S. BONAVENTURAE

 IN SECUNDUM LIBRUM SENTENTIARUM

 DISTINCTIO I.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Pars II.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM I.

 Pars I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum mundus productus sit ab aeterno, an ex tempore.

 ARTICULUS II. De principii unitate.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum creatio mutationem dicat.

 QUAESTIO II. Utrum creatio dicat medium inter Creatorem et creaturam.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DUB. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II. De rerum ordine ad finem et ad invicem.

 QUAESTIO I. Quis sit finis principalior rerum conditarum, utrum divina gloria, an utilitas nostra.

 QUAESTIO II. Utrum natura spiritualis dignitate naturae praecellat compositam ex spirituali et corporali.

 ARTICULUS III. De modo distinguendi spiritum angelicum ab anima rationali.

 QUAESTIO I. Utrum Angelus et anima differant specie.

 QUAESTIO II. Quae sit differentia, per quam Angelus et anima differunt.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO II.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Pars II.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM II.

 Pahs I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum inter tempus et aevum sit aliqua mensura media.

 QUAESTIO III. Utrum spirituales et corporales substantiae simul creatae sitit.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum Angeli sint in loco corporeo.

 QUAESTIO II. Utrum Angelus simul et semel sit in pluribus locis.

 QUAESTIO III.

 QUAESTIO IV. Utrum plures Angeli sint simul in eodem loco.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dob. II.

 DISTINCTIO III.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Pars II.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM III.

 Pars I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum materia, ex qua compositi sunt Angeli, sit eadem eum materia corporalium.

 QUAESTIO III. Utrum materia corporalium et incorporalium sit una numero.

 ARTICULUS II. De discretione personali.

 QUAESTIO I. Utrum in Angelis sit mera discretio personalis.

 QUAESTIO II.

 quaestio III.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 DUB. II.

 dUb. III.

 Dob. IV.

 Pars ii.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Utrum Deus malum condiderit Angelum.

 QUAESTIO II. Utrum Angelus in primo instanti suae creationis fuerit malus propria voluntate.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum Angeli naturali dilectione dilexerint Deum propter ipsum et super omnia.

 QUAESTIO II. Utrum Angelus naturali dilectione magis diligat superiorem, an parem, an inferiorem.

 DURIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DCB. I.

 DCB. II.

 DIB. III.

 DISTINCTIO IV.

 Cap. I.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM IV.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Dirum bonis Angelis revelari debuerit futura permansio.

 QUAESTIO II. Utrum malis angelis revelari potuerit ipsorum damnatio.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum Angeli in ipsa creatione habuerint matutinam cognitionem.

 QUAESTIO II. Utrum Angeli modo habeant cognitionem vespertinam.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO V.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM V.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum lucifer appetierit Deo aequiparari.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum minores Angeli peccaverint peccato superbiae.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III. De conversione bonorum Angelorum.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 DlB. II.

 DISTINCTIO VI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Utrum lucifer fuerit de supremo ordine Angelorum.

 QUAESTIO II. De quo ordine lapsi sint minores Angeli.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum angeli in locum infernalem ceciderint.

 QUAESTIO II. Utrum daemones ceciderint in infernali supplicium.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum in daemonibus sit distinctio ordinum.

 QUAESTIO II. Utrum inter angelos mulos sit praelatio.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 DUB. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO VII.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Pars II.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VII.

 Pars I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum in daemonibus sit malae voluntatis continuatio.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum confirmatio mutet libertatis arbitrium.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III.

 Pabs II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS 1.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum in daemonibus cadat oblivio.

 QUAESTIO III. Utrum in daemonibus sit praecognitio quoad futura.

 ARTICULUS II. De virtute daemonum.

 QUAESTIO I. Utrum omnes formae inducantur a Creatore, vel ab agente creato.

 QUAESTIO II. Utrum daemones veras rerum formas inducere possint.

 QUAESTIO III. Utrum quis magicis artibus uti possit absque peccato.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 DISTINCTIO VIII.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Pars II.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM VIII.

 Pars I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS Ii

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum Angeli quandoque assumant sibi corpora.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum corpus assumtum habeat veram formam corporis humani

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum daemones animabus illabi possint.

 QUAESTIO III. Utrum daemones possint illudere sensus.

 QUAESTIO IV. Utrum daemones cogitationes immittere possint.

 QUAESTIO V. Utrum daemones possint malas affectiones incendere.

 QUAESTIO VI. Utrum daemones scrutari possint secreta conscientiae nostrae.

 DISTINCTIO IX.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM IX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum distinctio Angelorum sit a natura, an a gratia.

