CAPUT II.

De membris manifestis exterioribus corporis pertinentibus ad motum, et de aliis quae compar alitur ad membra hominis, praeter caput et collum et pectus, et praecipue de ungula ei cornu et pilo.

Membra quae consequuntur in manifesto corporis, sunt sicut pedes posteriores, de quibus loquendum est propter convenientiam quam habent ad pedes anteriores.

Dicamus igitur, quod in pluribus flexio pedum anteriorum, et posteriorum animalium e converso llexioni manuum et pedum hominis. Licet enim in habendo quatuor istas extremitates cum homine communicent, differunt tamen in flectendo eas o converso quo flectit eas homo, praeter elephantem: et forte istae flexiones diversificantur in diversis animalibus in modo qui ut in multis non est notus, praecipue in parvis animalibus, de quibus hic non loquimur. Animalia enim quadrupedia sibi similia generantia, pedes anteriores in poplite et rasceta flexiones incurvant ad interius et pedem recurvant ad interius versus ventrem : flexio- nem autem poplitis posteriorum cruriuin convertunt ad dextram retrorsum, et pedem curvant ad interiora versus ventrem. Aliter enim quatuor pedibus moveri non possent : quia posteriores pedes longum pedis convertunt interius, qui facti sunt ad impin gendum posterius : et ideo curvatum poplitis curvata est extra posterius. Anteriores autem ad vehendum anterius in motu, et ideo convertunt longum pedis anterius, et curvaturam poplitis similiter. Quia in illa est virtus processiva pedis : et hujus simile est in navi et remis et gubernaculo. Remi enim ulteriorant navem et transitiovent eam anterius in navi: sed gubernaculum posterius propter usum gubernandi impingit posterius. Sic enim optime fit motus quadrupedis. Homo autem flectit cubitos ad posterius et exterius, et curvat brachium ad anterius et interius versus pectus : quia hoc competit operationi quae tota est versus anterius hominis, et versus interius ejus ad os et pectus. Poplitem autem curvat ad anterius, et crus ad posterius : quia hoc convenit ambulationi., sicut patet ex his quae in primo libro de utilitate et anatomia membrorum dicta sunt.

Elephas autem non habet aliquem istorum modorum : sedet enim et flectit pedes anteriores fere sicut animalia quadrupedia : sed pedes posterius fere flectit sicut homo : sed simul nequit flectere omnes extremitates propter pondus sui corporis, sed pro diversitate temporum fulcitur super latus dextrum et sinistrum, appodiatus parieti aut arbori forti, et sic quiescit et dormit stante corpore: nec offenduntur in hoc crura quae fortissima facta sunt ad sustinendum, sicut diximus in antehabitis.

Ali a autem quadrupedia non ex utero generantia sibi similia, sed ovantia, sicut laccrta, et genus crocodili quod Graece bardori vocatur, et habet in toto convenientiam cum figura lacertae, nisi quod caudam non habet omnino rotundam, et habet pinnulas in cauda ad natandum, et

est multum magnae quantitatis. Similiter autem animal quod dicitur haraba Arabice, habet omnes pedes anteriores breves, et cubitum quidem curvat ad interius posterius, sed pedes porrigit et flectit ad anterius extra : quia ista flexio competit natationi et apprehensioni, sicut et in homine est flexio brachiorum et manuum. Declinant autem omnia ista pedes suos modicum extra ad latus propter pondus pectoris et ventris, quod est in medio latum et ponderosum.

