QUAESTIO IV.

A quo ordo Angelorum denominetur.

Quarto quaeritur de ordinum nominatione, super quod dicit Gregorius , quod ((unusquisque ordo ab eo denominatur, quod plenius accepit in munere". Obiicitur autem contra hoc:

1. Quia quod non contingit cognoscere non contingit nominare ; sed angelici spiritus sunt nobis ignoti, ergo sunt innominabiles. Si tu dicas, quod ipsi se nobis notificant, dum revelant; tunc ex hoc sequitur, quod uno solo nomine debeant nominari. Sic enim nominamus, sicut cognoscimus: ergo si per revelationem cognoscimus, omnes debemus nominare et dicere revelatores: ergo non est ibi ponere nominum distinctiones.

2. Item, "a dignori debet fieri denominatio ": sed caritas est excellentissimum donum, quod est in Angelis: ergo omnes debent denominari a caritate, ergo omnes debent dici Seraphim.

3. Item, "omnia dona sunt omnibus communia", sicut dicit Gregorius et Magister in littera: sed denominatio angelicorum ordinum fit a donis gratuitis: ergo omnia nomina eorum debent esse communia, quemadmodum et dona.

4. Item, si unusquisque ordo denominatur ab eo quod plenius accepit in munere: et supremus ordo omnia dona gratiarum plenius accepit quam ordines inferiores: ergo debet denominari ab omnijus donis: ergo habebit nomina omninm ordinum, sicut dona.

5. Item, si dicitur ordo denominari ab eo quod plenius accepit in munere, aut excessus plenitudinis notatur respecltu aliorumordinum aut respectu aliorum (tonorum. Si respectu aliorum ordinum, cum ordo inferior in nullo dono aliquem superiorum ordinum excellat, a nullo debet denominari. Si vero dicitur respectu aliorum donorum, tunc aut dona Angelorum erunt inaequalia, aut a nullo fiet denominatio. Sed dona gratiarum in eodem sunt aequalia, sicut infra patebit in tertio : ergo a nullo donorum potest denominari inferior ordo.

6. Item, in imagine reformata dilectio adaequatur cognitioni: ergo si ordo Cherubim denominatur a plenitudine scientiae, erit in eo similiter plenitndo dilectionis gratuitae: ergo nomen Cherubim et Seraphim eidem ordini Angelorum debet attribui et non aliis.

7. Item, cum ordo Cherubim denominatur a plenitudine scientiae, aut denominatur a plenitudine scientiae respectu inferiorum, aut respectu superiorum. Non respectu inferiorum, quia talis cognitio in eis non est nobilissima: denominatur ergo a cognitione respectu superiorum. Sed haec cognitio est rapientia: ergo denominatur a plenitudine sapientiae. Sed sapientia est excellentissimum omnium donorum: ergo Cherubim denominatur ab excellentissimo dono: ergo videtur, quod sit ordo supremus, vel quod dignior ordo non denominetur a digniori nomine.

8. Item, cum Angeli habeant quaedam nomina, quae sunt eis propria, quaedam, quae sunt communia, quaedam, quae sunt propria et possunt esse communia: quaeritur, quae sit istorum nominum ratio et differentia.

CONCLUSIO.

Angelorum denominatio quoad nomina singulis ordinibus propria sumta est a donis gratiarum secundum diversos status et gradus, in quibus distinguuntur et ordinantur.

Respondeo: Ad horum intelligentiam est notan-

; dum, quod Angeli nominari possunt per ea quae sunt eis naturalia, nominari etiam possunt per ea quae sunt eis gratuita, nominari etiam possunt per aliqua, quae quodam modo sunt eis naturalia, quodam modo gratuita.

Si denominantur per ea quae sunt eis naturalia, cum eorum natura non innotescat nobis in singulari, sed in communi sic habent nominari nominibus communibus, sumtis a natura et forma communi; et hoc dupliciter: vel a communi remoto, et sic dicuntur caelestes essentiae; vel a communi propinquo, et sic dicuntur caelestes spiritus.

Si autem denominentur secundum dona gratuita, sic, quia in ipsis differenter habent statum et gradum, et ita distinctionem, sic per illa habent ordines nominari nominibus propriis: propriis inquam sive respectu daemonum, sive respectu aliorum ordinum, sicut dicuntur Seraphim et Throni.

Si autem fiat denominatio ab his quae possunt esse naturalia, uno modo accipiendo, et alio modo accipiendo, gratuita; sic nomina possunt esse communia et propria : communia inquam bonis et malis, et propria bonis, sicut principatus et potestates, quae si dicantur a naturali proprietate, conveniunt daemonibus, si vero a dono gratuito, conveniunt sanctis Spiritibus; vel communia omnibus ordinibus, propria vero aliquibus, sicut Angeli et Virtutes. Si enim dicantur a naturalibus donis, utpote a limpiditate scientiae et fortitudine potentiae: sic, quia haec duo sunt in omnibus, omnes possunt dici Angeli, scilicet habiles ad revelandum; omnes etiam Virtutes, id est fortes ad operandum. Si autem dicantur a dono gratiae, secundum quod sunt ad haec officia specialiter deputati, scilicet ad mysteria revelanda et miracula facienda; sic sunt quorundam ordinum nomina propria.