 QUAESTIO IV.

 QUAESTIO V. Utrum ad singulos ordines Angelorum fiat assumtio salvandorum.

 QUAESTIO VII. Utrum ordines Angelorum sint tantum novem, an plures.

 QUAESTIO VIII.

 QUAESTIO IX.

 DISTINCTIO X.

 Cap. I.

 Cap. II.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM X.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Utrum aliqui Angeli mittantur.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum Angeli mittantur ad inflammandum affectum.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum Angeli locutio sit idem quod eius cogitatio.

 QUAESTIO II. Dirum eadem locutio possit esse a Deo et ab Angelo.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dob. III.

 DISTINCTIO XI.

 Cap. I.

 CAP. II.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum Christus habuerit Angelum custodem.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum Angelus subtrahat ab homine custodiae beneficium propter obstinationem.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum Angelus ex damnatione custoditi incurrat aliquod detrimentum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DISTINCTIO XII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum materia corporalium creata sit sub aliqua diversitate formarum.

 ARTICULUS II. De ipsius materiae quantitate.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum materia prima producta sit in die, an ante omnem diem.

 QUAESTIO III.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 DUB. II

 Dub. III.

 DISTINCTIO XIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Qualiter illa lux fecerit diem et noctem.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum lux sit corpus, vel forma corporis.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO II. Utrum lumen sit forma substantialis, an accidentalis.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XIV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Pars II.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIV.

 Pars I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I

 QUAESTIO II. An firmamentum sit idem cum ignis elemento.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. An caelum sit figurae orbicularis.

 QUAESTIO II. Utrum in caelo sit ponere dextram et sinistram.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI

 DUB. I.

 DUB. II.

 DUB. III.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 QUAESTIO II. Utrum luminaria in suis orbibus moveantur molibus propriis.

 QUAESTIO III. Utrum conveniat alicui orbi moveri absque slellis.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum luminaria habeant diversitatem perfectionum.

 QUAESTIO II. Utrum diversa luminaria diversas habeant impressiones super corporalia.

 QUAESTIO III. Utrum ex impressionibus luminarium causetur in hominibus diversitas morum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 DCB. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XV.

 Cap. II.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XV.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum corpora animalium magis constent ex elementis passivis quam activis.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum omnia sensibilia facta sint propter hominem.

 QUAESTIO II. Quo ordine ex parte temporis Deus produxerit res sensibiles.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 QUAESTIO III. Qui sit ordo productionis animalium respectu quietis.

 Dub. II.

 DUB. III.

 DUB. IV.

 Dub. V.

 Dub. VI.

 DISTINCTIO XVI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum homo sit imago Dei naturaliter.

 QUAESTIO III. Utrum esse imaginem conveniat homini proprie, ita quod nulli alii.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum imaginis ratio principalius reperiatur in Angelo quam in anima.

 QUAESTIO II. Utrum imago principalius sit in masculo quam in femina.

 QUAESTIO III.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 DUB. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XVII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum anima Adae fuerit producta ex materia.

 QUAESTIO III. Utrum anima Adae fuerit producta ante corpus, vel postea.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum corpus Adae debuerit produci de natura pure caelesti.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 DISTINCTIO XVIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XVIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum ratio seminalis sit forma universalis, vel singularis.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum animae omnium fuerint simul productae.

 QUAESTIO III. Utrum anima rationalis sit ex traduce.

 DUBIUM CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DISTINCTIO XIX

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XIX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum quaevis anima, etiam brutalis, ex prima conditione fuerit immortalis.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum corpus Adae, ipso non peccante, posset dissolvi.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III. De immortalitate primi hominis quantum ad coniunctum.

 QUAESTIO I. Utrum immortalitas inesset homini a natura, vel a. gratia.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XX.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS.

 QUAESTIO I. Utrum in statu innocentiae fuisset sexuum commixtio:

 QUAESTIO II. Utrum in statu innocentiae in commixtione fuisset seminum decisio.

 QUAESTIO III. . Utrum in emissione seminis in statu innocentiae fuisset delectationis intensio.

 QUAESTIO IV. Utrum in coitu in statu innocentiae fuisset integritatis corruptio.

 QUAESTIO V. Utrum quoties fuissent coniuncti, toties prolem genuissent.

 QUAESTIO VI.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 Dub. VI.

 Dub. VII.

 DISTINCTIO XXI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. V I.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Quid moverit principaliter diabolum ad tentandum hominem.

 QUAESTIO II. Utrum tentatio per serpentem fuerit conveniens.