Hunc autem modum flexionis omne animal multipes imitatur, sicut apis, et musca, et inauris, et multa alia propter eamdem causam. Omnia enim talia malae sunt ambulationis. Si qua autem talium sunt multum velocia, ut formica, et aranea pedes habens sub pectore conjunctos, quasi ad eamdem pyxidem : et ideo sunt velociora, sed cum hoc flexuras poplitum suorum ad silvestre lateris convertunt. Homo autem tam manus quam pedes a cubito et articulo rascetae quidem in manibus, et a talo in pedibus, flectit ad anterius. In flexione autem manuum ad anterius, modicum declinat versus pectus, cujus causam et modum jam in primo libro assignavimus. Nullum autem omnino animal est, quod anteriores et posteriores extremitates flectat ad posterius, quia per istam flexioncm proveniret casus animalis, et non motus. Flexio autem adjutorii dicitur quae est in junctura cubiti et pedis: homo enim has duas juncturas flectit per contrarium modum flexioni aliorum membrorum. Flexio enim cubiti est ad posterius, et similiter flexio coxae quae est in osse femoris : sed poplitem flectit sicut adjutorium. Generaliter autem omne animal habens juncturas laxas adjutorii apud humeros, flectit adjutorium contrario modo aliis conjuncturis extremitatum suarum : et hoc secundum similitudinem est in omni volatili, quod flexuram poplitis pedis curvat ad posterius, et adjuotrium alae quae est loco manuum, curvat ad anterius in ascella.

Animal autem marinum quod dicitur cochi, de quo diximus superius, est sicut quadrupes transversum naturaliter : quia ped.es anteriores sunt conculcati super humeros suos, ita quod impediuntur a motu proprio, sed habent motum gyrationis humerorum suorum : et illius pedes assimilantur manibus, quia in figura sunt sicut manus bestiolarum quarumdam quae conveniunt in genere muris, habent enim pedes ejus quinque digitos sicut pedes muris, et in quolibet digito sunt tres juncturae flexibiles : et in extremitate cujuslibet digiti est ungula modica sicut in genere murium. Similiter autem pedes sui posteriores habent quinque digitos, et habet quilibet proprias juncturas et ungulas : et flexio digitorum anteriorum in figura pedum suorum in aliquo similis est caudae piscium, quia per eos se gubernant in natando.

Secundum diversitatem autem membrorum motivorum diversificatur etiam motus animalium. Quaecumque enim sunt perfectiora inter animalia, in ambulando praeponunt pedem dextrum, nisi ex praemeditatione vel casu bat contrarium, sicut homo, et leo, et elephas. Propter quod etiam dextra dicitur principium motus localis processivi. Quaecumque imperfectiora sunt, et cor eorum et hepar vel membra quae sunt loco istorum declinant ad sinistram, haec ambulando praeponunt pedem sinistrum. Ex his autem quae praeponunt dextrum praecipue sunt leo et camelus, praecipue ille qui est Arabicus : hic enim imperfectior est aliis camelis.

Amplius autem a pluribus animalibus quadrupedibus habetur cauda : ea enim quae non videntur habere caudam, pro certo habent caudam, sed parvam, et curtam, sicut cochi de quo diximus. Hic enim habet curtam caudam, quae est cauda sicut cervi et capreoli et leporis. Carentium autem cauda quae sunt in figura simiarum, quoad hoc inferius declarabimus dispositionem.

Adhuc autem omnia quadrupedia no- bis nota sunt pilosa in toto corpore, nec aliquod eorum est discoopertum in toto corpore et tardum sicut homo, excepto quod caput hominis est pilosum et habens multos et longos pilos. Sed in corpore alio nascitur aut nudatus a pilis, aut cum brevibus pilis et paucis. Ea tamen quae repunt et sunt quadrupedia sicut lacerta et crocodillis, sunt habentia nuda corpora, sed habent corpora squamosa et duri corii et rugosi.

Amplius autem quorumlibet animalium pilosorum caput est anterius in facie pilosum multorum pilorum : quod tamen posterius est paucorum pilorum et breviorum, praeter hominem, cujus caput e converso se habet in pi.losita.te .

Adhuc autem in palpebris hominis sunt pili et sub ascellis et in pectine. Alia autem animalia non. plus habent de pilositate in dictis iocis quam in aliis, nisi in palpebris suis superioribus. In inferioribus enim non habent, licet quibusdam forte ex aliquo accidente oriantur aliqui pili in palpebra inferiori.

Adhuc autem quaedam animalia quadrupedia pilosa, sunt secundum universum corpus suum, ut porcus, ursus, et canis, lupus, vulpes, et hujusmodi. Quaedam autem multum sunt pilosa longis pilis in partibus quae vicinantur anteriori parti colli. In his enim habent longos et multos crines, sicut leo masculus. Quaedam autem in partibus vicinis superiori parti colli sunt pilosa longis pilis, a superiori parte capitis usque ad spatularum extremitatem per totum collum, sicut habentia jubas, ut equus, et mulus, et quoddam genus bovis agrestris.

