CAPUT II.

De causa propter quam ex uno concubitu concipiuntur aliquando multi filii.

Admirabile autem videtur id quod accidit feminis concipientibus simul multos filios. His enim accidit ex uno concubitu concipere totam illam filiorum suorum multitudinem. Si enim sperma maris conveniens mixtioni et formationi materiae quae est ex gutta foeminae seminali in tempore conceptionis, sive etiam dicatur non esse conveniens illi, sed congreget eam tantum sicut coagulum congregat lac, videtur quod non debet facere nisi unum ex tota materia, eo quod ipsum est unum et materia est una: et tunc mirabitur aliquis causam quare facit conceptorum tantam pluralitatem.

Sermo autem dicentium ad quaestionem istam, quod causa pluralitatis est, quia sperma dividitur in plura loca matricis et ad plura orificia venarum quae terminantur ad matricem, est falsus. Dicunt enim isti, quod orificia venarum trahunt ad se sperma : et cum illa sint diversa, dividitur sperma ad loca diversa. Et videtur haec opinio concordare cum dictis Galeni. Falsum autem hoc esse convincitur per hoc quod supra diximus, quod videlicet in una cella matricis per anatomiam plures inveniuntur filii : hoc enim multoties visum est in animalibus multos filios generantibus, quando matrix numero filiorum est superadimpleta.

Causa igitur istius vera est, quod omne genus animalium terminum habet suae quantitatis inter minimum et maximum quem non pertransit, sicut alibi diximus, ubi ostendimus quod omnium natura constantium terminus est et ratio magnitudinis et augmenti. Hos enim terminos numquam pertransit natura, nisi fiat ex errore ex quo fiunt monstra. Puellam enim ego vidi quae novem annorum existens, non habebat quantitatem debitam infantis uuius anni. Sicut ergo terminum servare naturae convenit hominis, ita convenit naturae omnium animalium. Materia enim ex qua creatur animal, non est indeterminatae quantitatis, sed terminum et finem notum in natura. Omnia igitur animalia multos filios simul concipientia, plus spermatizant mares et foeminae quam sufficiat ad creandum partum unum : et ideo ex illa multa superfluitate, ab ipsa virtute formativa dividitur materia generationis ad multorum filiorum generationem.

Est enim ista virtus animae habens potestatem in dividendo sperma et proportionando tam convenienti multitudini membrorum, quam etiam ei quod convenit multitudini conceptuum secundum quantitatem determinatam. Est enim virtus haec regitiva distributionis spermatis : sicut etiam virtus regitiva cibi in corpore distribuit cibum secundum membrorum multitudinem et convenientiam. Sperma igitur maris et virtus formativa et regitiva quae est in spermate, non apprehendit plus vel minus de materia humiditatis foeminae, quam debitum sit secundum terminum quantitatis naturalis : et quamvis mas multum spermatizet, tamen virtus hoc ad unum conceptum non accipit plus vel minus, quam secundum ratio-

nem quantitatis membrorum determinatum est in natura : quinimo si in matrice humorem quem formet in aliud conceptum non inveniat, accidet contrarium : quia quod ultra sufficientiam conceptum est, dessiccatur a calore matricis proprio et corrumpitur. Sicut enim videmus quod ignis desiccat materiam in qua est, quando pertransit in dissolvendo terminum raritatis illi materiae debitum : sicut etiam aqua si ultra modum calefiat, extenditur plus materia quam competat aquae speciei : et tunc evaporabit in formam elementi rarioris et desiccatur : extensa enim aquae materia stabit in termino raritatis suae naturae et speciei debito, nec extendetur ultra, quantumcumque igni addatur : sed si extendatur, vel corrumpitur et evaporabit: et sic tandem consumitur et exsiccatur. Et similiter fit de spermate in matrice si est superfluum, et non invenit humorem seminalem foeminae, quem apprehendat et in quo contineatur.