 QUAESTIO III. Utrum ordo et progressus tentationis in primis parentibus fuerit conveniens.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum carnis sit tentare.

 QUAESTIO II. Utrum tentatio carnis a tentatione diaboli possit separari.

 QUAESTIO III. Utrum tentatio carnis sit nobis difficilior tentatione diaboli.

 ARTICULUS III. De quantitate peccati primorum parentum.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum peccatum primum hominis fuerit remissibile, vel irremissibile.

 QUAESTIO III. Utrum primum peccatum fuerit grauissimum omnium peccatorum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Quo genere peccati mulier peccaverit.

 QUAESTIO II. Utrum id quod mulier appetiit, vir etiam concupierit.

 QUAESTIO III. Quis gravius peccaverit, utrum vir, an mulier.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum peccatum primorum parentum fuerit ex ignorantia.

 QUAESTIO II. Utrum ignorantia in aliquo homine possit esse culpa.

 QUAESTIO III. Utrum ignorantia sit culpae excusatio.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 DISTINCTIO XXIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum Deus debuerit permittere, hominem impugnari

 QUAESTIO III. Utrum a viro iusto debeat desiderari tentationis impulsio.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum, si primi parentes stetissent in statu innocentiae, aliquando decipi potuissent.

 QUAESTIO III. Utrum Adam in statu innocentiaeita cognoverit Deum, sicut Deus in stata gloriae cognoscitur.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXIV.

 Pars I.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap: V.

 Pars II.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 Cap. XI.

 Cap. XII.

 Cap. XIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIV.

 Pabs I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum superior et inferior portio potentiarum sint diversae potentiae.

 QUAESTIO III. Utrum divisio voluntatis per naturalem et deliberativam sit per diversas potentias.

 QUAESTIO IV. Utrum intellectus agens et possibilis sint una potentia, an diversae.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Ddb. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIV.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum in superiori portione rationis possit esse veniale peccatum.

 ARTICULUS II. Qualiter peccatum habeat fieri in inferiori parte rationis.

 QUAESTIO I. Utrum aliquod peccatum habeat esse in inferiori parte rationis absque sensualitate.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III. Quomodo peccatum habeat fieri et esse in sensualitate.

 QUAESTIO L

 QUAESTIO II. Utrum in sensualitate possit esse mortale peccatum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO XXV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Pars II.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXV

 PARS I.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum liberum arbitrium sit potentia distincta a ratione et voluntate.

 QUAESTIO III. Utrum liberum arbitrium complectatur rationem et voluntatem.

 QUAESTIO IV.

 QUAESTIO V. Utrum liberum arbitrium addat aliquid supra rationem et voluntatem.

 QUAESTIO VI. Utrum liberi arbitrii facultas insit principalius rationi, an voluntati.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Pars II.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS. De libero arbitrio in comparatione.

 QUAESTIO I. Utrum liberum arbitrium sit aeque in omnibus, in quibus reperitur.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum liberum arbitrium, secundum quod liberum, possit in malum.

 QUAESTIO IV. Utrum liberum arbitrium ab aliquo agente creato cogi possit.

 QUAESTIO V. Utrum liberum arbitrium a Deo cogi possit.

 QUAESTIO VI. Utrum liberum arbitrium propter ineptitudinem corporis ligari possit quoad usum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO XXVI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS UNICUS.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum id quod ponit gratia in gratificato, sit creatum, vel increatum.

 QUAESTIO III. Utrum gratia sit in genere substantiae, vel accidentis.

 QUAESTIO IV. Utrum gratia sit in genere accidentis corruptibili, vel incorruptibilis.

 QUAESTIO V. Utrum gratia primo insit substantiae animae, vel potentiis.

 QUAESTIO VI. Utrum gratia, comparetur ad animam in ratione motoris.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dob. III.

 DISTINCTIO XXVII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 Cap. XI.

 Cap. XII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum gratia gratium faciens et gloria essentialiter differant.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum per gratiam contingat mereri ipsum gratiae donum iam habitum.

 QUAESTIO II. Utrum per gratiam contingat mereri gratiae augmentum.

 QUAESTIO III.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DUB. III.

 DISTINCTIO XXVIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXVIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II. De potestate liberi arbitrii absque gratia gratis data.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum liberum arbitrium, omni gratia destitutum, possit in aliquod bonum in genere.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 DUB. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXIX.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXIX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum homo in statu naturae institutae potuerit mereri absque dono gratiae.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Virum homo ante lapsum habuerit gratiam.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum homo habuerit tot virtutes ante lapsum, quot habuit post lapsum.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 Cap. IX.

