QUAESTIO II. Utrum creatio dicat medium inter Creatorem et creaturam.

Secundo quaeritur, utrum creatio dicat medium inter Creatorem et creaturam. Et quod sic, videtur.

I. Sicut se habet generari ad generatum esse

- et fieri ad factum esse, ita creari ad creatum esse;

sed fieri est medium inter facientem et factum, et generari inter generantem et generatum : ergo etc.

2. Item, in omnibus creatis entibus " differt quod est et quo est ", etiam formaliter: ergo differt similiter quo creatur et quod creatur. Sed quod creatur est creatura; quo creatur formaliter est creatio: ergo differt creatio a creatura, et similiter a Creatore creatio passio: ergo est inter utrumque.

3. Item, quod transit non est idem cum eo quod permanet; sed creari rei est in instanti, et non amplius: ergo cum esse creaturae duret et maneat post creationem, ergo differt creari et esse, ergo creatio et creatura.

4. Item, omnis mutatio est via , et omnis via differt a termino, quia nihil terminatur ad se ipsum; si ergo creatio est mutatio et habet creaturam pro termino, ergo differt a creatura ut via a termino. Sed via cadit media inter extrema: ergo etc.

5. Item, per impossibile: si creatio est creatura, et omnis creatura creatur, ergo creatio creatur; sed omne quod creatur, creatur per creationem mediam: ergo creatio per aliam creationem, et sic deinceps usque in infinitum. Si ergo non est abire in infinitum, patet etc.

Contra: 1. Philosophus de Causis : " Prima rerum creatarum est esse ": sed nihil ex parte creaturae est ante creari: ergo creari non est aliud quam esse, ergo nec creatio quam essentia: ergo nulla est differentia creationis ad creaturam.

2. Item, inter ens ab alio et non ab alio non est medium; sed omne quod non est ab alio, est Creator, omne autem quod est ab alio essentialiter, est creatura: ergo inter ea nihil est medium.

3. Item, per impossibile ostenditur. Creatura refertur ad Creatorem; aut ergo se ipsa, aut per aliud. Si per aliud, quaeritur de illo, utrum referatur se ipso, aut alio, et sic procedendo in infinitum. Si vero refertur se ipsa

sed refertur per creationem

ergo creatio non est aliud quam creatura.

4. Item, si creatio est medium inter Creatorem et creaturam, aut ergo aeternum, aut temporale . Quod si aeternum, ergo aliquid aeternum est aliud a Deo; si temporale, ergo ante omnem creaturam est aliquod temporale. Horum autem utramque est haereticum dicere et reprobatum in Concilio Senonensi de ideis, quae ponebantur a quibusdam mediae inter Deum et res.

5. Item, a proportione videtur hoc posse ostendi. Sicut enim se habet Creator ad creaturam, ita creatio actio ad creationem passionem: ergo, a permutata proportione, sicut se habet Creator ad creationem activam, ita creatura ad creationem passivam; sed Creator non differt secundum rem a creatione actione: ergo etc.

CONCLUSIO.

Creatioactio tantum secundum rationem intelligendi est medium inter Creatorem et creaturam; creatippassio non est aliud secundum rem a creatura nec medium inter ipsam et Deum secundum essentiam, sed secundum rationem et habitudinem.

Respondeo: Dicendum, quod est loqui de creationeaclione, et de crealionepassione. Si de creatione actione loquamur, sic dico, quod non est medium secundum rem, sed solum secundum rationem intelligendi, pro eo quod Deus, cum sit summe simplex, est sua actio. Si autem loquamur de creatione passione, tunc distinguendum quia per creaturae nomen potest significari et importari omne quod est ab alio, ita quod habet esse post omnino

nonesse. Et hoc modo in nomine creaturae clauditur ipsa creatio, quoniam creatura non tantum nominat ipsa creata, sed etiam concreata: et sic non est medium nec re nec ratione. Alio modo creatura nominat ipsam substantiam rei ab aliquo productam de nihilo; et sic creatio tenet medium non secundum rem et naturam, sed secundum rationali et habitudinem .

Illa tamen ratio non nihil dicit, sed non dicit aliquid per essentiam diversum a creatura, et hoc patet sic. Creatio enim dicitur de nihilo esse, creatio nihilominus dicitur esse a Deo; unde habitudinem dicit ipsius ad non esse praecedens et ad suum esse producens , de ratione sui nominis. Creari enim non significat esse principaliter, sed exire de nonesse in esse, et hoc ab aliquo.

