed tamen quod erit subtilioris humoris inter animalia, sublimius etiam erit in operationibus animae : et quod grossioris humoris erit qui. est ultimus cibus membrorum, grossius etiam erit in operationibus animalium : propter quod sanguinem non habentia, sed subtiliorem humorem sanguine, subtiliora sunt in operationibus quibusdam aliis sanguinem habentibus, sicut superius in parte dictum est, et adhuc inferius dicetur. Sicut autem in libro de Natura locorum et locatorum, determinatum est, complexio est qualitas proveniens in corporibus animalium ex qualitate contrariarum operationum, secundum quod qualitates ipsae alterantur ab invicem : et elementa dividuntur per minima, ita quod minimum uniuscujusque est cum minimo alterius. Sic enim in elementis ab invicem alteratis et divisis accidit una qualitas, quae complexio vocatur. Non autem oportet nos hic dicere modos complexionis aequalis et inaequa-

Iis, et quae sit aequalis secundum omnem speciem, hoc enim in physicis nostris libris naturalibus jam determinatum est.

Sed circa aequalitatem complexionis animalium oportet scire, quod illud aequale non est aequale in sua natura quae vocatur aequalitas medietatis arithmeticae, sed est derivatum ab illa aequalitate, et acceptum secundum geometricam medietatem. Sedcum inter omnes temperantias aequalitatis animalium, aequalitas temperantiae hominis magis est juxta aequalitatem secundum naturam: non ita quod aequaliter homo constet ex elementis, quia hoc est impossibile : sed ita quod maxime in complexione homo recedat a contrariorum excellentiis, et accedat ad caeli temperantiam, in quo maxima est aequalitas figurae et naturae inter omnia corpora naturalia : sic enim non est in caeteris animalibus.

Sic autem sumpta aequalitate multis dicetur modis : aliquando enim hominem aut aliud animal dicemus temperatum aut aequalem secundum comparationem ad alias species animalium, quae secundum suarum specierum naturam et complexionem minus sunt aequales: sicut homo dicitur aequalis complexionis respectu equi vel asini, et caro pullorum dicitur esse aequalis respectu carnis asinorum et piscium.

Secundo autem dicitur aliquid aequale in specie quando attingit aequalitatem suae speciei pertinentem, et inaequale quod distat ab illa.

Tertio autem modo dicitur aequale in sexu, sicut quando comparatur sexus ad sexum, sicut vir dicitur aequalis respectu foeminae, aut e converso foemina respectu viri. Si enim masculus secundum speciem excedit in calido et sicco, foemina erit in his temperata aequalis : si autem secundum speciem sit excessus foeminae in frigido et humido, masculinus sexus accedet ad medium temperamenti.

Quarto autem modo dicitur in aliquo aequale individui ejusdem speciei et ejusdem sexus, sicut vir aliquis respectu vi- rorum, et foemina aliqua respectu foeminarum.

Quinto autem modo dicitur aequale in uno secundum diversum tempus aetatis, sicut juvenis erit temperatus respectu temporis in quo est in senectute.

Sexto etiam dicitur aequale aliquod membrum respectu (alterius membri, aut etiam respectu sui ipsius in diversis temporibus. Et aliis etiam modis multis dicitur aequale.

Modus autem primus hujus aequalitatis qui est secundum naturam speciei in comparatione ad species alias, habet latitudinem : eo quod omnia individua unius speciei sunt in una aequalitate : sed aliquis est status qui attingit aliquod aliud individuum simplicissime et maxime, et alia sunt in gradibus accedentia ad statum illum : et tantus potest esse recessus, quod species non salvatur sed, destruitur : et ideo penes simplicissimum modum aequalitatis et modum talis latitudinis accipitur secundus modus aequalitatis : sicut si diceremus hominem aliquem maximam attingere aequalitatem et simplicissimam quae potest esse in specie et natura hominis : et hunc dicit Aristoteles in philosophia prima esse mensuram omnium aliorum hominum, eo quod simplicissime participat naturam speciei hominis, et alii participant eamdem speciei naturam secundum aliquem accessum ad illum : et sic est in omnibus naturis specierum animalium. Raro tamen hujusmodi vera reperitur aequalitas : quia talem hominem aut animal oporteret esse in toto et in omnibus membris in dispositione simplicissima et aequalitate quae debet esse secundum naturam. Non enim quodlibet membrum talis animalis debet esse simpliciter aequale et temperatum : quia cor est multum calidum, et cerebrum est valde frigidum : et forte nullum membrum etiam in homine est simpliciter temperatum, nisi sola cutis ut inferius dicetur. Cum . enim membra principalia, ut in antehabitis diximus, sunt tria vel quator, cerebrum