 Cap. X.

 Cap. XI.

 Cap. XII.

 Cap. XIII.

 Cap. XIV.

 Cap. XV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS 1. De originalis peccati entitate.

 QUAESTIO I. Utrum corruptio, quae est in humana natura, insit ei a suae conditionis primordio, an ex peccati merito.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II De quidditate originalis peccati.

 QUAESTIO I. Utrum peccatum originale sit concupiscentia.

 QUAESTIO II. Utrum peccatum originale sit ignorantia,.

 ARTICULUS III.

 QUAESTIO I. Utrum aliquid transeat in veritatem humanae naturae per actum generativae.

 QUAESTIO II. Utrum aliquid transeat in veritatem humanae naturae opere nutritivae.

 DISTINCTIO XXXI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Utrum anima sensibilis in hominibus sit a generante.

 QUAESTIO II. Ratione cuius partis primo insit animae peccatum originale.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum anima possit infici a carne.

 QUAESTIO II. Utrum peccatum originale contrahatur in anima ex carne ex aliquo appetitu et voluntate animae.

 QUAESTIO III. Utrum caro inficiatur ex propagatione tantum, vel ex propagatione et libidine.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXXII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum originale peccatum per baptismum deleatur quantum ad causam.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO Ii Utrum concupiscentia sit in anima, vel in carne ut in subiecto.

 QUAESTIO II. Utrum concupiscentia sit a Deo.

 ARTICULUS III. De aequitate divini iudicii in infusione et punitione animae.

 QUAESTIO I. Utrum illam maculam, quam anima contrahit ex carne, debeat Deus ipsi imputare.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 Dub. VI.

 DISTINCTIO XXXIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum primus parens potuerit satisfacere pro posteris, sicut potuit eos ex culpa sua vitiare.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I Utrum originale peccatum reperiatur in omnibus aequaliter.

 QUAESTIO II. Utrum ponendum sit peccatum originale unum, vel plura.

 ARTICULUS III. De poena peccati originalis.

 QUAESTIO I. Utrum parvuli decedentes in solo originali puniantur poena ignis materialis.

 QUAESTIO II. Utrum parvuli decedentes in sola originali puniantur aliquo dolore interiore.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXXIV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIV.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum malum sit a bono secundum intentionem, vel praeter intentionem.

 ARTICULUS II. De malo in comparatione ad subiectum, in quo est.

 QUAESTIO I. Utrum aliquid sit ita malum, quod nihil habeat de bono.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum malum sit in bono tanquam aliquis habitus, an sit pura privatio.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DUB. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXXV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXV.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS 1.

 QUAESTIO L

 QUAESTIO II. Utrum peccatum sit ipsa corruptio passio, essentialiter loquendo.

 QUAESTIO III. Utrum peccatum ex eo, quod corrumpit bonum, contrarietur bono increato.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum modus, species et ordo per malum possint totaliter corrumpi.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DUB. III.

 Dub. IV.

 DUB. V.

 Dub. VI.

 DISTINCTIO XXXVI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum passiones animat poenae tantum sint, an poenae simul et peccata.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum poena possit esse in aliquo sine culpa praecedente.

 ARTICULUS III. De comparatione poenae ad divinae iustitiae aequitatem.

 QUAESTIO I. Utrum aliqua poena sit a Deo.

 QUAESTIO II. Utrum omnis poena sit a Deo.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXXVII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I. Utrum a Deo sit omnis actio, secundum quod actio.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum actio iniusta, secundum quod iniusta, sit a Deo.

 QUAESTIO II. Utrum operatio fortuita, secundum quod fortuita, sit a Deo.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 Dub. IV.

 Dub. V.

 DISTINCTIO XXXVIII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXVIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum bonae voluntatis sit unus solus finis, an possint esse plures.

 QUAESTIO IV. Utrum malae voluntates habeant unicum finem.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum intentio sit in his solis, quae participant rationem.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 DUB III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XXXIX.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XXXIX.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum conscientia sit habitus innatus, aut acquisitus.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum synderesis possit depravari per peccatum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO XL.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XL.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum quantum quis intendit, tantum faciat.

 QUAESTIO III. Utrum intentio absque bonis operibus sufficiat ad merendum vitam aeternam.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum opera exteriora aliquid addant supra bonam intentionem.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum bonitas operum addat ad bonae intentionis meritum quantum ad numerositatem.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 . Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO XLI.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XLI.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II. Utrum haec divisio fiat per differentias essentiales, an per accidentales.

 QUAESTIO III.

 ARTICULUS II. De comparatione actionis malae ad voluntatem.