Amplius autem quaedam agrestia animalia quadrupedia habent cornua tortuosa curva valde, et sunt longorum pilorum, sicut vaccae agrestes montanae. Sed apud nos hoc modo habent cornua sicut lincus caprae montanae silvestres, quae apud linguam nostram genezon vocantur, et animal quod dicitur equicervus, quod animal dicit Avicenna esse vaccam quae nascitur in terra Parthorum. Et fae- mina quidem in hoc genere non habet cornua, et est quantitatis cervi, et habet duros crines fere sicut sus, Ita quod. sotaces fiunt de crinibus, sicut de setis porcorum de quibus pectitur linum, et quibus quidam pectunt capita sua. Pili enim lonai sunt in extremitate spatularuni ejus, et inveniuntur etiam istae vaccae in Graecia in provincia quae dicitur Phn.sidesi, et contra terram, vocatam Arantas, quae est terra Parthorum. In silvestribus enim illarum terrarum manent vaccae agrestes multae et multorum. In terris autem nobis notis notae manent hujusmodi vaccae in Sclavia et Ungaria versus terras Comanorum et Sclavorum in silvis maximis. Scias autem, quod secundum veritatem equicervus est notus valde apud nos, et est in figura cervi, sed altior est et vocatur aprilent: et quidam domesticant eum apud nos, et equitant eum uno die tantum quantum equitari potest equus in tribus diebus.

Inter agrestia autem animalia et domestica in genere boum diversitas est talis, qualis est inter porcum agrestem et domesticum, quae ejusdem speciei et figurae esse videntur. Fere enim omne animal domesticum invenitur etiam agreste. Inveniuntur enim in genere boum nigri magni, qui. bubali a quibusdam vocantur, et apud nos vocantur voesent : et isti sunt fortes valde, ita quod ventilant cornibus hominem et equum simul, et fere adaequatur quantitati magni dextrarii : et facies illorum boum aliquantulum declinat inferius, ita quod eminentiam habent super mediam lineam descendentem inter oculos : et declinatio arcus illius est versus os, et versus frontem declinatio alia et elevatio in medio, et cornua habent maxima incurvata posterius, ut cum eis possint ventilare: et sunt multa genera in hoc genere. Quaedam enim habent cornua alta longa et magna, et quaedam habent brevia spissa et fortissima. Et haec genera sunt nota apud Sclavos et IJngaros et in Alemania in ea parte ubi Sclaviam et Unga-

riam attingit. Cornua vero equicervi similia sunt cornibus hinnuli. Est enim solidum ramo sum, sicut cornu cervi vel hinnuli. Sed stipes unde procedunt rami, differt a stipite cornu cervi. Quia stipes cornu cervi est rotundus. Stipes autem cornu equicervi, est latus et tenuis sicut asser, et in fine asseris multos simul ejicit ramos. Pili autem caudae animalium de quibus diximus superius, diversi sunt in multitudine et paucitate et parvitate et longitudine sive magnitudine.

Cameli vero habent membrum proprium, quod non habent alia animalia : et haec est gibbositas dorsi sui: et quidam cameli habent gibbum unum, et quidam duos qui nascuntur in loco qui dicitur Bubaci. fit foeminae camelorum quatuor habent mamillas sicut vaccae, hoc est, quatuor conos sive papillas mamillarum : sed caudae camelorum sunt sicut caudae asinorum: et eorum virgae conversae sunt posterius per conversum modum omnium animalium. : et in quolibet crurium suorum est genu unum anterius, et in utroque pede est cahab sive calcaneus, et hoc est simile calcaneo vaccae : et est calcaneus ejus parvus respectu totius corporis ejus : et ipse totus camelus est turpis aspectus. Adhuc autem pedes camelorum fissi sunt in duo, et carent dentibus in mandibula superiori. Posterius autem in suis pedibus est aliquanta fissura. Sed digitos fissos in illis pedibus conjungit corium, sicut quod est inter digitos anseris divisos. Sub pede autem suo est planta multae carnositatis sicut in planta ursi: propter quod cum venere debent onera in remotas terras per asperas vias, parantur eis calcei de corio forti, ut auferatur a pedibus eorum dolor attritionis ex itinere.