Amplius ex supradictis patet, quod temperatum oportet esse sperma maris, et superfluitatem foeminae quae est materia generationis in omnibus animalibus generantibus multos filios. Et haec contemperatio est causa tam secundum quantitatem quam secundum qualitatem. Tali autem contemperatione facta, sperma maris potens est apprehendere et terminare foeminae superfluitatem in multas partes divisam. Haec enim dividitur a virtute regitiva et distributiva secundum proportionem qua ex ea possunt formari multi filii. Hoc autem exemplum quod supra induximus de coagulo et lacte, cum hujusmodi spermatis dispositione non habet convenientiam : quoniam sperma non apprehendit quantitatem totam sicut facit coagulum in lacte, sed ponit proportionem quantitatis et virtutis in materiam, secundum quam proportionatur sufficienti quantitati embryonis, quae qualitatem distribuit membris et conceptis secundum medietatem geometricam divisam quae coagulatur et terminatur.

Coagulum autem nihil facit, nisi quod virtus ejus totam apprehendit Iactis quantitatem, et non immutat qualitatem ipsius distribuendo et formando.

Dicta igitur est causa propter quam multi causantur filii ex uno concubitu in matricibus illorum animalium quae secundum naturam multos concipiunt filios et propter quam non creatur nisi unus filius magnus commixtus ex tota materia concepta.

Cum autem sperma fuerit adeo paucum, quod non potest apprehendere materiam humoris foeminae, nihil omnino causatur ex ipso. Et si fuerit multum valde in comparatione patientis cujus virtus est determinata sicut et virtus caloris agentis, tunc oportet quod primo fiat proportio et contemperatio unius ad alterum per divisionem : contemperatio autem est accidens etiam spermatibus animalium magni corporis unicum filium concipientium, eo quod in talibus non possunt creari multi filii ex multa superfluitate, sed unus solus. Virtutes enim agentium et patientium in omnibus animalibus habent terminos notos secundum naturam : et ideo talia non spermatizant ultra conceptus sufficientiam : nec foeminae superfluitas excrescit ultra terminum hujusmodi sufficientiae naturalis propter causam quam praediximus. Et ex illa superfluitate in magnis animalibus creatur unus filius tantum. Si autem ex aliqua causa accidentali in talibus animalibus aliquando contingat quod mas spermatizet multum sperma, et abundaverit etiam foemina cum qua coit multa superfluitate, creabuntur tunc ex his duo vel plures foetus gemelli.

Homo autem est quasi intermedium animal inter duo genera, quorum unum naturaliter generat multos filios, et aliud naturaliter generat unum filium : eo quod homo naturaliter generat unum filium, sed propter superabundantiam caloris et humoris aliquando generat filios duos vel plures. Sperma enim cum sit calidum et humidum, multiplicatur ex calidis et humidis. Et haec homini accidunt prae aliis animalibus. Et haec est etiam causa, quod tempus impraegnationis hominis incertum et indeterminatum est plus quam animalium aliorum. Aliorum enim animalium tempora impraegnationis sunt determinata : tempora autem impraegnationis hominis sunt multa et diversa: mulier enim parit in nono mense, septimo, et temporibus intermediis. Natus tamen in octavo frequenter moritur. Et hujus causa scitur ex his quae praemisimus in hac scientia. Perfecte enim in praehabitis de hoc locuti sumus, et hoc sufficit intentioni praesenti . Causa autem generationis geminorum secundum praedicta, eadem est in communi loquendo cum causa generationis membrorum superfluorum. Accidentia enim quae accidunt utrique horum, non accidunt nisi in prima conceptione. Quando enim in aliquo membrorum multa et superflua a virtute comprehenditur materia, accidit illi membro majus debito fieri: sicut frequenter videmus in digitis et manibus multorum hominum, et in pedibus, et in aliis membris, et praecipue extremitatibus. Et si contingat illam materiam dividi, formabuntur inde duo vel plura membra: sicut etiam videmus accidere radicibus arborum, quarum primo una est radix, et postea ventositate spirituali dividitur fluxus humidi, et erunt duae radices : cum tamen prima terminatio et completio arboris fuerit ex una radice et una virtute formante. Per omnem autem eumdem modum accidit etiam creationi filiorum multorum ex una prima primordiali virtute, quae postea dividitur materia divisa per modum quem supra diximus. Est tamen hujus etiam alia causa motus corporis matricis, et divisa spermatis glultitio a matrice, sicut in antehabitis hujus scientiae determinatum est a

nobis. Sed principalis causa est superfluitas materiae, quando fuerit distributa, ita quod ex ea sufficienter possunt creari filii plures quam unus.