 QUAESTIO I. Utrum omne peccatum actuale sit voluntarium.

 QUAESTIO II.

 QUAESTIO III. Utrum sicut peccare, sic etiam puniri sit voluntatis proprium.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. III.

 DISTINCTIO XLII.

 Cap. I.

 Cap. II.

 Cap. III.

 Cap. IV.

 Cap. V.

 Cap. VI.

 Cap. VII.

 Cap. VIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XLII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II.

 QUAESTIO I. Utrum peccatum veniale et mortale conveniant in aversione.

 QUAESTIO II. Utrum veniale conveniat cum mortali in reatu poenae aeternae.

 ARTICULUS III. De modis dividendi peccata.

 QUAESTIO I. Utrum peccatum habeat dividi per differentias materiales tantum, an etiam per formales.

 QUAESTIO II.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 DUB. III.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XLIII.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XLIII.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS 1.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II. De eodem peccato quoad conditiones proprias.

 QUAESTIO I. Utrum peccatum in Spiritum sanctum sit gravissimum.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III. De speciebus et differentiis huius peccati.

 QUAESTIO I. De numero et sufficientia specierum huius peccati.

 QUAESTIO II. De speciebus huius peccati quoad rationes proprias.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II.

 Dub. IV.

 DISTINCTIO XLIV.

 Cap. I.

 Cap. II.

 COMMENTARIUS IN DISTINCTIONEM XLIV.

 DIVISIO TEXTUS.

 ARTICULUS I.

 QUAESTIO I.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS II. De potestate praesidendi.

 QUAESTIO I. Utrum omnis potestas dominandi sit a Deo.

 QUAESTIO II.

 ARTICULUS III. De necessitate subiacendi potentiae praesidendi.

 QUAESTIO I. Utrum Christiani teneantur subesse tyrannis sive potestati saeculari in aliquibus.

 QUAESTIO II Utrum religiosi teneantur praelatis suis obedire in omnibus, quae non sunt contra Deum.

 DUBIA CIRCA LITTERAM MAGISTRI.

 Dub. I.

 Dub. II

 Dub. III.

QUAESTIO I. Utrum anima possit infici a carne.

Circa primum sic proceditur et quaeritur, utrum anima inficiatur a carne. Et quod sic, videtur:

1. Primo per auctoritatem Apostoli ad Romanos septimo : Scio, quod non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum; ibi Glossa: " Corruptio per conditionem offensionis manet in corpore, robur tenens divinae sen lentiae datae in Adam, cuius consortio anima maculatur peccato ". Ex hoc expresse colligitur, quod caro inficit spiritum.

2. Item, Augustinus de Verbis Apostoli : " Vitium concupiscentias est, quod anima pertraxit ex carne".

3. Item, hoc ipsum videtur ratione. Peccatum originale inest homini ex hoc, quod traducitur ex primo parente, in quo omnes posteri dicuntur peccasse; sed non dicitur filius nasci ex patre nisi solummodo ratione carnis, quam ex eo trahit : ergo si anima efficitur peccatrix, hoc est a corruptione carnis.

4. Item, nulla proprietas traducitur ab uno in alterum, nisi mediante aliqua substantia deferente, quae sit communis utrique; sed nulla substantia est communis patri et proli nisi sola carnis substantia: ergo impossibile est, peccatum patris in animam filii descendere, nisi mediante carne.

5. Item, mala dispositio, existens in corpore, potest inducere oblivionem in memoriam et dementiam in intelligentiam: ergo pari ratione in voluntatem potest inducere concupiscentiam; sed concupiscentia in anima est peccatum originale, sicut ostensum fuit supra : ergo caro potest facere animam peccatricem.

6. Item, anima iuncta carni passibili efficitur passibilis et dolens: ergo pari ratione, coniuncta carni infectae et lascivae maculatur et efficitur concupiscens: si ergo concupiscentia peccatum est, patet etc.

Sed contra: 1. Anselmus de Conceptu virginali, capitulo septimo : " Non est magis culpa in semine, quam sit in sputo, vel sanguine, si quis mala voluntate exspuit, aut ex sanguine suo aliquid emittit ": ergo si nihil potest dare alii quod non Labet, videtur, quod caro non possit animam inlicere.

2. Item, Augustinus in sexto Musicae : " Omne agens praestantius est patiente, et efficiens materia ": sed anima praestantior est carne: ergo nullo modo caro potest in animam agere, ergo nec ipsam inficere. 3. Item, sicut vult Philosophus , " necesse est, agens et patiens in materia communicare": sed caro et anima non communicant in materia: ergo caro non potest agere in animam, ergo nec ipsam corrumpere.

