QUAESTIO I.

Utrum Angelus omnia creata, quae cognoscit, cognoscat per species innatas.

Quaeritur ergo primo, utrum Angelus omnia creata, quae cognoscit, cognoscat per species innar las , an. aliqua per species acquisitas. Et quod omnia creata cognoscat per species innatas:

1. Videtur sacra Scriptura velle, Ezechielis vigesimo octavo : Tu plenus sapientia et perfectus decore .

dicitur ad diabolum sed non esset a sui origine plenus sapientia, nisi esset in eo plenitudo specierum, per quas contingit res cognoscere: ergo cum plenitudo sufficiat unicuique, videtur, quod species innatae sufficiant Angelo ad omnia cognoscenda.

2. Item, per Augustinum, nono de Trinitate : "Mens igitur ipsa sicut rerum corporearum notitiam per sensum corporis colligit, sic incorporearum per semetipsam". Et huius rationem aliam non assignat, nisi quia species incorporalium non potest fieri in sensu, et species acquiritur mediante sensu; sed Angelus nullum habet sensum

supponatur modo

ergo nullius notitiam acquirit suscipiendo speciem sive acquirendo speciem novam.

3. Item, hoc ipsum videtur per auctoritatem libri de Causis : "Omnis intelligentia est plena formis"; sed si species reciperet, non esset plena: ergo etc.

4. Item, talis consuevit assignari differentia inter intellectum angelicum et humanum, quod humanus propter coniunctionem cum corpore est possibilis, angelicus vero est actualis; si ergo recipere non est nisi rei existentis in potentia, secundum quod huiusmodi : patet etc.

5. Item, quod ista differentia sit conveniens, videtur. Intellectus enim divinus est in omnimoda actualitate, ita quod omnino nihil potest recipere; intellectus vero humanus, quando creatur, est sicut tabula rasa , et ita in omnimoda possibilitate: ergo si inter haec extrema possibile est reperire medium possibile, scilicet in quo sit possibilitas actui coniuncta, et talem non est dare nisi angelicum, ergo etc. 6. Item, triplex est esse rerum: habent enim res esse in Verbo, et in intellectu Angelico, et in mundo, secundum quod triplex esse dicit Augustinus illud esse dictum: Fiat, et fecit, et factum est. Sed esse rerum in intellectu angelico magis accedit ad esse rerum in Verbo, quam ad esse rerum in mundo: ergo cum in Verbo sint plenissime, in maiori plenitudine sunt in Angelo quam in mundo, vel in aeque magna. Sed Deus ab initio mundi indidit rebus rationes causales, secundum quas cetera fierent, et nihil diceretur novum, quia requievit Deus die septimo : ergo multo fortius videtur, quod Angelo impresserit similitudines et rationes, secundum quas posset cognoscere cetera facienda: ergo sine receptione nova.

Sed contra; 1. Ad Ephesios tertio : Ut innotescat Principatibus et Potestatibus multiformis sapientia Dei; Glossa dicit ibi, "quod Angeli multa didicerunt ab Ecclesia": ergo multorum species receperunt et acquisierunt.

2. Item, si per species innatas omnia cognoscit, ergo a natura sua omnia scit, ergo praesentia et futura, necessaria et contingentia, naturalia et voluntaria: quod manifeste falsum est et contra Scripturas .

3. Item, si omnia cognoscit per species innatas, habet penes se ipsum rationem cognoscendi omnia: ergo ita bene cognoscit absentia sicut praesentia, ita longinqua, sicut propinqua: ergo diabolus existens in inferno scit quidquid fit in mundo, et Angelus, qui est hic, quidquid fit in Auglia; quod manifeste falsum est et contra Scripturam, quae de multiplici missione Angelorum loquitur .

4. Item, si omnia cognoscit per species innatas, aut non cognoscit singularia, aut habet species omnium singularium. Primum est falsum et inconveniens, quod Angelus singularia non cognoscat, cum hominibus specialibus ministret et ad specialia et singularia ministeria dirigatur. Si autem habet species omnium singularium, ergo cum possint augeri in infinitum, habebit species infinitae; aut flet aliquando aliquod singulare, quod non poterit cognoscere . Si tu dicas, quod Angelus cognoscit singularia per species universalium: contra: in specie universalium non distinguuntur : ergo non cognoscit distincte. Praeterea, species universalis non assimilatur cuilibet singulari assimilatione perfecta: ergo perfectius cognoscit homo quam Angelus. Si tu dicas, quod Angelus appropriat illas species applicando ad singularia: contra: omnem applicationem non fortuitam praecedit cognitio: si enim non cognoscit illum cui applicat, quomodo vult illi speciem applicare? Et iterum, quare magis illi singulari applicabit speciem hominis quam asini ? Ergo ante applicationem cognoscit singulare. Praeterea, aut cognoscit post applicationem, aut non. Si non, ergo Angelos non potest tenere in memoria cognitionem alicuius singularis, quod manifeste falsum est; si sic: ergo remanet in memoria aliqua nova species, cum aliquid cognoscit , quod prius non cognovit, et ita illa recipit aliquam speciem: ergo etc.