non potest sua frigiditate temperare humiditatem cerebri et hepatis, cum cerebrum non militum est siccum : sed cor comparatum aliis est siccum,et cerebrum comparatum aliis est humidum.

Modus tamen iste complexionis strictior est quam modus primus : tamen habet diversitatem latitudinis : sed haec latitudo est secundum regiones et climatum latitudines, et praecipue in climatibus multas et contrarias habentibus qualitates, sicut clima secundum et septimum. Indus enim habens omnino mediam et aequalem complexionem suae habitationi congruentem, non bene viveret in Anglia, vel Scotia, vel Dacia. Dacus autem attingens aequale complexionis suae habitionis, cito moreretur in india, vel aethiopia : et sic est de aliis climatum differentiis. Et sicut in libro de Natura locorum dictum est, quodlibet elima habet latitudinem et medium per aequidistantiam inter duos terminos : et est aequale quod est secundum complexionem medium inter duos terminos, et hoc est quoddam aequale specialiter dictum praeter super inductos modos.

Adhuc autem praeter dictos modos est complexio aequalis quae debetur singulari huic secundum quam potest vivere, a qua si mutatur, efficitur complexio inaequalis : et haec etiam habet aliquam latitudinem et duos terminos : et medium est aequale secundum quod vita ejus sibi propria est optima : a qua si distat parum, est bona, non optima : et tantum distare potest, quod erit inaequalis et mala.

Adhuc autem modus specialis aequalitatis est secundum quem quodlibet membrum est in. dispositione in qua debet esse, sicut os siccum, et cerebrum humidum, et cor humidum, et sic de aliis : et habet latitudinem et medium, quando videlicet membrum est in optima dispositione in qua esse potest. Quando igitur omnium recte speculamur complexiones, est maxime aequalis hominum complexio : et quando regionum consideraveri- mus complexiones, erit maxime aequalis, quae est primi climatis, nisi forte maris et paludum. Meotidarum nimia impediat humiditas. Post hanc autem maxima erit aequalitas illa, quae est quarti climatis. Accidit enim in omnibus his accidentia impedientia, et maribus et montibus et aliis accidentibus, secundum quod in libris aliis determinavimus.

Amplius autem, ut patet ex praedictis, membra principalia non sunt propinqua illi quae simpliciter dicta est temperantia : sedinter omnia membra magis propinqua temperantiae est caro, et post hanc cutis, cutis enim non sentit temperata propter similitudinem quam habet ad ipsa : et causa temperantiae ejus est, quod nervositas quae contexitur in cute, temperatur propter sanguinem qui est in extremitate venarum. Dictum enim sapientium naturalium est, quod " simile non sentit simile. " Cutis autem manus temperatior est, et aequalior omni alia corporis cute. In manus autem partibus temperantior et aequalior est, quae est in pulpa indicis. Illa ergo est proprius judex in tactu et discretissimus.

Dubitabit autem fortasse aliquis circa praedicta dicens, quod multarum specierum in natura videtur esse aequalitas una: quoniam cibum et species herbarum et radicum dicimus sanas et aequales homini : quod non fieret, nisi hominis haberent aequalitatem : sed quae habent aequalitatem hominis, sunt de complexione hominis : et sic cum homine multa videntur eamdem habere aequalitatem. Sed hoc solvitur per sophisma aequivocationis: quoniam cum cibus vel species alia dicitur sana et aequalis homini, non ideo hoc dicitur quod eamdem cum homine habet aequalitatem, sed ideo quod ad hominis proficit aequalitatem secundum effectum quem habet in copore humano. His igitur modis dicitur aequalitas.