4. Item, multo spiritualior est anima quam radius; sed radius ex coniunctione sui ad corpora immunda non habet infici: ergo nec anima ex coniunctione ad carnem infectam potest infici .

5. Item, nulla corruptio maior est in effectu, quam sit in causa; sed corruptio, quae est in carne, non est corruptio culpabilis, "quia culpa, ut dicit Anselmus , est in sola voluntate ": si ergo minima culpa peior est quam quantacumque poena et plus habet de ratione mali, sicut Augustinus in Sermone de Innocentibus dicit: igitur ex poenali infectione carnis impossibile est culpam in anima generari.

6. Item, corruptio, quae est in carne, aut est poena, aut culpa. Non culpa; hoc constat Si poena: ergo iusta est; sed nihil iustum est causa iniusti secundum quod huiusmodi: ergo corruptio, quae est in carne, cum sit poena, non poterit esse principium inficiendi animam culpa.

CONCLUSIO.

Anima contrahit peccatum originale mediante carne.

Respondeo: Dicendum, quod absque dubio, sicut dicnnt Sancti, et tenent doctores, quod anima contrahit peccatum originale mediante carne.

Quomodo autem hoc possit intelligi, nituntur ad hoc diversi diversimode.

Quidam enim dicunt, quod ex hoc ipso, quod anima unitur carni mortali et passibili, quam non potest regere, efficitur concupiscens; et sic contrahit maculam originalis culpae, quia ipsa concupiscentia sive necessitas concupiscentiae reddit animam perversam. Et quoniam caro mortalis habet propagari ex carne mortali, et mortalitas fuit in carne primi parentis propter peccatum inobedientiae; hinc est, quod originale peccatum dicitur in nos transire a primo parente. Et hoc ex ipsius Hugonis verbis extrahunt, qui dicit in septima parte, prima distinctione libri sui , ubi ait sic: " Quia caro mortalitate percussa est, ipsa sui languoris infirmitate dissoluta, extra mensuram primae dispositionis desideria sua extendit". " Quia ergo caro humana a parentibus cum mortalitate seminatur, in eo ipso quod seminata subiacet mortalitati, vivificata postmodum, carnalis concupiscentiae subiecta invenitur necessitati; unde ipsa mortalitatis infirmitas causa est, quam sequitur concupiscens necessitas ". Hucusque verba Hugonis, quae videntur illud dicere quod prius dictum est.

Sed quoniam in Christo fuit mortalitatis infirmitas, nec tamen fuit in eo concupiscentia vel originalis culpa; non videtur istud plene satisfacere, nec totam causam, quare caro inficit animam, assignare. Esto enim, quod aliquod corpus a fomite purificaretur, remanente tamen mortalitate, sicut fuit in beata Virgine: si anima tali corpori iungeretur, non videtur, quod contraheret originale, licet illud corpus sit passibile et mortale.

Et ideo alii aliter dicere voluerunt, quod cum peccatum originale non sit positio vel aliqua essentia, sed potius privatio et iustitiae carentia; non contrahit illud anima a carne, ita quod caro aliquid in animam agat vel influat, sed quia praebet ipsi animae obstaculum, ratione cuius anima debita iustitia privatur, et privata illa iustitia impetu concupiscentias deorsum fertur, cum non habeat retinaculum: et ita concupiscentia sequitur ex debitae iustitiae carentia, et sic debitae iustitiae carentia praecedit ipsam concupiscentiam per naturam. Praebet autem caro ipsi animae obstaculum vel offendiculum, ut non habeat illam iustitiam, ex hoc quod propagata est a primo parente. Unde ex coniunctione animae ad talem carnem ille qui nascitur, dicitur esse filius Adae; et quia Adam offendit Deum non tantum pro se, sed etiam in tota sua posteritate: hinc est, quod anima hoc ipso, quod tali carni coniungitur et spectat ad genus Adae, indigna efficitur, ut Deus sibi iustitiam apponat: et cum illam debeat habere et non habeat, culpabilis est et rea, et per consequens efficitur concupiscens et vana, sicut manus paralytica ex dissolutione virtutis regitivae efficitur tremulosa. Et illud videtur trahi ex verbis Anselmi de Conceptu virginali, capitulo quinto ubi ait: "Non est iniustitia talis res, qua inficiatur et corrumpatur anima, velut corpus veneno, et quae faciat aliquid, sicut videtur, quando malitiosus homo mala facit opera. Nam quemadmodum, cum indomita fera, ruptis vinculis, discurrendo saevit, et navis, si gubernator, dimisso gubernaculo, dimittit eam ventis et motibus maris, vagatur et invehitur in quaelibet pericula, dicimus, quod hoc facit absentia catenae aut gubernaculi, non quod absentia horum aliquid sit: sic cum malus saevit, clamamus, quia operatur iniustitia, non quod ipsa sit ulla essentia". Et iterum, infra capitulo vigesimo tertio: " Spoliavi persona naturam bono iustitiae in Adam, et natura, egens facta, omnes personas, quas ipsa de se procreat, eadem egestate peccatrices et iniustas facit Hoc modo transit peccatum personale Adae in omnes, qui de illo personaliter propagantur ". Ex his verbis videtur colligi posse intellectus, qui prius dictus est.