Si ergo quaeratur, quae sit habitudo, quae importatur in comparatione ad nonesse; dicendum) quod illa habitudo dicitur mutatio.

Et si quae? ras, quid sit illa mutatio: dico, quod non est aliud quam ipsa res.

Et hoc patet, quia est mutatio ad esse, et mutatio ab esse, et mutatio in esse. Mutatio ad esse nihil ponit nisi a parte termini: mutatio ab esse nihil ponit nisi a parte principii: mutatio in esse ponit ex parte utriusque: et ideo mutari primo modo nihil aliud est, quam nunc primo esse. Mutatio secundo modo nihil aliud est, quam nunc ultimo esse: et ideo non ponit aliquid aliud secundum rem , sed solum secundum intentionem. Mutatio vero in esse utrumque extremum habet et subiectum, quod est prius natura quam terminus. Ideo et talis mutatio aliquid potest esse natura praecedens terminum, et diversum ab illo secundum rem, quamvis non sit ens actu completum.

Et ideo non sic creatio est medium inter Creatorem et creaturam. sicut generatio inter generantem et generatum. Dicendo igitur comparationem ad nonesse, dicit medium non diversum per essentiam, sed secundum rationem.

Similiter dicendo comparationem ad Creatorem. Triplex enim est relatio: quaedam, quae fundaturi super proprietatem accidentalem, sicut aliqui dicuntur similes, quia albi: quaedam, quae fundatur super dependentiam essentialem, sicut comparatio materiae. ad formam; quaedam, quae super originem naturalem. Prima relatio addit aliud per essentiam ; tertia relatio nihil aliud nisi pure esse, sicut patet in divinis; media relatio dicit aliquid, quod est quodam modo idem, quodam modo aliud.

Creatio autem dicit relationem secundum medium modum, quoniam ipsa creatura essentialiter et totaliter a Creatore dependet.

Et ideo concedendum, quod creatio non est aliud secundum rem a creatura, nec medium inter ipsam et Deum secundum essentiam, sed secundum rationem et habitudinem; unde est prius natura creari quam esse, non duratione Plus tamen est idem creatio actio cum creante quam creatio passio cum creatura, quia ibi non est differentia nisi solum secundum modum nostrum accipiendi; hic autem est differentia rationis et etiam habitudinis, quae non facit diversitatem per essentiam, quia habitudo illa est essentialis . Similiter iudicandum est de unitate, bonitate, veritate essentiali.

His visis patent obiecta. Concedendae enim sunt rationes probantes, quod non est verum medium secundum rem.

1. Quod obiicitur de generari et generatum esse, patet responsio ex dictis, quia generatio non est secundum totum, immo aliquid praeexigitur de generando, cuius est entelichia ipsa generatio natura praecedens ipsam formam, ac per hoc diversitatem notat. Non sic creatio, secundum quam fit tota rei substantia a virtute divina immediate, quae rem creat volendo, eam primo esse, cum non sit.

2. Quod obiicitur, quod differt quod et quo;

dicendum, quod illa non est differentia per essentiam, sed quodam modo differt, quodam modo convenit

Vel dicendum, quod non est simile, quia creatio complectitur totam rei substantiam, quae constare dicitur ex quo est et quod est.

3. Quod obiicitur, quod transit; dicendum, quod non transit ratione eius quod significationi suae substernitur, sed solum ratione connotati: quod patet Si enim creari est nunc primo esse, desinit creari non ratione eius quod ponit, sed ratione immediatas collationis ad nihilum.

i. Quod obiicitur, quod mutatio est via: dicendum, quod mutatio, quae habet duo extrema , illa est, quae necessario differt a termino, cuiusmodi est mutatio in esse; mutatio vero, quae habet tantum ultimum extremum ens, non potest dicere medium, sed necessario oportet, quod se teneat cum altero extremorum.

5. Quod obiicitur, quod omnis creatura creatur: dicendum, quod verum est de creatura proprie dicta: si autem large dicatur, non solum creatura dicitur quod creatur, sed quod concreatur et quod est creaturae annexum; et hoc modo est creatio.

Si ergo quaeritur, quomodo potest esse; dicendum, quod in primis est status, ut prius tactum fuit . Unde sicut unitas, quae facit subiectum unum, non est una alia unitate, sic nec creatio, qua substantia exit in esse, per aliam creationem producitur sive concreatur.