Ex his igitur colligitur, quod denominatio Angelorum quantum ad nomina propria singulis ordinibus sumta est a donis gratiarum secundum diversos status et gradus, in quibus distinguuntur et ordinantur, sicut praedictum est .

In modo autem accipiendi nomina ista, tria sunt consideranda. Primum quidem, quod unum donum dignius est altero, sicut caritas dicitur esse donum excellens inter alia. Secundum vero est, quod ordo superior in omnibus donis excellit inferiores. Tertium vero est, quod denominatio debet fieri a digniori.

Secundum hoc igitur, cum novem sint status, in quibus ordines angelici habeant disponi secundum differentem gratuitorum praecellentiam, ordo supremus vindicat sibi nomen a dignissimo dono et statu: ordo sequens a dono et statu magis accedente ad summum, et haec est plenitudo scientiae: et sic de aliis descendendo usque ad infimum. Unde in denominatione consideratur duplex excessus: et doni ad donum, et ordinis ad ordinem Et istud vult dicere Gregorius, quod "unusquisque ordo eius rei censetur nomine, quam plenius accepit in munere", plenius, inquam, respectu inferiorum, nisi donum illud sit tantae dignitatis et excellentia, quod ab ipso debeat denominari aliquis ordinum superiorum; sicut patet, quia ordo Cherubim plenius accepit caritatem quam aliquis inferiorum ordinum, ab ipsa tamen non denominatur quia, cum sit donum praecellenlissimum, excellentissimo ordini appropriatur.

His visis, facile est respondere ad obiecta.

1. Ad illud enim quod obiicitur, quod non sint noti; dicendum, quod verum est de cognitione, quae est per acquisitionem; sed non est verum de cognitione, quae est per revelationem, qualiter cognovit beatus Paulus et beatus Ioannes Evangelista; et ideo ipsi potuerunt denominare et alios erudire, sicut Paulus erudivit Dionysium Omnium tamen Angelorum nomina sumta sunt de sacra Scriptura, sicut Seraphim de Isaiae sexto , Cherubim de Psalmis et de aliis locis Scripturae, Throni de Danielis septimo ; Dominationes, Principatus, Potestates, Virtutes ex diversis locis Epistolarum Pauli, Angeli et Archangeli tam ex novi quam ex veteris Testamenti diversis locis. Quoniam igitur sacra Scriptura fuit divinitus inspirata, non humanitus adinventa, impositio nominum Angelorum potius fuit ex Dei revelatione quam ex humana investigatione.

2. Ad illud quod obiicitur, quod denominatio debet fieri a digniori; dicendum, quod non solum hoc attendendum est, quod denominatio rei fiat a digniori, sed etiam, quod nomen, quod pluribus convenit, attribuatur digniori; et ideo, quamvis omnes ordines a dono caritatis et ardoris denominari possent, quia tamen donum illud in supremo ordine praecellit, solus ille ordo ab eo debet denominari.

3. Ad illud quod obiicitur, quod omnia dona omnibus sunt communia: dicendum, quod sicut supra tactum fuit , etsi sit in donis communitas quantam ad habitum, est tamen distinctio quantum ad statum. Denominatio autem non solum respicit substantiam habitus, sed etiam praecellentiam status.

4. 5. Ad illud quod obiicitur, quod ordo debet denominari ab eo munere, quod plenius accepit: dicendum, quod hoc non intelligendum est de omni eo quod plenius accepit, sed de eo quod plenius accepit et est in ipso dignissimum, maxime si ille sit ordo dignissimus: et si ordo sit immediate sequens illum, debet denominari ab eo quod immediate sequitur praecellentissimum donum; et sic consequenter descendendo usque ad infimum. Et sic patet responsio ad hoc et ad sequens, quoniam supremus a supremo debuit denominari, quia illud dignissimum est et plenissime accepit. Infimus vero ab infimo dono, quia, cum in omnibus excedatur ab aliis, nomen sumtum a dono ultimo sibi debuit relinqui, non quia illud plenius abis possideret, sed quia alii denominati sunt ab eo quod plenius possidebant. Ex hoc consequenter factum est, ut infimus ordo denominaretur ab infimo dono.

Et si obiicitur, quod unum donum non est excellentius alio, quia dona sunt aequalia; dicendum, quod etsi sint aequalia intensive, nihilominus tamen est in eis praerogativa alicuius excellentiae, sicut caritas dicitur ab Apostolo maior esse fide et spe.

6. Ad illud quod obiicitur: ubi maior est cognitio, maior est dilectio; dicendum, quod verum est, ad minus in gloria. Unde sicut in Seraphim est maior plenitudo dilectionis, est amplior plenitudo cognitionis: nec Cherubim dicuntur, quia sit in eis amplior plenitudo cognitionis simpliciter, sed respectu inferiorum ordinum.

7. Ad illud quod obiicitur, quod donum sapientiae est excellentissimum: dicendum, quod sapientia, secundum quod est donum excellentissimum, est dicta a sapore, non a sapere, et ita includit caritatem sed sapientia sive scientia, a qua denominantur Cherubim, nominat Dei cognitionem, quae etsi sit nobilissima cognitio et ordinata ad affectionem et ideo possit dici sapientia, non tamen est ita nobilis, ut dilectio, a qua est sapor. Et ideo in illa ratione in nomine sapientiae fit aequivocatio.

8. Ad illud quod ultimo quaeritur, iam patet responsio ex praedictis.