Sed tamen adhuc illud non videtur plene intellectui satisfacere, quia, esto quod anima illa, quae creatur in corpore, extra corpus crearetur, et nihil ultra sibi daretur, quam datur, cum corpori infunditur; non diceretur habere originale peccatum, immo pura esset et innocens; igitur oportet intelligere, quod aliquo modo corruptio redundet in animam ex carne.

Et propter hoc est tertius modus intelligendi, . quod in carne Adae propter peccatum duplex fuit corruptio. Una scilicet purae poenalilatis; et ex hac anima, cum coniungitur corpori, contrahit passibilitatem. Alia vero fuit corruptio vitiositatis sive foeditatis, per quam caro est spiritui rebellis; et ex hac anima contrahit culpam originalem, quoniam talis vitiositas quasi medium tenet inter culpam et poenam. Et hoc est quod Magister dicit in littera , et quod sonant sacrae Scrip turae verba, quod ex fervore coitus parentum et concupiscentia libidinosa contrahit caro foeditatem quandam, cum concipitur, quae est causa originalis peccati, et recte vitium sive corruptio carnis appellari potest

Ad intelligendum autem, quomodo anima possit infici corruptione culpabili ex tali foeditate, haec tria supponenda sunt tanquam manifesta: quorum unum est, quod foeditas carnis potest facere carnem rebellem spiritui; quod patuit in Adam, qui post peccatum sensit carnis suae rebellionem . Secundum est illud, quod anima, unita carni, propter coniunctionem ipsius ad carnem vel trahit eam sursum, vel ab ipsa trahitur deorsum, propter vinculum, quod est ipsius carnis ad animam . Tertium est illud, quod anima propria virtute non potest regere carnem rebellem, nisi iuvetur per divinam gratiam, secundum quod Apostolus exclamat: Infelix ego homo etc. Ex his igitur tribus suppositionibus necessario sequitur, quodsi anima tali carni unitur, quod ab ipsa trahitur deorsum et per concupiscentiam incurvatur. Sed animam incurvari non est aliud, quam eam perverti ; perversitas autem in substantia rationali, quae est capax iustitiae, non est aliud quam iniustitia et culpa. Ex hoc igitur clarum est, quod foeditas, quae est in carne, potest animam sibi unitam facere peccatricem. Et quia ista foeditas a primo parente habet traduci in omnes posteros genitos secundum legem propagationis; hinc est, quod mediante carne ad omnes transfundit originale.

Hoc autem melius explanatur per evidentiam exemplorum. Videmus enim, quod caro de se non dolet, nec est in ea passio doloris ante adventum animae, quamvis in ea possit esse incisio. Ponatur igitur, animam uniri carni incisae et laesae, statim, cum ei unitur, habet dolorem; et dicimus, dolorem aggenerari in anima, non incisionem. Si igitur carnis incisio potest facere animam dolentem, quare non similiter carnis quaedam foedatio et resolutio faciat animam lascivam et concupiscentem, quamdiu habitet in carne?

Item, esto quod aliquod corpus ineptum esset ad rationis usum, sicut est corpus in ea dispositione, quam habet phreneticus et furiosus; in tali corpore nec dicitur esse furia nec ignorantia, sed quaedam dispositio mala. Si tamen anima tali corpori infunderetur, statim efficeretur ignorans et furiosa, quamdiu esset in carne illa . Quare non similiter possumus intelligere et in concupiscentia?