CONCLUSIO.

Angelus omnia cognoscere potest per species concreatas universales, per quas cognoscit etiam singularia, sed non nisi dirigendo aspectum super cognoscibile et species ad invicem componendo.

Respondeo: Dicendum, quod omnes qui aliquid intellexerant, hoc posuerunt, quod Angelus cognoscit res creatas per species, nisi sit talis, quae essentialiter sit in Angelo. Cognoscere autem rem omnino per se ipsum, hoc est solius illius qui est actus puros et perfectissimus, et ideo idea et causa omnium et efficiens et exemplaris se ipso, non alio quodam. Sed tamen in modo ponendi species diversificati sunt.

Aliqui enim posuerunt, quod Angelus omnia, quae norit per species, scit per species innatas: et huius positionis tradunt modum et causam. Modus enim hic est Quamvis in Angelo sint innatae species in numero finito. scilicet rerum, quae sunt de prima constitutione mundi; tamen, sicut Deus in prima conditione indidit rationes causales et seminales rebus ad se multiplicandas, ita tradidit etiam speciebus, quas impressit angelico intellectui; et ita omnia possunt sine extrinseca receptione cognoscsrk-Causam autem huius assignant, quia cum receptio fiat per quandam abstractionem et proportionem, ad quae concurrunt tanquam dispositiva organum et medium et virtutes inferiores, et hoc non sit in Angelo reperire; dicunt, quod nihil ab extra potest recipere.

Sed huius positionis modum facile non est intelligere, quia difficile est videre, qua ratione species possint multiplicari. Nam species unius rei non generat speciem omnino differentis rei, nec eadem species se multiplicat in anima secundum numerum, cum in una sit anima, sicut unius obiecti una est species in uno speculo indiviso .

Causam autem credo esse falsam, quia planum est, quod Angelus habet intellectum possirl bilem, cum non sit purus actus. Planum etiam est, quod habet agentem maioris virtutis, quam si esset corpori alligatus. Si ergo alligatus potest abstrahere et possibili imprimere, quanto magis intellectus liber et separatus hoc potest?

Ideo est alia positio, quod Angelus quaedam cognoscit per species innatas, ut puta necessaria et naturalia, et quae fuerunt cum Angelo concreata; sed fortuita et voluntaria et futura contingentia intelligit per species acquisitas et receptas. Angelicus enim intellectus est possibilis respectu huiusmodi specierum; non tamen est tanta possibilitate possibilis, ut humanus, quia humanus est possibilis omnino propter nuditatem , et etiam possibilis propter coniunctionem cum phantasmatibus; angelicus vero neutro modo, sed possibilis est respectu praedictorum cognoscibilium. Cum enim non habeant causam certam , solus Deus, qui se ipso cognoscit, est in actu respectu talis cognitionis, et ille qui cognoscit in Deo, vel per revelationem factam a Deo; Angelus vero, qui indiget informatione speciei per naturam, est respectu talium in potentia, non in actu.

Sed haec positio videtur in se claudere duo opposita, scilicet quod Angelus habeat species universalium et suscipiat post species singularium. Speeies enim singularium eiusdem speciei non differunt nisi numero, et impossibile est, accidentia eiusdem speciei diversa numero esse in eodem subiecto : ergo nullus intellectus potest habere plures species hominis; sed si habet unam innatam, non potest aliam eiusdem speciei recipere, sicut nec duae albedines sunt in eodem corpore. Quod si dicas, duarum albedinum similitudines esse in eodem aere et diversa lumina eiusdem naturae, ut dicit Dionvsius . et facies duorum homiinm in eadem imagine; non est simile, quia idola et lumina in medio distinguuntur per suas origines, et diversae figurae possunt in genere figurae differre specie, aliter sufficit species figurae cum aumero, sicut possum tres species omnino similes confingere. Et sic videtur dicta positio contraria implicare.

Amplius, si " species est totum esse formale individuorum ", ut dicit Boethius , nec est individuatio nisi ex coniunctione formae cum materia; si species existens in intellectu omnino abstrahit a materia, nullo modo in eodem intellectu est ponere diversas species sive formas solo numero differentes. Et sic redit idem quod prius, scilicet quod, si intellectus angelicus habet omnium universalium species innatas, nullam ulterius speciem recipit, sed sufficienter per illas omnia cognoscit.