Quae autem in corporibus animalium. recedunt ab aequalitate, et praecipue in corpore hominis qui nobilior est inter

animalia, sunt haec : secundum caliditatem quidem recessus est, quia calidius in corpore est spiritus et cor a quo ipse nascitur spiritus : et post ipsum calidius est sanguis. Licet enim a quibusdam dicatur quod sanguis generatur in hepate, tamen necessario multus calor ei accidit a corde, sicut per antehabita istius scientiae est probatum. Post sanguinem autem in caliditate exceditur caro, quae est quasi sanguis coagulatus, et est spissior, eo quod immiscentur in ipsa quasi fila nervosa. Et post hanc calidiores sunt venae pulsatiles, non quidem propter earum nervositatem, sed quia recipiunt calorem a sanguine subtili et spiritu qui pulsat in ipsis. Post has autem sunt venae non pulsatiles : et post has cutis palmae quae est temperatissima. Frigidius autem quod est in corpore, est phlegma, et postea sepum, et post hoc pinguedo, et et post hanc pilus, et post ipsum os, et postea cartilago, post quam est ligamentum, et post illud est chorda, postquam est membrana, et post eam nucha, et post illam medulla cerebri, et postea cutis : praecipue tamen ante omnia haec in frigiditate excedens inter ea quae sunt actu.partes animalis, secundum Arisdtelem est humor oculi.

Adhuc autem humidius inter omnia quae sunt in corporc,cst phlegma,et postea sanguis, post quem humidior est pinguedo, et postea sepum, et postea medulla cerebri, et post illam est nucha, et deinde succedunt secundum ordinem in humore caro mamillae et testiculi, pulmonis et hepatis, splenis et renum, post quae humidius sunt musculi et cutis : et hunc quidem modum posuit Galenus.

Scire tamen oportet, sicut in Physicis nos dixisse meminimus, quod pulmo in sua complexione non est multum humidus. Generaliter enim omne membrum in sua complexione naturali suo assimilatur nutrimento, et in sua complexione accidentali membro sibi propinquo assimilatur : pulmo autem nutritur ex san- guine calidiori, cum quo multum de

cholera admiscetur : per accidens autem adunantur in eo multae superfluitates ex vapore nutrimenti, qui venit ad ipsum et convertitur ad aquositatem in porositate ipsius, et distillat ad ipsum multum de catarrho capitis, propter quae efficitur mollis et humidus. Sic igitur naturaliter est siccior hepate : quia humiditas ejus est per accidentia quae diximus. Humiditas autem hepatis est, eo quod sanguis qui pertinet ad nutrimentum totius corporis, aquosus primo est in hepate : membri autem sanguinei humiditas causatur ex hoc, quod sanguis pertinens ad incrementum membri et nutrimentum, intus profundatur in ipso.Lucet autem phlegma naturale sit humidius sanguine, tamen quia phlegma naturale est materia sanguinis, oportet quod multum amittat de humiditate naturali, antequam per calorem naturalem convertatur in sanguinem.

Siccius autem quod est in corpore animalis, est capillus : est enim ex vapore, cujus humiditas evaporavit, et coagulatus est ad acrem circumstantem. Et post capillum siccius est os, quod humidius capillo ostenditur per hoc quod animalia aliqua nutriuntur ossibus, nulla autem nutriuntur pilis. Et similiter est de plumis avium : et ideo pili et plumae gluttita ab animalibus, indigesta rejiciuntur superius vel inferius per anum. Post os autem in siccitate est cartilago, et post hanc ligamentum, et post hoc venae non pulsatiles, et post has sunt pulsatiles, post quas sunt nervi motivi, et post hos est cor, et post ipsum sunt nervi sensitivi, nervi enim motivi sunt frigidi et sicci : nervi autem sensitivi quidem sunt frigidi secundum naturam, sed non multum sicci, quinimo ad temperantiam fere accedunt. Ultimum autem obtinens siccitatis gradum est cutis.

Omnia autem haec in superius habitis quidem dicta sunt, sed hic repetita, ut facilius ostendamus causas eorum quae diximus, et ut facilior sit doctrina.