Pedes enim omnium aliorum quadrupedum., creati sunt ex ossibus plurimis et nervis fortibus et pauca carne, et animalium bipedum similiter praeter solum hominem : et ideo non ita ex labore viae atteruntur pedes eorum sicut cameli et hominis. Similiter autem se habent pedes volatilium. Sunt autem paucae carnis et multorum ossium et nervorum :

maxime autem si pes dicatur totum instrumentum motus processivi, tunc homo habet pedes multum carnosos in coxa et tibia. Solus autem homo habet inter animalia nota tibias carnosas.

Amplius autem quaedam animalia tam quadrupedia quam bipedia, habent fissuram pectoris manuum et pedum in multos digitos, sicut homo inter bipedia, et leo et leopardus qui Graecesehed vocatur, inter quadrupedia, et multa sunt his similia.

Quaedam autem non dividunt pedes nisi in duo, quae vocantur dividentia ungulam, et in utroque dividente habent corneam ungulam, quae est sicut sotulares, ut capra, ovis, cervus, et equus aquaticus sive fluvialis.

Quaedam autem quae non sunt frssi pedis, habent in extremo pedis sui soleas carneas, sicut equus, et asinus, et his similia. In hoc autem modo pedis diversatur genus porcorum : quoniam porci qui sunt in regione quae dicitur Lareacotina et in aliis quibusdam regionibus, non habent fissum pedem neque fissam ungulam, sed soleam unam habent in pede indivisam: et hi inveniuntur in Flandria juxta mare apud nos, et in aliis locis dividunt ungulam, et habent duos sotulares pro duabus ungulis. Et est generale, quod quodlibet animal fissi pedis anterius est fissi pedis posterius. Et si anterius est continui et indivisi pedis, est etiam posterius continui et indivisi pedis. Avicenna autem dicit, quod quidam cameli sunt fissi pedis, sicut supra dictum est: quidam autem continui, sicut equus habet continuum pedem.

Amplius autem differunt animalia per habere cornua, et per non habere. Sed hoc est generale, quod habens cornua, habet fissam ungulam naturaliter, ut cervus, ovis, capra, et hujusmodi. Numquam enim est inventum animal habens luo cornua, non findens ungulam : sed animal habens unum cornu, habet unam

ungulam continuam, sicut asinus Indicus, qui non habet nisi unicum cornu in fronte, qui a quibusdam vocatur rhinoceros, et est animal valde crudele. Alii autem dicunt, quod hoc non est rhinoceros sive unicornis, sed potius animal quod quidam Arabice vocant archa: et est rhinoceros, et habet unum cornu quasi in nare, et dividit ungulam sicut taurus, et habet duo cahab in pedibus sicut findentia ungulam. Porcus vero diversatur in iussura ungularum, sicut praediximus.

Adhuc autem in pedibus plurium animalium fissae ungulae sunt duo cahab sive calcanei. Sed numquam invenitur animal fissi pedis in digitos multos, habens calcaneum corneum, aut etiam post pedem retro porrectum propter pedis fissionem, praeter hominem solum. Animal enim quoddam quod honchia Graece vocatur, est in multa findens pedem, et habet cum hoc in inferiori pedis quoddam additamentum, quod est sicut medietas calcanei. Calcaneus autem in nullis animalibus habentibus calcaneum est, nisi ex parte posteriori pedis eorum: et calcaneus quidem animalium omnium notorum nobis, est rectus nusquam incurvatus : et ut melius eo pes figatur, et ventriculus ubi intumescit, parum declinat versus exterius pedis, et dorsum est declinatum ad interius animalis in anterioribus pedibus, sed ad exterius in posterioribus. Plurima autem animalia habentia duos calcaneos, habent eos declinantes contra se invicem : et latera calcaneorum in quibusdam declinant versus exterius pedis : et extrema ubi sunt principia calcancorum, sunt in supremo rascetae pedis.

Istius ergo modi sunt calcanei et situs eorum in animalibus habentibus calcaneum.