Et ideo est tertia positio, quod Angelus omnia cognoscit per species innatas, non quia non possit recipere species; tunc enim si Deus crearet aliquid novum in specie, necesse esset Angelum ignorare; quod si falsum est, posset recipere. Et ideo haec non est ratio, sed hoc, quod Deus intellectum angelicum possibilem tot speciebus implevit, quod per illas poterat omnia cognoscere sine omni receptione nova. Et ideo dicitur intellectus angelicus esse in actu respectu rerum, non quia se ipso sit in actu, vel quia sit actus, sed per species factus est in actu.

Et modus et intellectus istius positionis est hic. Deus enim in Angelis concreavit species universales omnium fiendarum rerum, et per illas certum est, quod potest omnia universalia cognoscere: potest etiam et singularia, sed non nisi componat ad invicem, ut patet: si ego habeo penes me speciem figurae, speciem hominis, speciem coloris et temporis, et componam ad invicem: sine nova receptione speciei cognoscam individuum in propria natura. Sed quia talis compositio, nisi esset secundum certitudinem et correspondentiam ad ipsam rem, esset fictio et deceptio; ideo Angelus hujusmodi individua et singularia non cognoscit, nisi dirigat aspectum supra ipsum cognoscibile, et secundum illud quod est in re, ipse componat species in se; et tunc habet ita claram et certam cognitionem de re, sicut si speciem statim reciperet. Et haec positio magis placet, quia concors est rationi et philosophiae et sacrae Scripturae. Et patet responsio ad omnia obiecta, si bene intelligatur.

i. Ad illud enim quod obiicitur, quod Angeli didicerunt etc.; dicendum, quod haec positio bene ponit, Angelos multa discere, sed non propter hoc species novas recipere. Nec illud est incompossibile. Ego enim habeo speciem hominis et animalis, dum scio unam conclusionem de eis: sed per multiplicem conversionem et collationem poterit circa easdem res per easdem species nova cognitio generari secundum diversas operationes et habitudines, et ita aliquid addiscam, sed non novam speciem recipiam. Sic et Angeli multa didicerunt tum ex propria industria, tum ex revelatione, tura ex experientia.

2. Ad illud quod obiicitur, quod tunc cognosceret contingentia et absentia: dicendum, quod sicut tactum est, ad cognitionem harum rerum particularium, et maxime contingentium, non sufficit habere species innatas , nisi aspectus angelicus convertatur: et conversio requirit rei existentiam vel in se, vel in causa: requirit etiam praesentiam, eo quod virtus angelica est finita, ideo in approximatione aliqua proportionali est, cum se convertit ad rem extra. Et ita patet, quod non propter hoc cognoscit futura, vel etiam contingentia.

3. Ad illud quod obiicitur, quod aut non cognoscit singularia, aut habet species infinitas: dico, quod cognoscit singularia per species universalium applicando et appropriando. Unde per appropriationem proprie et distincte cognoscit, nec oportet novas species recipi, nec oportet infinitas esse, quia singularia ad numerum finitum universalium reducuntur ; sed finitae species infinitis modis componi possunt. Et ideo nunquam tot singularia cognoscit Angelus, quin adhuc possit cognoscere plura sine receptione speciei novae, non tamen sine directam aspectus supra rem. Ex qua directione non recipit speciem a cognoscibili, cum sit in actu per speciem, quam habet: sed dirigendo aspectum speciem appropriat et appropriando componit, et rem singularem sub sua proprietate cognoscit et percipit, quia tota cognitio est a forma, et forma haec "species est, quae est totum esse individuorum".

4. Ad illud quod obiicitur de applicatione, quod supponit cognitionem; dicendum, quod verum est, quod praesupponil cognitionem et relinquit cognitionem, sed tamen aliam praesupponit, aliam relinquit Angelus enim sine conversione aliqua habet cognitionem loci, et cum convertit se supra locum, cognoseit omnes res, quae sunt in loco, applicando species universales ad singularia et componendo; et illae species sub tali applicatione et compositione remanent in angelico intellectu, et ita relinquunt cognitionem novam sine receptione speciei .

Ponatur etiam, quod nullam haberet cognitionem, sed solum speciem universalis in intellectu suo; adhuc poterit applicare et appropriare non casualiter, sed certitudinaliter. Quod patet sic. Homo enim, cum nascitur, non habet cognitionem nec speciem singularium, nec communem nec propriam; sola tamen directione aspectus super res cognoscit omnia visibilia et recipit sjmul cognitionem certam et speciem, quia denudatus erat a forma recepti . Quodsi haberet species, multo melius posset, dirigendo aspectum ad res mundanas, eas cognoscere, non suscipiendo species, cum iam habeat, sed ex directione, et applicare et appropriare et componere et distincte nosse .