Rursus, esto quod aliquod membrum formaretur ad motum et regimen animae ineptum et inhabile, utpote in ea complexione, quam habet membrum paralyticum; statim, cum virtus motiva uniretur illi membro, diceretur, ibi esse morbus paralysis, et esset virtutis dissolutio et per consequens tremulatio. Virtutis autem dissolutio non esset quantum ad corruptionem ipsius virtutis motivae in se, sed quantum ad ineptitudinem organi, quod debet regi ab illa virtute. Sic et in proposito intelligendum est, quod in corpore ante adventum animnae non est actualiter morbus culpae; sed iuncta anima, quae debet ipsum corpus regere, propter carnis ineptitudinem caret anima rectitudine virtutis regitivae, et illa carens, tremulosa efficitur per actum concupiscencie.

Et sic patet, quod valde est verisimile, quod originale possit contrahi in anima ex carne.

Ad dissolutionem autem obiectorum praenotandum est, quod tripliciter dicitur aliquid agere in alterum: uno modo per praedominantiam, sicut contrarium agit in suum contrarium: alio uiodo per influentiam, sicut corpus superius agit in haec inferiora; tertio modo per colligantiam, sicut quando duo ita sunt unita, quod unum trahit ad se alterum et communicat alteri proprietates suas. Cum ergo dici-

. mus, carnem inficere animam, hoc intelligitur quantum ad tertium modum agendi, scilicet propter colligantiam, quam habet ad animam, propter quam, dum deorsum tendit, eam secum trahit; ut enim dicit Gregorius , quod "qui labenti innititur, necesse est, ut cum labente labatur". His visis, patent ea quae obiecta sunt.

1. Ad illud enim quod dicit Anselmus, quod peccatum non est in semine; dicendum, quod hoc dicit quantum ad existentiam actualem ipsius peccati, quod quidem est deformitas aspiciens ipsam voluntatem sicut subiectum proprium: non autem vult negare, quin ibi sit causa peccati, immo asserit, sicut patet ex verbis suis sequentibus .

2. Ad illud Augustini, quod omne agens praestantius est patiente; dicendum, quod intelligit de agente per influentiam; per hunc autem modum in originalis contractione non dicimus carnem agere in animam, sicut praedictum est.

3. Ad illud Philosophi, quod agens et patiens debent communicare in materia: dicendum, quod ipse intelligit de actione, qua contrarium agit in contrarium per praedominantiam.

A. Ad illud quod obiicitur, quod multo spiritualior est anima quam radius: dicendum, quod etsi spiritualior, tamen magis est alligata carni, quam radius aeri sive corpori illuminato; ideo magis contrahit eius proprietates, sive passibilitatis sive foeditatis, quam radius contrahat proprietates illuminabilis.

5. Ad illud quod obiicitur, quod non est maior corruptio in effectu quam in causa: dicendum, quod illud dupliciter fallit. Primo, quando aliquid non se habet in ratione perfectae causalitatis, sed solum ratione instrumenti et deferentis. Nam si velimus comparare corruptionem animae parvuli ad primam causam, videlicet animam Adae, reperiretur in Adam aeque magna vel maior.

Deficit etiam ex hoc, quod magnitudo corruptionis intenditur frequenter ex nobilitate et dignitate corruptibilis, quia tanto maius est vitium, et corruptio peior, quanto natura praestantior, sicut Augustinus diciti; et hinc est, quod quando anima corrumpitur a carne, maior est in ea corruptio, quam in carne fuerit: et hoc est ratione nobilitatis subiecti.

6. Ad illud quod obiicitur, quod poena non est causa culpae: dicendum, quod verum est de illo quod est pure poena. Talis autem corruptio vitiosa in Adam subsecuta est ex culpa, quia ex hoc, quod peccavit, caro eius dissoluta est, non solum dissolutione ordinantead mortem, sed etiam faciente rebellionem, et faciente. concupiscere quod non licet; et ideo, quia talis vitiositas et a culpa est et ad culpam, potest quodam modo causare peccatum in anima. Hoc autem non facit aliquid ipsi animae impartiendo, sed potius rebellando, et ideo subtrahendo.

Et hoc modo intellexit Magister , animam infici a carne, et traxit hoc ex verbis Augustini: et his verbis consonant verba Anselmi. Non enim vult Anselmus dicere, quod carentia debitae iustitiae praecedat necessitatem concupiscendi, cum e contrario sit ordine naturali; eo enim ipso anima privatur illa iustitia, quo necessitatem concupiscendi habet ex carne coniuncta: sed hoc intelligit quantum ad actum concupiscendi. Similiter verba Hugonis non intelligenda sunt, quod caro inficiat animam solum ratione passibilitatis, sed etiam ratione adiunctae foeditatis et vitiositatis, quam in semine esse manifestat ipsa corruptio, quae sentitur in actu generativae virtutis , et in membris illis residet principaliter, quamvis omnia alia ita sint passibilia, sicut illa.